Στο Pink Metaverse της Λυδίας Γιόκαρη, η Αθήνα είναι η πιο όμορφη πόλη του κόσμου

Το Pink Metaverse είναι ο πιο ροζ λογαριασμός του Instagram που μετατρέπει την Αθήνα σε ένα σύμπαν βγαλμένο από τα όνειρα κάθε Αθηναίου που ζει στην πόλη τα τελευταία 10, 20, 30, 40, 50 χρόνια και βάλε. Βρήκαμε την ταλαντούχα δημιουργό του Pink Metaverse και τη ρωτήσαμε, πώς μπορεί η Αθήνα να μοιάζει με τα insta post της. Και απάντησε. Η Λυδία Γιόκαρη είναι αρχιτεκτόνισσα. Μακάρι κάποιος να της αναθέσει τον αστικό επανασχεδιασμό της Αθήνας.

– Λυδία, ποιο είναι το σύμπαν του Pink Metaverse;

Το Pink Metaverse είναι ένα παράλληλο σύμπαν, μια εναλλακτική διάσταση της πόλης, όπου όλα εμφανίζονται πιο αφελή, ονειρικά, και παιχνιδιάρικα. Κάποιες φορές ο κόσμος αυτός έρχεται πιο κοντά στην πραγματικότητα παίρνοντας θέση σε σχέση με την επικαιρότητα, αλλά πάντα διατηρώντας την ίδια ματιά.

Πρόκειται για έναν κόσμο εμπνευσμένο από τους πίνακες και τη χρωματική παλέτα του David Hockney, καθώς και από τα κινηματογραφικά καρέ των Wes Anderson, Elia Suleiman, Wong Kar-wai και Hayao Miyazaki συνδυασμένα με στοιχεία και στιγμιότυπα που βρίσκει κανείς μόνο στην Αθήνα.

-Πόσο έχεις επηρεαστεί από το σύμπαν του Wes Anderson;

Αρκετά, όπως φαίνεται κιόλας. Έχει επηρεάσει σημαντικά την αισθητική, την οπτική μου και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι και δημιουργώ το σύμπαν του Pink Metaverse. Ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο συνδυάζει χρώματα, σχήματα και συμμετρία, δημιουργεί έναν ονειρικό και παιχνιδιάρικο κόσμο με έντονη δημιουργική ταυτότητα, γεγονός που με εμπνέει να προσπαθώ να φτιάξω κι εγώ μία προσωπική χροιά στο ροζ σύμπαν μου.

Ο Wes Anderson είναι ένας καταπληκτικός δημιουργός και όσες φορές και να δω πάντα τις ταινίες του, πάντα θα βρεθεί κάτι νέο που θα με εκπλήσσει. Η ιδιαίτερη προσοχή ακόμα και στις πιο μικρές λεπτομέρειες, η αγάπη για το ένα φαντασιακό περιβάλλον σε παρελθοντικό χρόνο, αλλά και η ικανότητά του να αφηγείται ιστορίες μέσα από τους χώρους και τα επιμέρους props, είναι στοιχεία που προσπαθώ να ενσωματώσω και στο Pink Metaverse. Ειδικά η χρήση του χρώματος και η αίσθηση νοσταλγίας που αποπνέουν τα έργα του, επηρεάζουν άμεσα την αισθητική και την ατμόσφαιρα του δικού μου κόσμου.

-Είναι τόσο αβίωτη η Αθήνα που πρέπει να φανταστείς την εναλλακτική εκδοχή της; 

Εάν με ρωτάς προσωπικά, για μένα η Αθήνα είναι η πιο όμορφη πόλη του κόσμου. Έχει μια ποιητική ομορφιά και μια παράξενη γοητεία που την κάνουν πραγματικά ξεχωριστή στα μάτια μου. Είναι μια πόλη που μπορεί να φαίνεται χαοτική και ανοργάνωτη, όμως υπάρχει μια λεπτή ισορροπία που τη συνθέτει. 

 Αντικειμενικά, η Αθήνα είναι μια πόλη γεμάτη αντιφάσεις και με αρκετές προκλήσεις. Η ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος, οι υποδομές, οι συγκοινωνίες, η περιορισμένη προσβασιμότητα για άτομα με ειδικές ανάγκες, καθώς και το υψηλό κόστος διαβίωσης, δημιουργούν πρακτικές δυσκολίες στην καθημερινή ζωή.

«Η Αθήνα είναι μια πόλη που έχει τη δική της ψυχή, τη δική της ομορφιά, τη δική της τρέλα οπότε η μαγιά είναι ήδη εκεί».

 

Νιώθω σαν να έχω ένα ανεκπλήρωτο ρομάντζο με την πόλη επειδή αρκετά χρόνια τώρα λείπω και την βλέπω κυρίως σαν επισκέπτρια. Κάθε φορά που βρίσκομαι στην Αθήνα και περπατάω στους δρόμους της, νιώθω πως πετάω ανάμεσα σε όνειρα και πραγματικότητα, αναζητώντας συνεχώς την ιδανική μορφή της πόλης, που αγαπώ. Πάντα γεμίζω το κινητό μου με φωτογραφίες από γωνιές της πόλης αλλά και απλά, καθημερινά, μπανάλ σημεία που είναι τόσο αθηναϊκά και οικεία.

-Πώς και γιατί ξεκίνησες το Pink Metaverse; 

 Άρχισα να πειραματίζομαι με τις τεχνολογίες AI από τον Ιανουάριο του 2023, ξεκινώντας με το ChatGPT, και αργότερα παρακολουθώντας την εξέλιξη και τις εικόνες δημιουργών AI εικόνων κυρίως στα social, ένιωσα την επιθυμία να εξερευνήσω και εγώ τις δυνατότητες των AI image generators. 

Στη δουλειά μου ως αρχιτέκτονας, δημιουργώ τρισδιάστατα μοντέλα και απεικονίσεις κτιρίων και περιοχών, συνθέτοντας παράλληλα σύμπαντα που προβάλλουν τις νέες συνθήκες και προτάσεις του σχεδιασμού μας. Αυτό ακριβώς επιδιώκω να κάνω και με το Pink Metaverse για την Αθήνα.

Το παράλληλο σύμπαν, που απεικονίζω είναι μία προσπάθεια να φανταστώ πως θα μπορούσε να ήταν η Αθήνα, ή πως θέλω να την βλέπω μέσα από τα μάτια μου. Ονειρεύομαι μια πόλη με περισσότερους κήπους γεμάτους πουλιά και ζώα, φροντισμένους και πολύχρωμους δημόσιους χώρους, ποδηλατοδρόμους, γειτονιές με φρεσκοβαμμένα κτίρια, νεοκλασικά και πολυκατοικίες του μεσοπολέμου, αλλά και πολλαπλά σημεία παρατήρησης σαν τα πορτογαλικά miradouro, από όπου μπορούμε να απολαμβάνουμε διάφορες θεάσεις της πόλης.

Ακόμα, περισσότερα σημεία με νερό για να δροσίζονται οι κάτοικοι, ειδικά πλέον, που το καλοκαίρι είναι τόσο παρατεταμένο. Κάποιες φορές βέβαια, δημιουργώ και τελείως ονειρικές εικόνες, όπως τις νεροτσουλήθρες που διατρέχουν την πόλη ειδικά για τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, απεικονίζοντας μια αστική όαση ανακούφισης.

-Ποια είσαι και τι κάνεις όταν δεν είσαι η Pink Metaverse; Μένεις ακόμη στην Ολλανδία; 

Είμαι αρχιτέκτονας και τα τελευταία 6,5 χρόνια ζω και εργάζομαι στην Ολλανδία, αλλά έρχομαι πολύ συχνά στην Ελλάδα. Η μετακόμισή μου στην Ολλανδία, μού έχει προσφέρει πολλές εμπειρίες, καθώς ήρθα σε επαφή με μια διαφορετική κουλτούρα και τρόπο ζωής, πιο κοντά θα έλεγα στη φύση. Έμαθα πολλά σχετικά με τη συνύπαρξη της φύσης και του δομημένου περιβάλλοντος, τι θα πει μία πόλη να έχει σχεδιαστεί για ποδηλάτες και πεζούς, αλλά και πώς λειτουργούν οι βιώσιμες πόλεις. 

Τα τελευταία χρόνια συνεργάζομαι με το αρχιτεκτονικό γραφείο των Μecanoo architecten και τα εαρινά εξάμηνα είμαι επισκέπτρια διδάσκουσα στην αρχιτεκτονική σχολή του TU Delft. Ταυτόχρονα, από το 2023, εργάζομαι στο ερευνητικό ίδρυμα Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions(AMS), μελετώντας πιθανά σενάρια για το βιώσιμο μέλλον της πόλης του Άμστερνταμ με ορίζοντα το 2050. 

-Τι θα άλλαζες στην Αθήνα αν είχες την ευκαιρία;

Ονειρεύομαι την Αθήνα ως μια πόλη φτιαγμένη για τους ονειροπόλους, μια πόλη που καθημερινά να στεγάζει το ρομάντζο από τα Φτηνά Τσιγάρα. Μια πόλη ατελής, αλλά πάντα γεμάτη ζωντάνια και χαρακτήρα, σίγουρα με λιγότερη κίνηση, καλύτερα πεζοδρόμια και πολύ πολύ πράσινο. Φαντάζομαι μια πόλη που προσφέρει δυνατότητες στους κατοίκους της και είναι γεμάτη με χαμογελαστούς ανθρώπους, που χαζεύουν τον καταγάλανο αττικό ουρανό ή απολαμβάνουν μία βόλτα στο κέντρο με το ποδήλατο τους. 

«Μια πόλη με προσεγμένους δημόσιους υπαίθριους χώρους και χώρους παιχνιδιού, που βοηθά στην συνύπαρξη και συμπερίληψη όλων των κατοίκων της».

Θα ήθελα να δω κατάφυτες πολύχρωμες πλατείες και δρόμους, ταράτσες γεμάτες ζωή, δημιουργώντας ένα περιβάλλον, όπου όλοι μπορούν να αισθάνονται ευπρόσδεκτοι.

-Πώς μπορούμε να κάνουμε τις πολυκατοικίες στην Αθήνα λίγο πιο ποπ; 

Οι πολυκατοικίες της Αθήνας και ειδικά οι περισσότερες του κέντρου χρειάζονται μία σημαντική ανανέωση σε διάφορα επίπεδα. Θα μπορούσαν να γίνουν πιο ποπ σε συνεργασία με τοπικούς καλλιτέχνες μέσω τοιχογραφίων, murals και graffiti, δίνοντας μία άλλη διάσταση και μεγαλύτερο βήμα στην street art, που είναι πολύ ενεργή στην Αθήνα. Έχουμε υπέροχους καλλιτέχνες όπως ο Sonke Wia, ο Fikos, ο Sdeviano, ο Soteur και τόσοι άλλοι.

Διαφορετικά, μιλώντας σαν αρχιτέκτονας, σίγουρα μία ανανέωση τουλάχιστον στο χρώμα των πολυκατοικιών, με επανασχεδιασμό των προσόψεων και με την υιοθέτηση στοιχείων όπως σκίαστρα για τον ήλιο, θα βοηθούσε. Θα μπορούσαμε να πάμε ένα βήμα παραπέρα και να αξιοποιήσουμε χώρους που παραμένουν ανεκμετάλλευτοι όπως οι ταράτσες και οι ακάλυπτοι για να δώσουμε μία πιο ποπ ματιά με χρώμα, πράσινο και νέες χρήσεις. Σε αυτούς τους χώρους θα μπορούσαν να γίνουν κήποι, υπαίθρια καθιστικά, κοινόχρηστοι χώροι αναψυχής, θερινά σινεμά και τόσα άλλα. 

-Έχει η Αθήνα βιώσιμο μέλλον ή θα γίνει Σαχάρα; 

Για να έχει η Αθήνα βιώσιμο μέλλον, πρέπει να γίνουν περισσότερα έργα προς αυτή την κατεύθυνση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Όπως και σε άλλες μεσογειακές πόλεις, βλέπουμε πλέον τις επιπτώσεις και τις προκλήσεις λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Είναι σημαντικό να ενσωματώσουμε πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης στις υποδομές της πόλης και να συμβάλλουμε σημαντικά στην μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της. Αυτό μπορεί να γίνει με την βελτίωση των αστικών υποδομών και των δημοσίων χώρων, της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, με τη σωστή διαχείριση των υδάτων και των λυμάτων, με την προώθηση των βιώσιμων μετακινήσεων, αλλά και με την εκπαίδευση και ευρεία ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Ενδεικτικά, θέματα που πολλές φορές απεικονίζω και στις εικόνες μου (όπως η δημιουργία περισσότερων πράσινων χώρων, η ενίσχυση των αστικών δασών και τα πολλαπλά σημεία νερού) μπορούν να βοηθήσουν αισθητά στη μείωση της θερμοκρασίας της πόλης και στην απορρόφηση των ρύπων.

Παράλληλα η ανανέωση των μεσών μαζικής μεταφοράς σε συνδυασμό με την δημιουργία δικτύων ποδηλατοδρόμων και πεζοδρόμων μπορούν να βοηθήσουν να μειωθεί σημαντικά τόσο η κυκλοφοριακή συμφόρηση όσο και η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Και για όσους πιστεύουν ότι αυτό είναι ανέφικτο, καλό είναι να αναλογιστούμε ότι το 60᾽και το ᾽70 το Άμστερνταμ ήταν μία αρκετά αυτοκινητοκεντρικά σχεδιασμένη πόλη, με πολύ λιγότερους ποδηλάτες. Με πολλές κινητοποιήσεις από ακτιβιστές και κεντρικό σχεδιασμό, μεταμορφώθηκε στην ποδηλατική πρωτεύουσα που βλέπουμε σήμερα. 

-Είμαι τεχνοφοβική και σκέφτομαι ότι το AI θα μας πάρει τις δουλειές. Έχω την αίσθηση ότι έχεις αντίθετη άποψη. 

Νομίζω ότι δύσκολα το AI θα μας πάρει τις δουλειές. Αντίθετα, πιστεύω ότι μπορεί να επεκτείνει τις δυνατότητές μας και να εμπλουτίσει τις δημιουργίες μας. Είναι σαν ένα νέο πινέλο ή μια νέα χρωματική παλέτα στα χέρια ενός δημιουργού.

«Δεν αντικαθιστά τον δημιουργό, αλλά του προσφέρει νέα εργαλεία και μεθόδους για να δουλέψει και να εκφραστεί».

Μέσω της χρήσης ΑΙ, έχω τη δυνατότητα να πειραματιστώ με ιδέες και στυλ που ίσως δεν είχα σκεφτεί πριν. Μπορώ να δημιουργήσω εικόνες που συνδυάζουν στοιχεία από διαφορετικές εποχές, πολιτισμούς ή φανταστικούς κόσμους με νέους τρόπους.

Και κυρίως το AI δεν λειτουργεί από μόνο του. Χρειάζεται την ανθρώπινη φαντασία και την καθοδήγηση για να δημιουργήσει κάτι πραγματικά μοναδικό. Εμείς, ως δημιουργοί, είμαστε αυτοί που δίνουμε ταυτότητα στα έργα μας, χρησιμοποιώντας το AI ως ένα εργαλείο για να εκφράσουμε τις ιδέες μας με νέους και συναρπαστικούς τρόπους.

-Χρειαζόμαστε νεροτσουλήθρες στην Αθήνα; 

Γιατί όχι; Το Pink Metaverse επιδιώκει να επικοινωνήσει αυτό το «γιατί όχι» ή και το «τι θα γινόταν εάν..». Μια φαινομενικά προκλητική ιδέα, όπως οι νεροτσουλήθρες στην Αθήνα, μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για συζητήσεις. Στόχος είναι να φανταστούμε μια διαφορετική πόλη και πώς θα μπορούσε να αλλάξει η καθημερινότητά μας.

Πρόσφατα επισκέφτηκα την επανασχεδιασμένη πλατεία του Αγίου Ιωάννη στην Αγία Παρασκευή, όπου υπάρχει ένα νέο προσβάσιμο σιντριβάνι με πίδακες νερού. Το απόγευμα, οι γονείς φέρνουν τα παιδιά τους που παίζουν ασταμάτητα με τους πίδακες, απολαμβάνοντας τη δροσιά και διασκεδάζοντας.

Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη να βλέπω παιδιά και ενήλικες να χαίρονται τόσο πολύ σε έναν δημόσιο χώρο. Αυτό το παράδειγμα δείχνει πόσο σημαντικός μπορεί να είναι ο επανασχεδιασμός ενός χώρου, δίνοντας νέα πνοή και αφορμή για διασκέδαση, παιχνίδι και ανακούφιση από την ζέστη. Οι νεροτσουλήθρες μπορεί να φαίνονται ουτοπικές, αλλά λειτουργούν ως συμβολισμός για μια πόλη πιο φιλική και διασκεδαστική για τους κατοίκους της, για όλες τις ηλικίες με περισσότερο χώρο για παιχνίδι και διάδραση.

 «Η Αθήνα χρειάζεται περισσότερη φαντασία στον αστικό της σχεδιασμό».

Η συζήτηση γύρω από τις νεροτσουλήθρες μπορεί να ανοίξει το δρόμο για πιο ρεαλιστικές, αλλά εξίσου καινοτόμες λύσεις που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Γιατί όχι, λοιπόν; Ας ονειρευτούμε μια Αθήνα που θα μας προσφέρει όχι μόνο το αναγκαίο, αλλά και το αναπάντεχο, κάνοντάς μας να την αγαπήσουμε ακόμη περισσότερο.