10 συμπεριφορές που σου δείχνουν ότι πρέπει να φύγεις από μια σχέση το συντομότερο

Θα σου έλεγα το κλισέ «έχουμε φάει τα χαστούκια μας και μάθαμε», αλλά στο σημερινό κείμενο θα καταδικάσουμε απερίφραστα τη βία. Επίσης, θα δώσουμε και τα SOS στις νεότερες ή μεγαλύτερες γυναίκες που αναζητούν ή έχουν σύντροφο και φοβούνται. Τι; Μια ευρεία γκάμα παραβατικών συμπεριφορών που φτάνει έως τη δολοφονία.

Συμπεριφορές που μπορούν να ηχήσουν ως σήμα κινδύνου

Δεδομένα δεν έχουμε μεγαλώσει όλοι με τον ίδιο τρόπο, το ίδιο σύστημα αξιών, δεν έχουμε όλοι τις ίδιες εικόνες, τις ίδιες καταβολές και το ίδιο σύστημα διαχείρισης. Στο τέλος της ημέρας, κανείς άνθρωπος δεν είναι μόνο ένα πράγμα. «Άρα δεν μπορούμε να γενικεύουμε όταν αναφερόμαστε στις ψυχές των ανθρώπων. Κάθε ένας είναι διαφορετικός και αυτό είναι ουσιαστικά το δύσκολο σε επίπεδο σχέσεων. Ναι μεν, λέμε κάποια στοιχεία, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτοι» εξήγησε η Φραντζέσκα Καραγιάννη, MSc. Κλινική ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια και ειδική παιδαγωγός, όταν της ζητήσαμε να μας βοηθήσει να σε βοηθήσουμε. Δηλαδή, να καταλήξουμε σε κάποιες συμπεριφορές που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως σήμα κινδύνου για τις γυναίκες που προσπαθούν να καταλάβουν ποιος είναι -ακριβώς- αυτός που έχουν επιλέξει για να μοιραστούν τη ζωή τους, πριν να είναι αργά.

Όταν νιώθεις ψυχαναγκασμό ή εξαναγκασμό

Θα έχεις ακούσει ότι οι σχέσεις μας με τους άλλους, αντικατοπτρίζουν τη σχέση μας με τον εαυτό μας. Μια καλή αρχή για να αποφύγουμε τα χειρότερα είναι να μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας. Να μην τον «πετάμε», να μην τον «χαρίζουμε» και να μην τον πονάμε, εντός ή εκτός εισαγωγικών. «Να είμαστε με ανθρώπους που βοηθούν τη ψυχή μας να είναι καλά. Όταν αισθανόμαστε εξαναγκασμό ή ψυχαναγκασμό, κάτι δεν πάει καλά» διαβεβαιώνει η Φραντζέσκα.

Όταν προσπαθεί να σε αλλάξει

«Ζητούμενο είναι ο άνθρωπος μας να έχει συμπεριφορές που δημιουργούν χαρά και μας συμφιλιώνουν ακόμα περισσότερο με την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Ο άνθρωπος που είναι σύντροφός μας, είναι εκεί γιατί του αρέσει αυτό που είμαστε. Αν θέλει να μας αλλάξει, είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει».

Όταν σου λέει πως σε αγαπάει και οι πράξεις είναι αντικρουόμενες

Υπάρχουν περιπτώσεις που προβληματικές συμπεριφορές αποδίδονται στο όνομα της αγάπης. Όπως δεν είμαστε όλοι ίδιοι, δεν αγαπάμε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχει αντικειμενικό; «Αγαπάμε αυτούς που μας κάνουν να αποδεχτούμε περισσότερο αυτό που είμαστε και να συμφιλιωθούμε μαζί του. Το αντικειμενικό της αγάπης είναι να θες να βγάζεις τον καλύτερο εαυτό του άλλου. Όλοι έχουμε την ανάγκη ενός τέτοιου συντρόφου, που να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους».

Όταν παρεμβαίνει στον τρόπο που έχεις επιλέξει να ζεις

«Υπάρχει η ζήλια που αντιλαμβανόμαστε ως επιβεβαίωση και αυτή που έχει ελεγκτικό και κτητικό χαρακτήρα. Όταν μας στερεί ο σύντροφος μας κομμάτι της δικής μας προσωπικότητας, μας επιβάλει κάτι άλλο από αυτού που είμαστε -παρεμβαίνει στον τρόπο που ντυνόμαστε ή που λειτουργούμε, στον τρόπο που έχουμε επιλέξει να ζούμε και να συμπεριφερόμαστε- υπάρχει πρόβλημα».

Όταν επιδιώκει να ελέγχει ό,τι σε αφορά

«Όποια επιδίωξη ελέγχου σε ό,τι μας αφορά, από την εργασία, τις σπουδές, τους φίλους ή όσους κάνουμε παρέα, την εξωτερική εμφάνιση, τη συμπεριφορά, τον τρόπο που σκεφτόμαστε ή των αντικειμένων μας (κινητό τηλέφωνο κλπ) είναι από τις συμπεριφορές που είναι χρήσιμο να μας ανησυχήσει. Ανησυχητικό είναι και όταν προσπαθεί να αποκτήσει πρόσβαση στα προσωπικά μας δεδομένα, χωρίς να του έχουμε παραχωρήσει την άδεια. Αλλά και να την έχουμε παραχωρήσει, είναι ανησυχητικό αν επιλέξει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία».

Όταν σου απευθύνει υποτιμητικά σχόλια

«Στο πλαίσιο της απόπειρας για τον έλεγχο όλων όσων σε αφορούν, αρχίζει να σε υποτιμά -με σχετικά σχόλια- προκειμένου να ρίξει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση σου και να φτάσεις στο σημείο να πιστεύεις πως αν τον χωρίσεις, δεν θα βρεις ποτέ κάποιον άλλον. Είναι η τακτική που έχει για να μην μπορείς να ξεφύγεις.

Προβληματίζει και η εμμονή σε πολύ παραδοσιακές αντιλήψεις, γύρω από το λόγο του άνδρα και της γυναίκας -δηλαδή αυτές στις οποίες δεν υπάρχει ο παραμικρός σεβασμός για την ισότητα των δυο φύλων. Για παράδειγμα, μένετε στο ίδιο σπίτι και σου λέει πως το άπλωμα είναι γυναικεία δουλειά ή να μην τον ανακατεύεις με κάτι που είναι γυναικείο ή κάνει σχόλια όπως “επειδή δουλεύεις νομίζεις πως είσαι πιο ικανή από εμένα;”. Δηλαδή, σχόλια με υποτιμητική χροιά στην αιτιολόγηση».

Όταν εκνευρίζεται εύκολα

«Όταν υπάρχει εσωτερική οργή και εσωτερικός θυμός -προϊόν καταλοίπων- συνήθως ακόμα και αν νιώθεις οικειότητα προς το άτομο που αγαπάς/ποθείς/θέλεις δεν τα εκφράζεις με τρόπο που να το πληγώσεις ή να το πονέσεις. Μπορεί να βγει σε αντικείμενα, να σπάσεις κάτι. Δεν κατευθύνεις όμως, τον θυμό σου προς τον άνθρωπο σου, αν όντως τον αγαπάς και τον θες. Όσοι μας πληγώνουν και μας πονούν, δεν μας αγαπούν. Είναι διαφορετικό να βγάλεις το θυμό ή την οργή σου ως αφορμή και άλλο ως αιτία. Το άσχημο είναι πως οι άνθρωποι με τέτοιες συμπεριφορές, σε ενοχοποιούν.

Όταν θυμώνεις, ξεσπάς και μετά ζητάς συγγνώμη ή ομολογείς ότι δεν νιώθεις πολύ καλά, δεν ενοχοποιείς τον άλλον. Ο δράστης όμως, πάντα σε ενοχοποιεί. Σου δημιουργεί τύψεις και ενοχές, με αποτέλεσμα να ενισχύει αυτόν τον κύκλο με προβληματικές συμπεριφορές.

Αρχίζει με λεκτική βία -υβριστικά σχόλια- και όταν αυτό σταματήσει να του δημιουργεί ικανοποίηση, μετατρέπεται σε σωματική βία. Όταν ένα ζευγάρι έχει περάσει το στάδιο της λεκτικής βίας -δεν ηδονίζει πια τον δράστη, δεν του κάνει αίσθηση-, περνάει στο επόμενο.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η βία πάει κλιμακωτά. Το πρώτο στάδιο είναι το λεκτικό, ακολουθεί το σωματικό και μετά φτάνεις ακόμα και να στερήσεις τη ζωή κάποιου, γιατί δεν σε καλύπτει τίποτα. Καταλαβαίνεις πως χάνεις τον έλεγχο στο αντικείμενο, που είναι η σύντροφος σου, γιατί ίσως να μη σου δίνει σημασία.

Μετά την πρώτη εκδήλωση λεκτικής βίας υπήρχε αντίδραση, αλλά από ένα σημείο κι έπειτα δεν υπάρχει, οπότε πας στη σωματική βία και όταν σταματά κι εκεί η αντίδραση περνάς σε πιο ακραίες καταστάσεις, όπως ο εξαναγκασμός σεξουαλικής πράξης ή/και η βία».

Όταν θέτεις όρια, αλλά δεν γίνονται σεβαστά

«Δεν αναφέρομαι στο τι αρέσει στον καθένα, αλλά στην μετάπτωση της συμπεριφοράς, ειδικά όταν βάζετε όρια, αλλά δεν εισακούονται από τον σύντροφο σας. Αναφέρομαι σε περιπτώσεις που ο γλυκός και τρυφερός άνθρωπος σας, αλλάζει ύφος και πρόσωπο -μετατρέπεται σε άλλον άνθρωπο- στη σεξουαλική πράξη».

Όταν το παιχνίδισμα έχει απειλές

«Στην αρχή μπορεί να λέει στο πλαίσιο παιχνιδίσματος φράσεις όπως “αν δεν μου δώσεις το κινητό σου, δεν έχει αγκαλιά”, αλλά στη συνέχεια κλιμακώνεται και πάει στο κομμάτι της απειλής και της βίας, με φράσεις όπως “αν δεν μου δώσεις το κινητό θα σε χαστουκίσω”. Αυτό είναι ξεκάθαρα απειλή».

Όταν υπάρχει χαοτική διαφορά ηλικίας

«Η επιλογή συντρόφου πολύ μικρότερης σε ηλικία, από εκείνον ή μη ολοκληρωμένης ως προσωπικότητας (δηλαδή, ένας 30χρονος με μια 15χρονη) δείχνει ότι πέραν της ενδεχόμενης έλξης, ο απώτερος στόχος είναι ο έλεγχος και η εξουσία πάνω στη γυναίκα».

Πριν μας αφήσει η Φραντζέσκα, μας πληροφόρησε και για μια ακόμα συνθήκη σε σχέση με τις βίαιες συμπεριφορές. «Πολλές φορές η ενδοοικογενειακή βία δημιουργεί σεξιστική και συντροφική βία. Όταν μεγαλώνεις με γονείς που είναι ελεγκτικοί και καταπιεστικοί στο μεταξύ τους, που βρίζονται γίνεσαι μέρος αυτού του θεάματος που αν συναντήσεις αργότερα, το κρίνεις ως φυσιολογικό. Η βία δεν είχε άμεση σχέση με εσένα, αλλά υπήρξες μάρτυρας βίαιων γεγονότων». Τι μπορείς να κάνεις σε αυτήν την περίπτωση; «Χρειάζεται δουλειά με τον εαυτό σου, για να ξεφύγεις από αυτό, να αναπλαισιώσεις στο κεφάλι σου το τι είναι σχέση ή επαφή. Να εκπαιδευτείς σε κάτι που δεν ήταν σε θέση να κάνουν οι γονείς σου».

Σε κάθε περίπτωση, είναι πάντα χρήσιμο να θυμάσαι πως το τελευταίο που πρέπει να σε απασχολεί -αν νιώθεις ότι κινδυνεύεις- είναι τι θα πει η κοινωνία. Εξίσου σημαντικό είναι να είσαι βέβαιη πως υπάρχουν άνθρωποι που θα σε ακούσουν και θα σε καταλάβουν. Αν δεν έχεις κάποιον στον κύκλο σου, υπάρχουν οι γραμμές βοήθειας (15900 γραμμή για τη Βία κατά των γυναικών) που λειτουργούν όλο το 24ωρο. Το σημαντικό είναι να θυμάσαι πάντα ότι δεν χρωστάς τίποτα σε κανέναν, παρά μόνο στον εαυτό σου. Ακόμα και αν έχεις παιδιά, το βέβαιο είναι πως θέλουν να σε βλέπουν χαρούμενη.