Άγχος ή στρες; Ποια η διαφορά και 5 τρόποι για να καταλάβεις τι έχεις
- 12 ΙΑΝ 2023
Το άγχος και το στρες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας. Και τα δύο είναι φυσιολογικές αντιδράσεις και συναισθήματα και το καθένα μπορεί να γίνει μη διαχειρίσιμο, απαιτώντας επαγγελματική υποστήριξη.
Το άγχος και το στρες δεν είναι ασυνήθιστα συναισθήματα ή αντιδράσεις. Όλοι τα βιώνουμε κατά καιρούς και σε διάφορους βαθμούς. Και ενώ και τα δύο μπορούν να επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Η πιο αξιοσημείωτη από αυτές, είναι το γεγονός ότι το άγχος, σε ακραία μορφή μπορεί να προκαλέσει αγχώδη διαταραχή. Ανεξάρτητα από το αν οι δυσκολίες στην καθημερινότητά σου σχετίζονται με το άγχος, το στρες ή και τα δύο, είναι σημαντικό να γνωρίζεις πότε πρέπει να αναζητήσεις επαγγελματική βοήθεια, προκειμένου να βρεις τρόπους να διαχειριστείς τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις σου, βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής σου.
Pexels
Τι είναι το στρες;
Το στρες είναι μια απολύτως φυσιολογική αντίδραση του σώματος σε κάποιο είδος αλλαγής, απαίτησης ή απειλής. Η συγκεκριμένη αντίδραση μπορεί να έχει σωματική, συναισθηματική ή νοητική συνιστώσα. Όλοι βιώνουν κάποιο βαθμό στρες στη ζωή τους και ο καθένας μπορεί να ανταποκρίνεται διαφορετικά στους στρεσογόνους παράγοντες γύρω του. Μερικοί αντιδρούν πιο έντονα ή πιο συχνά από άλλους. Οι πιθανοί στρεσογόνοι παράγοντες, συνεχείς ή μη, μπορεί να είναι:
- Πίεση από ευθύνες στο σπίτι, τη δουλειά ή το σχολείο
- Οικονομικά προβλήματα
- Αυξημένες υποχρεώσεις
- Μια σημαντική ή ξαφνική αλλαγή, όπως διαζύγιο, θάνατος ή απώλεια εργασίας
- Μια τραυματική εμπειρία
Το στρες μπορεί να είναι και καλό και κακό. Το καλό στρες, είναι εκείνο που σε παρακινεί να ολοκληρώσεις εργασίες, να τις κάνεις καλά και να συγκεντρωθείς σε δραστηριότητες. Το υπερβολικό και χρόνιο στρες δεν είναι καλό για την ψυχική ή σωματική υγεία. Όταν το στρες επιμένει, μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, σωματικό πόνο, δυσκολία στον ύπνο, πεπτικά προβλήματα, απομόνωση, αλλαγές στη διατροφή και το βάρος, ακόμα και καρδιακές παθήσεις.
Τι είναι το άγχος;
Το άγχος είναι επίσης φυσιολογικό. Είναι ένα αίσθημα φόβου, ανησυχίας ή νευρικότητας. Μπορεί για παράδειγμα να αγχώνεσαι πριν από μια μεγάλη δοκιμασία και να ανησυχείς ότι δεν θα τα πας καλά. Το στρες και το άγχος συχνά πάνε μαζί, με αγχωτικά γεγονότα ή εμπειρίες που προκαλούν συναισθήματα άγχους.
Το άγχος γίνεται προβληματικό, όταν γίνει ανεξέλεγκτο και επηρεάζει τη ζωή σου με σημαντικά αρνητικούς τρόπους. Το υπερβολικό άγχος μπορεί να προκαλέσει παρόμοια προβλήματα με το χρόνιο στρες: Συναισθηματική δυσφορία και σωματικά συμπτώματα. Το υψηλό άγχος ή μια αγχώδης διαταραχή, μπορεί να σε εμποδίσει να κάνεις πράγματα, όπως να συναντηθείς με φίλους, να πας στη δουλειά ή να δοκιμάσεις κάτι νέο.
Βιώνω στρες ή άγχος;
Πιθανότατα βιώνεις λίγο και από τα δύο, αλλά το ένα μπορεί να έχει ολέθριο αντίκτυπο στην καθημερινότητά σου. Εδώ είναι μερικά σημάδια που μπορούν να σε βοηθήσουν να διακρίνεις το άγχος από το στρες:
- Το στρες προέρχεται κυρίως από εξωτερικούς παράγοντες
Ενώ μπορεί να προκαλέσεις στρες στον εαυτό σου μέσω της αρνητικής αυτοκριτικής, μιας απαισιόδοξης στάσης ή μιας αίσθησης τελειομανίας, συνήθως προκαλείται από κάτι εξωτερικό. Οι πάρα πολλές ευθύνες ή ένα έργο υψηλού κινδύνου, πυροδοτούν το στρες. Το άγχος, από την άλλη, είναι πιο εσωτερικό. Είναι το πώς αντιδράς σε στρεσογόνους παράγοντες. Εάν αφαιρέσεις αυτούς τους στρεσογόνους παράγοντες και εξακολουθείς να αισθάνεσαι αβοήθητη και στενοχωρημένη, πιθανότατα αντιμετωπίζεις άγχος.
- Το άγχος είναι μια υπερβολική αντίδραση σε μια δεδομένη κατάσταση
Ορισμένες καταστάσεις είναι αντικειμενικά αγχωτικές. Το άγχος είναι περισσότερο μια υπερβολική αντίδραση. Εάν η ανησυχία και η αγωνία που νιώθεις σε μια δεδομένη κατάσταση είναι ασυνήθιστη, υπερβολική ή ξεπερνά κατά πολύ τις αντιδράσεις άλλων ανθρώπων, μπορεί να είναι άγχος και όχι στρες.
- Το άγχος μπορεί να σε κάνει να μην μπορείς να λειτουργήσεις
Οι περισσότερες αγχωτικές καταστάσεις είναι δύσκολο να ξεπεραστούν, αλλά τελικά είναι διαχειρίσιμες. Οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να σε αφήσουν εντελώς ανίκανη να διαχειριστείς κανονικές, καθημερινές εργασίες. Εάν είσαι στενοχωρημένη σε σημείο που δεν μπορείς να είσαι λειτουργική ή αντιμετωπίζεις κρίσεις πανικού, μια αγχώδης διαταραχή μπορεί να είναι το υποκείμενο πρόβλημα.
- Το άγχος προκαλεί συναισθήματα τρόμου και φόβου για πράγματα που δεν έχουν συμβεί ή δεν υπάρχουν
Το στρες είναι μια απάντηση σε κάτι που συμβαίνει ή μια πίεση που νιώθεις. Το άγχος μπορεί να είναι εντελώς εσωτερικό και όχι αντίδραση σε οτιδήποτε υπάρχει στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα, με μια αγχώδη διαταραχή μπορεί να αισθάνεσαι μια γενική αίσθηση φόβου, τρόμου και ανησυχίας, ακόμη και όταν δεν υπάρχει τίποτα που να σε κάνει να ανησυχείς.
- Συγκεκριμένα συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνουν αγχώδη διαταραχή
Εάν αντιμετωπίζεις συγκεκριμένα συμπτώματα, αυτά μπορεί να υποδεικνύουν ότι έχεις μια αγχώδη διαταραχή ή τουλάχιστον ότι το πρόβλημα, είναι πέρα από το απλό στρες. Για παράδειγμα, οι κρίσεις πανικού είναι χαρακτηριστικές της διαταραχής πανικού, ενός τύπου αγχώδους διαταραχής. Από την άλλη, τα υψηλά επίπεδα στρες και άγχους σε κοινωνικές καταστάσεις, μπορεί να υποδηλώνουν κοινωνική, αγχώδη διαταραχή.
