Ανηδονία: Τι συμβαίνει όταν δεν μπορείς να ευχαριστηθείς τίποτα;
- 10 ΣΕΠ 2024
Όλοι έχουμε κακές μέρες ή υποκύπτουμε σε μια περιστασιακή κακή διάθεση. Ωστόσο, η αδυναμία να αισθανθούμε χαρά δεν είναι ο κανόνας. Τα πράγματα που κάποτε μπορεί να σου έδιναν ευχαρίστηση δεν είναι πλέον ούτε διασκεδαστικά, ούτε ευχάριστα. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας το ονομάζουν αυτή την αίσθηση ανικανοποίητου «ανηδονία», που είναι η δυσκολία να βιώσει κανείς θετικά συναισθήματα όπως η ευτυχία και η ευχαρίστηση.
Ανηδονία ουσιαστικά λοιπόν είναι η αδυναμία να νιώσεις ευχαρίστηση. Είναι ένα κοινό σύμπτωμα της κατάθλιψης, καθώς και άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας. Τα συμπτώματα της ανηδονίας μπορεί να περιλαμβάνουν κοινωνική απόσυρση, μειωμένη ευχαρίστηση που προέρχεται από καθημερινές δραστηριότητες, έλλειψη σχέσεων ή απόσυρση από προηγούμενες σχέσεις, απώλεια της λίμπιντο ή έλλειψη ενδιαφέροντος για τη σωματική οικειότητα.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι ανηδονίας:
- Η κοινωνική ανηδονία:
Όταν δεν θέλεις να ξοδεύεις χρόνο με άλλους ανθρώπους.
- Η σωματική ανηδονία:
Όταν δεν απολαμβάνεις τίποτα με τις αισθήσεις. Μια αγκαλιά σε αφήνει να νιώθεις κενή. Τα αγαπημένα σου φαγητά σού φαίνονται αδιάφορα. Ακόμη και το σεξ μπορεί να χάσει την ελκυστικότητά του.
Η ανηδονία κάνει τις σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με φίλους και μέλη της οικογένειας, έναν αγώνα. Καθώς η ανταμοιβή της απόλαυσης βγαίνει από την εικόνα, είναι δύσκολο να βρεις κίνητρο για να περάσεις χρόνο με άλλους. Μπορεί να αρνηθείς προσκλήσεις και να παραλείψεις εκδηλώσεις όπως συναυλίες, πάρτι, ακόμη και ερωτικά ραντεβού, επειδή δεν πιστεύεις πλέον ότι υπάρχει κανένα όφελος από τη συμμετοχή σου σε όλα αυτά. Ή θα μπορούσες να αντιμετωπίζεις κοινωνικό άγχος. Νιώθεις ότι δεν ταιριάζεις με κανέναν, ειδικά όταν συναντάς νέους ανθρώπους.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ανηδονία δεν είναι πάντα άσπρο – μαύρο. Μπορεί να μην αισθάνεσαι καθόλου χαρά ή να διαπιστώσεις ότι τα θετικά σου συναισθήματά είναι κάπως «θαμπά». Με άλλα λόγια, είναι πιθανό να συνεχίσεις να τρως το αγαπημένο σου παγωτό σοκολάτα ή να ακούς την αγαπημένη σου μουσική, απλά για λόγους που δεν μπορείς να εξηγήσεις, δεν τα απολαμβάνεις όπως παλιά.
Τι την προκαλεί
Η ανηδονία είναι στενά, αλλά όχι αποκλειστικά συνδεδεμένη με την κατάθλιψη. Επηρεάζει επίσης άτομα με άλλες ψυχικές ασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή. Και μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα με φαινομενικά άσχετα προβλήματα υγείας, όπως η νόσος του Πάρκινσον, ο διαβήτης, η στεφανιαία νόσος και τα θέματα κατάχρησης ουσιών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από ανηδονία, δεν έχουν κάποιο θέμα ψυχικής υγείας.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ανηδονία μπορεί να συνδέεται με αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα. Μπορεί να έχετε πρόβλημα με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός σας παράγει ή ανταποκρίνεται στην ντοπαμίνη, μια χημική ουσία της «καλής διάθεσης». Κάποιες πρώτες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι νευρώνες ντοπαμίνης σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται προμετωπιαίος φλοιός, μπορεί να είναι υπερδραστήριοι σε άτομα με ανηδονία. Αυτό κατά κάποιο τρόπο παρεμβαίνει σε μονοπάτια που ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο αναζητούμε ανταμοιβές και τις βιώνουμε.
Πώς αντιμετωπίζεται
Η ανηδονία μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία ξεκινά με εργαλεία που θα σε βοηθήσουν να διαχειριστείς ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας που είναι πιθανό να την προκαλεί, όπως η κατάθλιψη.
Το πρώτο βήμα στη θεραπεία θα πρέπει να είναι η αναζήτηση βοήθειας για να αποκλείσεις μια ιατρική αιτία των συμπτωμάτων σου. Εάν δεν βρεθεί κανένα ιατρικό πρόβλημα, μπορεί να σού συστήσουν να επισκεφτείς έναν ψυχίατρο, ψυχολόγο ή άλλο επαγγελματία ψυχικής υγείας. Σε κάθε περίπτωση ένας ειδικός μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις ένα σχέδιο θεραπείας που είναι κατάλληλο για τις ανάγκες σου.
