Blue Monday: Μύθοι και αλήθειες για την πιο μελαγχολική μέρα του χρόνου

Καμία επιστημονική μελέτη δεν υποστηρίζει τον ισχυρισμό ότι η Blue Monday, η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου, είναι η πιο θλιβερή μέρα του χρόνου. Από πού προήλθε όμως αυτός ο μύθος;

Το 2005, ο Cliff Arnal, ένας Ουαλός ψυχολόγος, επινόησε τον όρο για την πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου, μετά από σχετικό αίτημα, μιας ταξιδιωτικής εταιρείας. Τα χαρακτηριστικά της Blue Monday περιελάμβαναν σύμφωνα με τον Arnal, μεταξύ άλλων, κακές, καιρικές συνθήκες, οικονομικά χρέη, χαμηλά επίπεδα κινήτρων και αποτυχία των αποφάσεων της νέας χρονιάς. Στη συνέχεια, ο όρος Blue Monday, χρησιμοποιήθηκε σε διαφημιστική καμπάνια για «ταξίδια που θα ανακούφιζαν την κατάθλιψη αυτής της ημέρας».  Ωστόσο, αυτή η φαινομενικά αβλαβής τακτική μάρκετινγκ που προοριζόταν να πουλήσει πακέτα διακοπών, ξεπέρασε τον αρχικό της σκοπό. Δυστυχώς, έγινε, όπως το ονόμασε ο Arnal, «μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία».

Σήμερα, ο Δρ. Arnal έχει αλλάξει άρδην την άποψη του, ζητώντας δημόσια συγγνώμη για την επινόηση του, αποκαλώντας μάλιστα τον εαυτό του «ακτιβιστή για το #StopBlueMonday». Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Independent, δήλωσε ότι «δεν ήταν ποτέ πρόθεσή του να κάνει τη μέρα να ακούγεται αρνητική», αλλά μάλλον «να εμπνεύσει τους ανθρώπους να αναλάβουν δράση και να πάρουν τολμηρές αποφάσεις ζωής».

Η αλήθεια πίσω από την Blue Monday

Αν και μπορεί να μην είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, η ιδέα του Δρ. Arnal για ένα ζοφερό, χαμηλό, ψυχολογικό σημείο, μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων μπορεί να έχει μια επιστημονική δόση αλήθειας. Οι μικρότερες μέρες και οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη διάθεση μας και να οδηγήσουν σε εποχιακή συναισθηματική διαταραχή ή εποχική κατάθλιψη.

Πολλές έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ του φωτός και των διάφορων ψυχικών διαταραχών που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Συγκεκριμένα, η εποχιακή κατάθλιψη θεωρείται συνέπεια των ορμονικών αλλαγών που προκαλούνται στον οργανισμό από τη μείωση της έκθεσης στο φυσικό φως. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι κατά τους χειμερινούς μήνες υπάρχει αύξηση της παραγωγής της μελατονίνης, μιας ορμόνης που ρυθμίζει τον καθημερινό ύπνο, με αποτέλεσμα το βιολογικό ρολόι να απορρυθμίζεται.

Επιπλέον, φαίνεται το χειμώνα να σημειώνεται μείωση της ορμόνης της σεροτονίνης, η οποία θεωρείται ως η ορμόνη της ευεξίας και η οποία ρυθμίζει τη διάθεση, τον ύπνο, τις διατροφικές συνήθειες και τα συναισθήματα. Αποτέλεσμα αυτών των ορμονικών διαταραχών μπορεί να είναι η εμφάνιση συμπτωμάτων που σχετίζονται με κατάθλιψη. Ωστόσο, οι ορμονικές διαταραχές, καθώς και τα συμπτώματά τους, τείνουν να εξαφανίζονται μόλις έρθει η άνοιξη και οι μέρες γίνουν πιο φωτεινές, για να επανεμφανιστούν πάλι το επόμενο φθινόπωρο.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου και συνεχίζονται μέχρι την επιστροφή της άνοιξης, μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου του επόμενου έτους. Η εποχιακή, συναισθηματική διαταραχή, χαρακτηρίζεται από καταθλιπτική διάθεση, θλίψη, χαμηλή ενέργεια, έλλειψη ενδιαφέροντος για αγαπημένες δραστηριότητες, δυσκολία στη συγκέντρωση και έντονο άγχος. Ωστόσο, δύο τυπικά συμπτώματα διακρίνουν τη χειμερινή κατάθλιψη από τις πιο κλασικές μορφές κατάθλιψης. Οι πάσχοντες τείνουν να τρώνε περισσότερο και καταναγκαστικά, με ακατάσχετη επιθυμία για γλυκά τρόφιμα. Σύμφωνα με έρευνες, στο 70 έως 80% των περιπτώσεων, οι συμπεριφορές αυτές οδηγούν σε αύξηση του σωματικού βάρους. Μερικά από τα συμπτώματα της εποχιακής, συναισθηματικής διαταραχής:

• Διαταραχές της διάθεσης
• Αίσθημα κόπωσης και υπνηλία
• Απώλεια ενέργειας
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Σοβαρό στρες
• Διαταραχές ύπνου
• Μειωμένη λίμπιντο
• Θλίψη
• Απόσυρση και απομόνωση
• Αύξηση βάρους

Αντιμετωπίζοντας κάθε μελαγχολική μέρα

Η Blue Monday μπορεί να έχει προκαλέσει μια επιπλέον αίσθηση δυσαρέσκειας στον Ιανουάριο, ειδικά για ασθενείς με κατάθλιψη και άγχος. Για την αντιμετώπιση αυτής της πίεσης, ψυχολόγοι και επιστήμονες συνιστούν μεταξύ άλλων:

• Περισσότερη έκθεση σε ηλιακό φως
• Φωτοθεραπεία με τεχνητό φως
• Περισσότερη κίνηση και σωματική δραστηριότητα
• Ποιοτικό ύπνο
• Υιοθέτηση μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής

Αυτές οι απλές στρατηγικές μπορεί να σε βοηθήσουν να παραμείνεις θετική, όχι μόνο την Blue Monday, αλλά κάθε μελαγχολική μέρα του χειμώνα.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

WELLNESS

Άγχος ή στρες; Ποια η διαφορά και 5 τρόποι για να καταλάβεις τι έχεις