Ελιές στο δέρμα: Ποιες είναι επικίνδυνες και τι προκαλεί την εμφάνισή τους;

Η αιτία που δημιουργούνται οι ελιές στο δέρμα δεν είναι απόλυτα καθορισμένη. Πιθανότερη αιτία θεωρείται η αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικών παραγόντων και έκθεσης στον ήλιο. Άλλοι λόγοι μπορεί να είναι οι εξής:

• οικογενειακό ιστορικό άτυπων σπίλων
• ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, κόκκινα φυσικά μαλλιά, μπλε μάτια
• αντίδραση σε φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα
• αντίδραση σε φάρμακα, όπως ορισμένα αντιβιοτικά, ορμόνες ή αντικαταθλιπτικά
• ηλιακό έγκαυμα, έκθεση στον ήλιο ή τεχνητό μαύρισμα

Τύποι

Υπάρχουν πολλοί τύποι σπίλων, που κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το πότε εμφανίζονται, πώς μοιάζουν και τον κίνδυνο να γίνουν κακοήθεις.

Συγγενείς ελιές

Αυτοί οι σπίλοι ποικίλλουν ευρέως σε μέγεθος, σχήμα και χρώμα. Περίπου το 0,2 έως 2,1% των βρεφών γεννιούνται με συγγενή σπίλο. Είναι κατά βάση καλοήθεις όγκοι μελανοκυττάρων, οι οποίοι δημιουργούνται από τον πολλαπλασιασμό των προγονικών κυττάρων τους.

Οι μεγαλύτεροι συγγενείς σπίλοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να γίνουν κακοήθεις στην ενήλικη ζωή. Οι αλλαγές στην ανάπτυξη, το χρώμα, το σχήμα ή ο πόνος σε ένα εκ γεννετής σημάδι, θα πρέπει να αξιολογούνται από γιατρό.

Επίκτητοι σπίλοι (κοινοί σπίλοι)

Οι επίκτητοι σπίλοι είναι αυτοί που εμφανίζονται στο δέρμα μετά τη γέννηση και μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο δέρμα. Διαχωρίζονται σε:

• Συνδεσμικούς: Επίπεδοι σπίλοι με ανοιχτό καφέ ή μαύρο χρώμα.
• Μικτούς: Έχουν λεία ή τραχιά επιφάνεια και εξέχουν ελαφρά.
• Ενδοθερμικούς: Σαρκώδεις βλατίδες σχήματος θόλου ή μίσχο.

Οι επίκτητοι σπίλοι έχουν συνήθως διάμετρο μικρότερη του 1cm και μέχρι την εφηβεία δεν αλλάζουν χρώμα ή σχήμα. Όταν ο αριθμός αυξάνεται αιτία είναι η έκθεση στον ήλιο και είναι παράγοντας υψηλού κινδύνου για μελάνωμα.

Άτυποι σπίλοι (δυσπλαστικοί σπίλοι)

Οι άτυποι σπίλοι μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα, ενώ σπάνια εμφανίζονται στο πρόσωπο. Οι καλοήθεις άτυποι σπίλοι μπορεί να έχουν κάποια από τα ίδια χαρακτηριστικά με το μελάνωμα (ένας τύπος καρκίνου του δέρματος). Επομένως, οι τακτικοί δερματικοί έλεγχοι για τυχόν αλλαγές, είναι απαραίτητοι. Γενικά, οι άτυποι σπίλοι είναι:

• ακανόνιστοι σε σχήμα και με ανώμαλα όρια
• μπορεί να έχει διάφορα χρώματα (μαύρο, καφέ, κόκκινο και ροζ)
• μεγαλύτεροι από 6 χιλιοστά
• πιο συχνοί σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα
• πιο συχνοί σε άτομα που έχουν υψηλή έκθεση στον ήλιο

Υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος εάν υπάρχουν:

• τέσσερις ή περισσότερους άτυπους σπίλους
• συγγενείς εξ αίματος με μελάνωμα
• ιστορικό με μελάνωμα

Αιτίες που εμφανίζονται νέες ελιές στο δέρμα

Η αιτία ενός νέου σπίλου που εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή δεν είναι καλά κατανοητή. Οι νέοι σπίλοι μπορεί να είναι καλοήθεις ή μπορεί να είναι καρκινικοί. Τα αίτια του μελανώματος έχουν μελετηθεί, αλλά υπάρχει μικρή έρευνα για το τι προκαλεί καλοήθεις σπίλους. Πιθανότατα εμπλέκονται γενετικές μεταλλάξεις. Η αλληλεπίδραση του υπεριώδους φωτός (UV), τόσο του φυσικού όσο και του τεχνητού, με το DNA είναι γνωστό ότι προκαλεί γενετική βλάβη που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μελανώματος και άλλων καρκίνων του δέρματος. Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να συμβεί κατά την παιδική ή νεαρή ηλικία και πολύ αργότερα να οδηγήσει σε καρκίνο του δέρματος.

Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να εμφανίσεις νέες ελιές στο δέρμα περιλαμβάνουν:

• ηλικία
• ανοιχτόχρωμο δέρμα και ανοιχτόχρωμα ή κόκκινα μαλλιά
• οικογενειακό ιστορικό άτυπων σπίλων
• απόκριση σε φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σου σύστημα
• ανταπόκριση σε άλλα φάρμακα, όπως ορισμένα αντιβιοτικά, ορμόνες ή αντικαταθλιπτικά
• γενετικές μεταλλάξεις
• ηλιακό έγκαυμα, έκθεση στον ήλιο ή χρήση σολάριουμ

Ποιες ελιές στο δέρμα είναι επικίνδυνες;

• Οι σκούρες ελιές που τείνουν να τρίβονται περισσότερο, δηλαδή στις παλάμες ή στα πέλματα των ποδιών.
• Οι ανομοιόμορφες ελιές (διογκωμένες σε ένα σημείο τους)
• Οι ελιές με μπλε, γκρι, κόκκινες ή λευκές περιοχές

Στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά, μπορούμε να διακρίνουμε σημεία που προειδοποιούν για μελάνωμα με το ABCDE.

• A ( Asymmetry / Ασυμμετρία ): Οι καλοήθεις σπίλοι (ελιές) είναι συμμετρικοί με ομαλό σχήμα σε σύγκριση με τους κακοήθεις που είναι ασύμμετροι με ακανόνιστα σημεία διόγκωσης.
• B ( Border / Άκρα ): Οι καλοήθεις έχουν ομαλά και λεία όρια, ενώ οι κακοήθεις ανώμαλα όρια.
• C ( Color / Χρώμα) : Σπίλοι με δισχρωμία ή πολυχρωμία πρέπει να εξετάζονται από δερματολόγο.
• D ( Diameter / Διάμετρος): Οι κακοήθεις σπίλοι (ελιές) έχουν μέγεθος συνήθως μεγαλύτερο από 6mm.
• E ( Evolving / Εξέλιξη): Σπίλοι (ελιές) που μεγαλώνουν, αλλάζουν χρώμα ή ματώνουν σηματοδοτούν κίνδυνο και πρέπει άμεσα να ελεγχθούν από τον δερματολόγο.

Η σημασία της αυτοεξέτασης

Όταν ένας παλιός σπίλος αλλάζει ή όταν ένας νέος σπίλος εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή, θα πρέπει να επισκεφτείς έναν γιατρό για να τον ελέγξει. Ο τακτικός έλεγχος του δέρματος μπορεί να βοηθήσει να εντοπίσεις τις αλλαγές των σπίλων. Περισσότεροι από τους μισούς καρκίνους του δέρματος συμβαίνουν σε μέρη του σώματός σου που μπορείς εύκολα να δεις. Είναι ασυνήθιστο να βρίσκουμε μελανώματα σε μέρη του σώματος που προστατεύονται από τον ήλιο. Τα πιο κοινά σημεία στο σώμα για μελάνωμα στις γυναίκες είναι τα χέρια και τα πόδια. Για τους άνδρες, τα πιο κοινά σημεία μελανώματος είναι η πλάτη, ο κορμός, το κεφάλι και ο λαιμός.

Πότε να δεις γιατρό για τις ελιές στο δέρμα σου

Οι ελιές που εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή πρέπει πάντα να ελέγχονται από γιατρό. Συνιστάται στους ανθρώπους να κάνουν έλεγχο δέρματος από δερματολόγο κάθε χρόνο. Εάν διατρέχεις κίνδυνο για μελάνωμα, ο/η γιατρός σου μπορεί να συστήσει έλεγχο δέρματος κάθε έξι μήνες. Εάν έχεις μια ελιά που αλλάζει, ειδικά μία που πληροί ένα ή περισσότερα από τα κριτήρια στον παραπάνω οδηγό, επισκέψου άμεσα γιατρό. Τα καλά νέα είναι ότι η έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος, αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης. Το ποσοστό 10ετούς επιβίωσης για το μελάνωμα που ανιχνεύεται έγκαιρα, είναι 93%.