Gaslighting: 7 σημάδια που μαρτυρούν την τοξική τακτική που σε βγάζει «τρελό»
- 16 ΜΑΙ 2024
To gaslighting είναι κάτι περισσότερο από μια μοντέρνα λέξη. Η ιδέα υπάρχει εδώ και δεκαετίες. Και οι ειδικοί ψυχικής υγείας λένε ότι είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο, που μπορεί να έχει σοβαρές συναισθηματικές επιπτώσεις και μπορεί ακόμη και να καταστρέψει σχέσεις.
Το gaslighting είναι μια μορφή συναισθηματικής και ψυχολογικής χειραγώγησης κατά την οποία ένα άτομο προσπαθεί να εξαναγκάσει ένα άλλο άτομο να αμφιβάλλει για τις δικές του ακριβείς παρατηρήσεις, προοπτικές και εμπειρίες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει το άτομο να αμφισβητήσει χαρακτηριστικά του εαυτού του, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικότητας, της μνήμης και, σε πιο ακραίες περιπτώσεις, της λογικής του. Με απλούστερους όρους, το gaslighting είναι η πρακτική χειραγώγησης της πραγματικότητας κάποιου.
Τύποι gaslighting
iStock
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βιώσει κάποια μορφή gaslighting, είτε στο γραφείο, είτε στο σπίτι. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μερικοί από τους πιο συνηθισμένους τύπους της χειριστικής αυτής τακτικής είναι:
Το gaslighting ως είδος κατάχρησης σε ερωτικές σχέσεις
Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για συναισθηματική κακοποίηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το gaslighting σε μια στενή ερωτική σχέση, αφοπλίζει και τελικά κάνει το άτομο που το υφίσταται, να μην εμπιστεύεται τον εαυτό του ή την αντίληψή του για την πραγματικότητα. Κάτι που το κάνει ευκολότερο στον έλεγχο και στη χειραγώγηση και λιγότερο πιθανό να εγκαταλείψει μια κακοποιητική σχέση.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη, το φαινόμενο συχνά έχει τις ρίζες του στην ανισότητα και στα στερεότυπα με βάση το φύλο, που χρησιμοποιούνται εναντίον των θυμάτων για να χειραγωγήσουν την πραγματικότητά τους. Το gaslighting είναι συχνά μια σταδιακή διαδικασία, που χρησιμοποιούν οι κακοποιητές για να καταρρίψουν την πίστη του συντρόφου τους στον εαυτό του, καθιστώντας τον με την πάροδο του χρόνου πιο ευάλωτο σε χειραγώγηση.
Ιατρικό gaslighting
Το ιατρικό gaslighting είναι όταν ένας γιατρός θεωρεί τα συμπτώματα ενός ασθενούς «ψυχολογικά», αρνείται ή απορρίπτει την ασθένεια ή τα συμπτώματα του.
Πολιτικό gaslighting
Σύμφωνα με ερευνητές πολιτικών επικοινωνιών, το πολιτικό gaslighting, χρησιμοποιείται ως τακτική προκειμένου να αποσπά την προσοχή ή μπερδεύει την κοινή γνώμη για πολιτικά ζητήματα.
Ρατσιστικό gaslighting
Μια μορφή χειραγώγησης, που στοχεύει στην υπονόμευση ή την απαξίωση των εμπειριών κάποιου σε σχέση με τον ρατσισμό. Μπορεί να κυμαίνεται από διακριτικές μικροεπιθέσεις, έως πιο φανερές εκφράσεις ελαχιστοποίησης της εμπειρίας ενός ατόμου που υφίσταται ρατσιστικές συμπεριφορές.
7 σημάδια που δείχνουν ότι σου κάνουν gaslighting
Ακολουθούν μερικά προειδοποιητικά σημάδια, που δείχνουν ότι μπορεί να είσαι θύμα της συγκεκριμένης χειριστικής συμπεριφοράς.
Ζητάς συνεχώς συγγνώμη
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του gaslighting, είναι να προκαλεί σύγχυση και να κάνει ένα άτομο να αμφισβητεί τον εαυτό του. Το να νιώθεις την ανάγκη να ζητάς συχνά συγγνώμη από έναν συνάδελφο, έναν σύντροφο, ή ακόμα και έναν φίλο ή μέλος της οικογένειας, μπορεί να είναι ένδειξη gaslighting.
Αυτό, με τη σειρά του, οδηγεί σε μειωμένη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, κάνοντας το άτομο που δέχεται τη συγκεκριμένη συμπεριφορά, να νιώθει ότι σχεδόν κάθε απόφαση που παίρνει είναι λάθος και χρειάζεται να απολογηθεί.
Τα συναισθήματά σου ελαχιστοποιούνται
Ένα άτομο που σου κάνει gaslighting, μπορεί να ελαχιστοποιήσει τα συναισθήματά σου για να ενισχύσει τις αμφιβολίες και τις ανασφάλειες σου. Αυτή η τακτική βοηθά, επίσης, τον θύτη να σε ελέγξει.
Αμφιβάλλεις συχνά για τα συναισθήματά σου
Το να σε κάνουν να αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου (ή τα συναισθήματά σου ή την πραγματικότητά σου) είναι ένα ακόμα βασικό χαρακτηριστικό του gaslighting.
Αμφισβητείς την αξία σου
Όπως και με την ελαχιστοποίηση των συναισθημάτων του κακοποιημένου ατόμου, τα άτομα που χρησιμοποιούν το gaslighting, θέλουν να κάνουν τους γύρω τους να αμφισβητήσουν κάποια πτυχή της αξίας και των ικανοτήτων τους.
Δικαιολογείς συχνά την κακή συμπεριφορά κάποιου άλλου
Αυτό παρατηρείται συνήθως σε περιπτώσεις gaslighting σε ερωτικές σχέσεις. Το άτομο που έχει κακοποιηθεί, μπορεί να δικαιολογήσει τη συμπεριφορά του κακοποιητή συντρόφου του, ακόμη και να κατηγορήσει τον εαυτό του.
Παλεύεις με την αναποφασιστικότητα
Επειδή το gaslighting προκαλεί ανασφάλεια και μπορεί να πλήξει σημαντικά την αυτοπεποίθηση, τα θύματα της συγκεκριμένης τοξικής συμπεριφοράς, μπορεί να παλεύουν με την αναποφασιστικότητα και να αδυνατούν να πάρουν ακόμα και απλές αποφάσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το gaslighting μπορεί να παραλύει τα πιθανά θύματα. Γίνεται πραγματικά δύσκολο για αυτά, να πάρουν οποιαδήποτε απόφαση για τον εαυτό τους.
Νιώθεις άσχημα, αλλά δεν καταλαβαίνεις γιατί
Το gaslighting, μπορεί εύκολα να οδηγήσει ένα άτομο να εμφανίσει συμπτώματα παρόμοια με την κατάθλιψη, όπως απελπισία, θλίψη και απώλεια κινήτρων. Αλλά αν είσαι θύμα gaslighting, μπορεί να μην είσαι σίγουρη γιατί νιώθεις έτσι.
