Γιατί επηρεάζομαι από τη γνώμη των άλλων και πώς μπορώ να το διαχειριστώ;

Πώς επηρεάζομαι από τη γνώμη των άλλων; 

Υπάρχει όμως μία διακριτή γραμμή πέρα από την οποία η επιρροή μπορεί να αποτελέσει ένα διάφανο εχθρό. Ασυνείδητα ή μη ενδέχεται να καθορίζει τη ζωή μας και κατ’ επέκταση να μας στερεί το δικαίωμα της αυτοβουλίας και της επιθυμίας.

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο έφηβοι και ενήλικες, επηρεαζόμενοι από τη γνώμη των γονέων να προσανατολίζονται προς επαγγέλματα που δεν τους αρέσουν. Να κάνουν γάμους που δεν επιθυμούν. Να ενστερνίζονται πολιτικές ιδεολογίες που δεν τους αντιπροσωπεύουν. Άλλες πάλι φορές, οι άνθρωποι καταπνίγουν τις επιθυμίες τους, τα ταλέντα, τις σκέψεις τους προκειμένου να δείχνουν «καθώς πρέπει», καταπίνοντας μαζί και όλα τα παρελκόμενα αυτής της απώθησης, επιβαρύνοντας την ψυχική τους διάθεση με κανόνες και επιταγές «άλλων».

Ερευνητές αναφέρουν ότι οι επιλογές ενός ατόμου, ενδέχεται να επηρεάζονται ή και να καθορίζονται όχι μόνο από την γνώμη των οικείων του, αλλά και από τη γνώμη των αγνώστων.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι η επιρροή από αγνώστους υποθάλπει πρώιμες επιρροές που έχουν ασκήσει στο άτομο οι «σημαντικοί άλλοι» της ζωής του.

Ποια άτομα επηρεάζονται περισσότερο από τη γνώμη των άλλων:

Πίσω από ένα επιρρεπές άτομο, συχνά κρύβεται μία προσωπικότητα εύθραυστη, που φοβάται τις απογοητεύσεις, την απόρριψη και την αποτυχία. Επίσης, ενδέχεται να χαρακτηρίζεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση, αδυναμία ή δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, ενώ συχνά ζητά συμβουλές πριν προβεί σε κάποια δράση.

Όσον αφορά στις ψυχικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα ώστε το άτομο να καθορίζει τη συμπεριφορά του βάσει της γνώμης των άλλων, αυτές ενδέχεται να έγκεινται σε μία λανθασμένη αντίληψη του εαυτού, μέσω της δημιουργίας ενός φανταστικού κατώτερου ειδώλου του ατόμου.

Η συναισθηματική στέρηση, δείχνει να αποτελεί έναν από τους παράγοντες που οδηγούν στην εν λόγω συμπεριφορά. Το να ασκήσει κάποιος επιρροή έναντι κάποιου άλλου, δηλώνει αυτόματα ότι ο πρώτος έχει διαθέσει ψυχική ενέργεια και συναίσθημα στον δεύτερο.

Κατά συνέπεια, το άτομο που πριν ένιωθε συναισθηματικά γυμνό, τώρα βρίσκει κάποιον που να του απευθύνει συναισθήματα και υποκύπτει στην επιρροή του. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα όρια μεταξύ των δύο δείχνουν να είναι μη διακριτά, καθώς το άτομο έχει διαθέσει το δικό του ψυχικό «χώρο» στον άλλο.

Ο ασκών επιρροή παίρνει δύναμη και η σχέση που δημιουργείται είναι συμπληρωματική: Ο ένας επηρεάζει και ο άλλος επηρεάζεται, ο ένας δυναμώνει και ο άλλος αποδυναμώνεται.

Πώς επηρεάζει η γνώμη της οικογένειας

Η καταγωγή από μία αυταρχική και απαιτητική οικογένεια είναι μία ακόμη πιθανή αιτία για την πρόκληση του φαινομένου της επιρροής.

Ένα παιδί που μεγαλώνει σε μία οικογένεια, με υψηλές γονεϊκές απαιτήσεις και σπάνιες επιβραβεύσεις, πιθανόν να διαμορφώσει μία προσωπικότητα βάσει των επιθυμιών των γονέων  αρχικά και άλλων μετέπειτα.

Ως αποτέλεσμα, είναι πιθανό, κάθε προσωπική επιθυμία, σκέψη ή επιλογή να μεταφράζεται στο εξής ως κατώτερη. Μη επαρκής, ακατάλληλη σε σχέση με εκείνες των άλλων. Ο εαυτός μπορεί να βιώνεται ως ανεπαρκής. Για αυτό το λόγο το άτομο να πασχίζει να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των άλλων προκειμένου να γίνει αρεστό και αποδεκτό. Σε αυτή την περίπτωση, η επιρροή της οικογένειας φαίνεται να αποτελεί τη βάση για τη διαμόρφωση χαμηλής αυτοεκτίμησης και ενός ψευδούς εαυτού.

Tips για να ζω χωρίς να επηρεάζομαι από τους άλλους:

• Αν οι άλλοι έχουν παρεισφρήσει τόσο έντονα στη ζωή σας που νιώθετε πως επηρεάζεστε και δεν μπορείτε να αναπνεύσετε, ήρθε η ώρα να θέσετε περιορισμούς. Να ξεκινήσετε τη ζωή που εσείς επιθυμείτε. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, αρκεί να έχετε κίνητρο και να είστε διαθέσιμοι στον ίδιο σας τον εαυτό.
• Επαινέστε τον εαυτό σας για αυτά που επιτυγχάνετε. Θα τονώσει την αυτοεκτίμησή σας και θα σας υπενθυμίσει την αξία σας, που φαίνεται να αγνοείτε τεχνηέντως.
• Οριοθετείστε τις σχέσεις σας με τους άλλους. Περιορίστε το δικαίωμα που τους έχετε δώσει να επεμβαίνουν στη ζωή σας.
• Ξεκαθαρίστε τις πραγματικές σας επιθυμίες. Συχνά υπάρχει σύγχυση μεταξύ αυτού που πραγματικά θέλετε και εκείνου που οι άλλοι επιθυμούν για εσάς. Αποτέλεσμα; Να πιστεύετε ότι αυτό που σας επιτάσσουν, είναι και αυτό που επιθυμείτε. Κοιτάξτε πιο βαθιά και διερωτηθείτε εάν είναι όντως έτσι.

Tips για να ζω χωρίς να επηρεάζομαι από τους άλλους:

• Φανταστείτε πώς θα ήταν η ζωή σας εάν κάνατε αυτό που πραγματικά θέλετε.
• Παλέψτε για τις επιθυμίες σας.
• Μη συγκρίνετε τον εαυτό σας με τους άλλους. Αυτή είναι μια συχνή παγίδα, στην οποία μπορεί να υποπέσει ο καθένας και να επηρεαστεί προκειμένου να εξομοιωθεί με τους άλλους γύρω του. Ωστόσο, η διαφορετικότητα και η ατομικότητα είναι αυτό που μας προσδιορίζει όλους ως άτομο.
• Αγαπήστε τον εαυτό σας ώστε να θέλετε να τον ευχαριστήσετε, ικανοποιώντας τις προσδοκίες, τα όνειρα και τις επιθυμίες σας.
• Θυμηθείτε ότι το να ικανοποιείτε και να ευχαριστείτε τον εαυτό σας δε σημαίνει ότι βλάπτετε τους άλλους. Κάθε επιλογή σας είναι σημαντική και έχει αξία και σίγουρα δεν είναι αντιστρόφως ανάλογη με την ευτυχία των γύρω σας.
• Εξηγείστε στο άτομο ή στα άτομα που σας ασκούν επιρροή ή εμπλέκονται στη ζωή σας με αυτό το σκοπό τα παράπονα που έχετε από αυτή τους τη συμπεριφορά.
• Εμπιστευτείτε κάποιον ειδικό, ώστε να σας βοηθήσει να τονώσετε την αυτοεικόνα και αυτοεκτίμησή σας και να εντοπίσετε, ενδεχομένως, άλλους αιτιολογικούς παράγοντες.

Το να ζείτε για τη γνώμη των άλλων, είναι σαν να ζείτε μέσα από τα μάτια, την ψυχή, το μυαλό και το σώμα κάποιου άλλου. Σαν να έχετε ανάγκη πάντα από «τον άλλο» για να σας υπενθυμίζει τι είναι καλό και τι κακό. Τι σωστό και τι λάθος, ξεχνώντας ότι αυτά αποτελούν έννοιες υποκειμενικές και σχετικές.

Το ταξίδι της ζωής είναι ατομικό και αδιαπραγμάτευτο. Αρκεί να το συνειδητοποιήσετε και να γίνετε ο οδηγός και όχι ο  συνοδοιπόρος!

Φραντζέσκα Καράγιαννη 

MSc. Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια