Γιατί τα κορίτσια μπαίνουν στην εφηβεία όλο και νωρίτερα; Είναι ανησυχητικό;
- 31 ΙΑΝ 2025
Η μέση ηλικία έναρξης της εφηβείας —που κυμαίνεται από 8 έως 13 ετών για τα κορίτσια — μειώνεται κατά περίπου 3 μήνες κάθε δεκαετία τα τελευταία 40 χρόνια, σύμφωνα με ανάλυση παγκόσμιων δεδομένων του 2020. Ο μέσος όρος ηλικίας έναρξης της εφηβείας μειώνεται – με μερικά κορίτσια να αρχίζουν να αναπτύσσουν στήθη ήδη από την ηλικία των 7 (ενώ τα κορίτσια έχουν συνήθως την πρώτη τους περίοδο στην ηλικία των 12,4 ετών).
Σε οποιαδήποτε ηλικία, η έναρξη της εφηβείας πυροδοτείται στον εγκέφαλο
Ουσιαστικά, πυροδοτείται από τον υποθάλαμο που εκκρίνει την ορμόνη απελευθέρωσης γοναδοτροπίνης (GnRH). Η GnRH – η οποία έχει ονομαστεί «ο βασικός ρυθμιστής του αναπαραγωγικού άξονα». Σε απλά ελληνικά, διεγείρει την υπόφυση να εκκρίνει ωχρινοτρόπο ορμόνη και ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη, που ξεκινούν την εφηβεία. Στα κορίτσια, αυτές οι 2 ορμόνες σηματοδοτούν στις ωοθήκες να αρχίσουν να απελευθερώνουν οιστρογόνα και προγεστερόνη, γεγονός που οδηγεί στην ανάπτυξη του μαστού, στην ανάπτυξη τριχοφυΐας, στην έναρξη της εμμήνου ρύσεως και στις αλλαγές στο σχήμα του σώματος.
Γιατί η εφηβεία έρχεται νωρίτερα;
Δεν είναι σαφές γιατί συμβαίνει περισσότερο, αν και πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν τη διατροφή , την παχυσαρκία, τη γενετική , την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και την πιθανή έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες.
- Τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας αυξάνονται από τη δεκαετία του 1970 και ορισμένες μελέτες έχουν συνδέσει την παχυσαρκία με την πρώιμη ήβη. Τα κορίτσια με παχυσαρκία έχει βρεθεί ότι έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις οιστραδιόλης (μια μορφή οιστρογόνου) -η οποία μπορεί να συμβάλλει στην πρώιμη ανάπτυξη του μαστού και στην πρώιμη εφηβεία- από τα κορίτσια με φυσιολογικό βάρος.
- Η ποιότητα της διατροφής των παιδιών μπορεί επίσης να παίξει ρόλο, ειδικά εάν είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε φρούτα και λαχανικά, υψηλή σε ζωικές πρωτεΐνες και εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία σχετίζονται με υψηλότερα επίπεδα σεξουαλικών στεροειδών όπως τα οιστρογόνα.
- Επιπλέον, το άγχος, συμπεριλαμβανομένων των αντιξοοτήτων της πρώιμης ζωής που συνδέονται με κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες ή κάποιας μορφής κακοποίησης , μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει. Μια μελέτη σε ένα τεύχος του 2023 του περιοδικού Psychoneuroendocrinology συνέδεσε τα υψηλά επίπεδα στρες στην πρώιμη παιδική ηλικία με υψηλότερο κίνδυνο πρόωρης εφηβείας στα κορίτσια.
- Ορισμένες έρευνες έχουν υποδείξει ακόμη ότι οι στρεσογόνοι παράγοντες κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 —συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου χρόνου οθόνης, της κοινωνικής απομόνωσης, της σωματικής αδράνειας, της λιγότερης πρόσβασης σε υγιεινά τρόφιμα και άλλων παραγόντων— μπορεί να σχετίζονται με πρόσφατη αύξηση της πρόωρης εφηβείας στα κορίτσια.
Οι πιθανές συνέπειες
Αυτή η αλλαγή στην εμφάνιση μπορεί να οδηγήσει τους ενήλικες να περιμένουν από αυτά τα κορίτσια να συμπεριφέρονται ως μεγαλύτερα από ό,τι είναι. Μπορεί επίσης να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης διατροφικών διαταραχών. Παραδόξως, μπορεί επίσης να εμποδίσει τα παιδιά να μεγαλώσουν στο πλήρες ύψος τους, επειδή οι πλάκες ανάπτυξης συνήθως κλείνουν προς το τέλος της εφηβείας.
Η πρώιμη εφηβεία συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού , καθώς και υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας κατά την ενήλικη ζωή. Συνδέεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης, διαβήτη τύπου 2, μεταβολικού συνδρόμου, ανωμαλιών της χοληστερόλης και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Κυρίως, τα παιδιά που μπαίνουν στην εφηβεία νωρίτερα από τον μέσο όρο μπορεί να θεωρηθούν εσφαλμένα ως μεγαλύτερα και να σεξουαλοποιηθούν ακατάλληλα από την κοινωνία.
