Γιατί βγάζουμε selfies και τι λένε για την ψυχολογία μας;
- 21 ΙΟΥΝ 2022
Είναι ναρκισσιστικό να βγάζεις selfies; Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι περίπλοκη και όχι τόσο προφανής όσο μπορεί να πιστεύεις.
Selfies και ναρκισσισμός
Υπάρχουν έρευνες οι οποίες έχουν βρει σημαντική – αλλά σχετικά μικρή – σχέση μεταξύ της λήψης selfies και του ναρκισσισμού. Άλλες έρευνες δεν έχουν βρει ουσιαστική σχέση. Την ίδια στιγμή, σχετικές έρευνες, καταδεικνύουν μια ισχυρότερη σχέση για τους άνδρες από τις γυναίκες. Αυτή η ασυνέπεια στα ερευνητικά αποτελέσματα, μπορεί να οφείλεται στο ότι δεν είναι όλες οι selfies ίσες.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα ναρκισσιστικά άτομα βγάζουν περισσότερες σόλο selfies, αλλά λιγότερες selfies που παρουσιάζουν άλλους ανθρώπους. Και ενώ οι ερευνητές έχουν επικεντρωθεί πολύ στο πώς η συχνότητα λήψης selfie σχετίζεται με την προσωπικότητα, λίγες μελέτες έχουν πραγματικά εξετάσει γιατί οι άνθρωποι βγάζουν selfies. Μια τέτοια έρευνα ωστόσο, έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό Media Psychology, εξετάζει αυτά τα ζητήματα.
Ο ναρκισσισμός ορίζεται ως μια μεγαλειώδης αντίληψη του εαυτού με την επιθυμία να τον θαυμάζουν και την έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους. Τα ερωτηματολόγια προσωπικότητας που μετρούν τον ναρκισσισμό μπορούν να χωρίσουν το χαρακτηριστικό σε πολλαπλά στοιχεία:
- Ηγεσία/Αυθεντία: Όταν κάποιος αισθάνεται ότι είναι σημαντικός και πρέπει να είναι υπεύθυνος για άλλους ανθρώπους
- Δικαιωματισμός: Όταν κάποιος αισθάνεται ότι αξίζει ειδικά προνόμια και είναι πρόθυμος να εκμεταλλευτεί τους άλλους
- Μεγαλειώδης επιδεικισμός: Όταν κάποιος επιθυμεί να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής και να θέλει να βρίσκεται συνέχεια σε έκθεση.
Στη μελέτη, 276 φοιτητές ολοκλήρωσαν μια έρευνα αποτελούμενη από ένα ερωτηματολόγιο που μετρούσε τον ναρκισσισμό. Στη συνέχεια υπολόγισαν πόσες selfies τράβηξαν μέσα σε μία εβδομάδα, τόσο μόνοι τους, όσο και με άλλα άτομα. Οι ερωτηθέντες απάντησαν επίσης σε μια ανοιχτή ερώτηση στην οποία απαριθμούσαν τί τους παρακινεί να βγάλουν selfies.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μια συγκεκριμένη πτυχή του ναρκισσισμού – ο μεγαλειώδης επιδεικισμός – ήταν το μόνο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, που συνδέεται με την αυτοπεποίθηση και ειδικότερα με τις σόλο-selfies. Ο εκθεσιακός χαρακτήρας, δεν σχετιζόταν με τη λήψη selfie στην οποία περιλαμβάνονταν και άλλοι άνθρωποι. Ωστόσο, παρόλο που αυτή η συσχέτιση ήταν στατιστικά σημαντική, δεν ήταν τόσο μεγάλη. Έτσι, ο μεγαλειώδης επιδεικισμός, είναι μόνο ένας μικρός παράγοντας που κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στο να βγάζουν σόλο selfies.
Τι μας κάνει να βγάζουμε selfies;
Οι ερευνητές κωδικοποίησαν τις ανοιχτές απαντήσεις σχετικά με τα κίνητρα λήψης selfieς σε διαφορετικές κατηγορίες. Υπολόγισαν το ποσοστό των ερωτηθέντων που απαριθμούσαν κάθε τύπο κινήτρου:
- Ναρκισσιστική χρήση: Για παράδειγμα: «Νομίζω ότι είμαι ελκυστικός και δεν έχω πρόβλημα να το μοιραστώ», 29,5%
- Κοινή χρήση και σύνδεση: Για παράδειγμα: «Θέλω να μοιραστώ τις εμπειρίες μου με τους φίλους μου», 23,3%
- Λειτουργική χρήση: Για παράδειγμα: «Είναι μέρος της δουλειάς μου», 22,80%
- Ενίσχυση αυτοεκτίμησης: Για παράδειγμα: «Έτσι μπορώ να νιώσω καλύτερα με τον εαυτό μου», 15,54″
- Μνήμη: Για παράδειγμα, «Έτσι κρατάω αναμνήσεις», 5,7%
- Συμμόρφωση: Για παράδειγμα: «Είναι αυτό που κάνουν οι νέοι, επομένως είναι απλώς μια τάση που ακολουθώ», 3,1%
Κάτι περισσότερο από απλός ναρκισσισμός
Όπως μπορείς να διαπιστώσεις από την παραπάνω λίστα, τα ναρκισσιστικά κίνητρα ήταν τα πιο συνηθισμένα. Αλλά η κοινή χρήση και η σύνδεση, όπως και η λειτουργική χρήση, ήρθαν στη δεύτερη και την τρίτη θέση. Έτσι, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων ανέφερε ναρκισσιστικούς λόγους για τη λήψη και δημοσίευση selfies, αυτό σημαίνει ότι το 70% απαριθμούσε άλλους λόγους. Είναι ενδιαφέρον ότι αυτά τα ναρκισσιστικά κίνητρα δεν συνδέονταν με το επίπεδο ναρκισσισμού των συμμετεχόντων.
Αν το 30% των ερωτηθέντων είχε ναρκισσιστικά κίνητρα για τις selfies, αυτό σημαίνει ότι οι νεαροί ενήλικες είναι ναρκισσιστές; Δεδομένου ότι αυτά τα κίνητρα δεν συνδέονταν με το επίπεδο ναρκισσισμού των ερωτηθέντων, υποδηλώνει ότι κάτι άλλο μπορεί να συμβαίνει. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το συμπέρασμα ότι κάτι τέτοιο μαρτυρά τον ναρκισσιστικό χαρακτήρα των νέων, είναι πρόωρο. Επισημαίνουν ότι οι νεαροί ενήλικες τείνουν να είναι πιο συγκεντρωμένοι στον εαυτό τους, αλλά όχι απαραίτητα πιο ναρκισσιστές. Οι ανησυχίες σχετικά με την εύρεση της προσωπικής ταυτότητας και του τρόπου παρουσίασης του εαυτού μας στους γύρω, είναι αρκετά έντονες στη νεαρή ενήλικη ζωή.
Επίσης, τα κίνητρα που ταξινομούνται από τους ερευνητές ως ναρκισσιστικά μπορεί να μην υποδηλώνουν απαραίτητα πάντα ναρκισσισμό. Οι ερευνητές έπρεπε να κωδικοποιήσουν απαντήσεις ανοιχτού τύπου και στη συνέχεια τις ερμήνευσαν ότι εμπίπτουν σε μία από τις έξι κατηγορίες κινήτρων.
Η ευρύτερη εικόνα
Στην πραγματικότητα, τα κίνητρα που αντικατοπτρίζουν το κίνημα του body positivity, μπορεί να ερμηνευθούν ως ναρκισσιστικά, χρησιμοποιώντας αυτές τις μεθόδους κωδικοποίησης των απαντήσεων των συμμετεχόντων, ανάλογα με το πώς οι ερωτώμενοι διατύπωσαν τις απαντήσεις τους. Η τόνωση της αυτοεκτίμησης αναφέρθηκε μόνο από έναν μικρό αριθμό (15%) συμμετεχόντων ως κίνητρο για ανάρτηση selfie. Ωστόσο μπορεί πολλοί μπορεί να μην το αναφέρουν συνειδητά ως τον κύριο λόγο για να βγάζουν selfies, ακόμη και αν ενισχύουν την εκτίμησή τους. Πρόκειται ουσιαστικά για το υποκείμενο κίνητρό τους.
Έτσι, μπορεί να πουν, δημοσιεύω selfies επειδή «είμαι ευχαριστημένος με το σώμα μου και θέλω να το επιδεικνύω», αλλά πρακτικά μπορεί να εννοούν ότι «δούλεψα σκληρά για να νιώθω χαρούμενος με το σώμα μου και θέλω να το δουν οι άλλοι και να πάρουν δύναμη». Ή «Επιτέλους είμαι ευχαριστημένος με την εμφάνισή μου, αλλά εξακολουθώ να χρειάζομαι αυτή την επικύρωση από άλλους».
Στην πραγματικότητα, ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι ο ευάλωτος ναρκισσισμός, μια μορφή εσωστρεφή ναρκισσισμού, όπου οι άνθρωποι αμφιταλαντεύονται μεταξύ υπερηφάνειας και ντροπής, σχετίζεται με τη λήψη selfies που σχετίζονται με τη φυσική εμφάνιση. Αυτό υποδηλώνει ότι η λήψη selfie μπορεί μερικές φορές να υποδηλώνει ανασφάλεια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα εγωκεντρικά κίνητρα για τη λήψη selfies είναι μπορεί να είναι κοινά, αλλά δεν συνδέονται απαραίτητα στενά με τον ναρκισσισμό. Και η σύνδεση του ναρκισσισμού με τη λήψη selfie είναι ένα μικρό μέρος μιας ευρύτερης εικόνας.
