Η επικίνδυνη καμπύλη της μοναξιάς που απειλεί τις σχέσεις μας
- 23 ΜΑΙ 2024
Πώς μπορούμε να συνδεόμαστε ουσιαστικά μεταξύ μας, όταν κανείς δεν μιλάει πια; Νέα έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο μοναχικοί στη νεαρή ενήλικη ζωή και στα τέλη της ζωής τους. Αλλά οι ειδικοί λένε ότι δεν χρειάζεται να είναι έτσι.
Σε μια εποχή που η συμμετοχή σε οργανισμούς, συλλόγους και ομάδες έχει μειωθεί και η κοινωνική αλληλεπίδραση γίνεται κατά κύριο λόγω διαδίκτυκα (αντί για προσωπικά), πολλοί είναι οι νέοι που αναφέρουν επίπεδα μοναξιάς που, τις προηγούμενες δεκαετίες, συνδέονταν συνήθως με ηλικιωμένους.
Είναι ένας από τους πολλούς λόγους που η μοναξιά έχει γίνει πρόβλημα τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της ζωής μας
Unsplash
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Psychological Science, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μοναξιά ακολουθεί μια καμπύλη σχήματος U: Ξεκινώντας από τη νεαρή ενήλικη ζωή, η αυτοαναφερόμενη μοναξιά, τείνει να μειώνεται καθώς οι άνθρωποι πλησιάζουν στη μέση ηλικία μόνο για να αυξηθεί ξανά μετά την ηλικία των 60 ετών. Η μοναξιά γίνεται ιδιαίτερα έντονο πρόβλημα σε άτομα ηλικίας περίπου 80 ετών.
Ενώ ο καθένας μπορεί να βιώσει μοναξιά, τα άτομα στη μέση ηλικία μπορεί να αισθάνονται πιο κοινωνικά συνδεδεμένα από άλλες ηλικιακές ομάδες, επειδή συχνά αλληλεπιδρούν με συναδέλφους, συντρόφους, παιδιά και άλλους ανθρώπους στον κοινωνικό τους περίγυρο. Και αυτές οι σχέσεις μπορεί να δίνουν ένα σημαντικό αίσθημα σταθερότητας και ικανοποίησης σύμφωνα με τους ερευνητές της μελέτης.
Ωστόσο, καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, αυτές οι ευκαιρίες μπορεί να αρχίσουν να χάνονται. Στη μελέτη, η οποία εξέτασε τα δεδομένα από «κύματα μοναξιά» που εκτείνονται σε αρκετές δεκαετίες, ξεκινώντας ήδη από τη δεκαετία του 1980 και ολοκληρώνονται μέχρι το 2018, οι συμμετέχοντες και στα 2 άκρα του ηλικιακού φάσματος, ήταν πιο πιθανό να συμφωνήσουν με δηλώσεις όπως: «Μου λείπει να έχω ανθρώπους γύρω μου » ή «Οι κοινωνικές μου σχέσεις είναι επιφανειακές».
«Έχουμε κοινωνικούς μύες όπως και σωματικούς μύες», υπογραμμίζουν χαρακτηριστικά οι ερευνητές. «Και αυτοί οι κοινωνικοί μύες εξασθενούν όταν δεν τους χρησιμοποιούμε».
Όταν η μοναξιά είναι ανεξέλεγκτη, μπορεί να είναι επικίνδυνη για τη σωματική και ψυχική μας υγεία και έχει συνδεθεί με προβλήματα όπως καρδιακές παθήσεις, άνοια και αυτοκτονικό ιδεασμό.
Αντιμετωπίζοντας τη σύγχρονη μοναξιά
Τόσο οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης, όσο και ειδικοί σε θέματα κοινωνικής σύνδεσης, δηλώνουν ότι υπάρχουν μικρά βήματα που μπορούσαμε να κάνουμε σε οποιαδήποτε ηλικία για να καλλιεργήσουμε την αίσθηση του ανήκειν και της κοινωνικής σύνδεσης.
Ο απαραίτητος έλεγχος σχέσεων
«Δεν χρειάζεται να περιμένουμε μέχρι τα βαθιά γεράματα για να ανακαλύψουμε ότι μας λείπει ένα κοινωνικό δίκτυο καλής ποιότητας», δηλώνει σύμφωνα με τους New York Times η Louise Hawkley, ερευνήτρια που μελετά τη μοναξιά στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. «Όσο περισσότερο περιμένουμε, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να δημιουργήσουμε νέες κοινωνικές συνδέσεις».
Οι μελέτες υποδεικνύουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι επωφελούνται από το να έχουν τουλάχιστον 4 έως 6 στενές σχέσεις. Αλλά δεν είναι μόνο η ποσότητα που έχει σημασία. Είναι επίσης η ποικιλία και η ποιότητα.
«Οι διαφορετικές σχέσεις μπορούν να ικανοποιήσουν διαφορετικά είδη αναγκών», υπογραμμίζουν οι ειδικοί. «Ακριβώς όπως χρειαζόμαστε μια ποικιλία τροφών για να κερδίσουμε μια ποικιλία θρεπτικών συστατικών, αντίστοιχα χρειαζόμαστε μια ποικιλία τύπων ανθρώπων στη ζωή μας».
Αναρωτήσου λοιπόν: Μπορείς να βασιστείς και να στηρίξεις τους ανθρώπους στη ζωή σου; Οι σχέσεις σου είναι κυρίως θετικές παρά αρνητικές;
Αν ναι, είναι ένα σημάδι ότι αυτές οι σχέσεις είναι ευεργετικές για την ψυχική και σωματική ευεξία σου.
Ομαδικό πνεύμα
Έρευνες έχουν δείξει ότι η κακή υγεία, το να ζει κανείς μόνος και το να έχει λιγότερες στενές οικογενειακές και φιλικές σχέσεις, ευθύνονται για την αύξηση της μοναξιάς μετά την ηλικία περίπου των 75 ετών.
Αλλά η απομόνωση δεν είναι το μόνο πράγμα που συμβάλλει στη μοναξιά. Στους νέους και στους ηλικιωμένους, η μοναξιά προέρχεται από ένα χάσμα μεταξύ αυτού που θέλουμε ή περιμένουμε από τις σχέσεις μας και από τι στ΄ αλήθεια μας παρέχουν αυτές οι σχέσεις.
Εάν το κοινωνικό σου δίκτυο συρρικνώνεται, ή αν οι σχέσεις σου δεν σε ικανοποιούν, είναι σημαντικό να αναζητήσεις νέες συνδέσεις, συμμετέχοντας σε μια ομάδα που μπορεί να σου προσφέρει μια αίσθηση νοήματος και σκοπού.
Η συμμετοχή σε ομάδας που σε πραγματικά σ’ ενδιαφέρουν, μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση του ανήκειν και είναι ένας τρόπος για να επιταχύνεις τη διαδικασία της προσωπικής σύνδεσης με άτομα που σου ταιριάζουν.
Περιόρισε τα social media
Έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι η βαριά χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνδέεται με την κακή ψυχική υγεία (ειδικά μεταξύ των κοριτσιών) και ότι η πρόσβαση σε smartphone και η χρήση του διαδικτύου συνδέονται με την εφηβική μοναξιά.
Πάρε πρωτοβουλία
Συχνά, όταν οι άνθρωποι αισθάνονται μόνοι, μπορεί να περιμένουν κάποιον άλλο να τους πλησιάσει. Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να ζητήσεις βοήθεια ή ακόμα και απλώς να ξεκινήσεις μια κοινωνική αλληλεπίδραση. Νιώθεις πολύ ευάλωτος. «Κι αν πουν όχι;» μπορεί να σκέφτεσαι
Όμως, μικρές πράξεις καλοσύνης όχι μόνο μπορούν θα διατηρήσουν, αλλά και σταθεροποιούν τις σχέσεις μας, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Για παράδειγμα, αν σου αρέσει να μαγειρεύεις, μπορείς να ετοιμάσεις φαγητό για μία φίλο ή ένα μέλος της οικογένειας σου. Με μια κίνηση τόσο απλή δεν θα ενισχύσεις μόνο μια κοινωνική σύνδεση, αλλά θα έχεις την τόνωση της διάθεσης που προέρχεται από τη βοήθεια.
