Κατάθλιψη Χριστουγέννων: Όταν λείπει η μαγεία από τις γιορτές

Κάθε χρόνο Χριστούγεννα λίγο πιο νωρίς

Δεν είναι απλά ο εκνευρισμός που σου προκαλεί το γεγονός ότι με το που ξεκρεμαστούν οι σημαίες της 28ης Οκτωβρίου τα εμπορικά καταστήματα σου «φωνάζουν» να ξεκινήσεις να ψωνίζεις για τα Χριστούγεννα, αναδεικνύοντας μια από τις αρνητικές πλευρές της περιόδου: τον υπέρμετρο καταναλωτισμό. Δεν είναι μόνο τα φωτάκια χωρίς όριο και αισθητική που δεν αντέχεις να βλέπεις να γεμίζουν τη γειτονιά σου. Δεν είναι η κίνηση στους δρόμους, το στριμωξίδι στα μέσα μαζικής μεταφοράς και η ατελείωτη αναμονή σε ουρές ακόμα και για να πάρεις τσίχλες από περίπτερο. Αυτά όλοι τα βλέπουμε, αλλά το «πνεύμα των Χριστουγέννων» υπερτερεί με οικογενειακές συγκεντρώσεις, νυχτερινές εξόδους, εκδρομές, αποχή από την εργασία, φαγοπότια, ανταλλαγή δώρων και την αισιοδοξία της καλής χρονιάς, συνήθως καλύτερης από την προηγούμενη. Το γεγονός όμως ότι όλα αυτά ξεκινούν πιο νωρίς και διαρκούν περισσότερο μπορεί να ενισχύει τη δυσφορία σου.

Γιατί δε χαίρομαι όπως οι άλλοι;

Αν και ο Dean Martin τραγουδάει από τη δεκαετία του ’50 το “Christmas Blues”, η λεγόμενη «Κατάθλιψη των Χριστουγέννων» δεν αποτελεί κλινική διάγνωση στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ταξινόμησης των Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V). Παρόλα αυτά, τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος έντονων συναισθημάτων και πολλοί μπορεί να είναι οι λόγοι που στον αντίποδα της συλλογικής έκστασης κάποιος να νιώθει βαθιά θλίψη. Σύμφωνα με έρευνες, αν πρόσφατα έχασες ένα αγαπημένο πρόσωπο, βίωσες χωρισμό, άλλαξε η εργασιακή σου κατάσταση, συνειδητοποίησες ότι τα οικονομικά σου είναι πολύ άσχημα ή φέτος περνάς τις γιορτές μακριά από τους δικούς σου, μπορεί οι υπόλοιποι γύρω σου να μοιάζουν πιο χαρούμενοι. Πιθανόν σε κυριεύουν αισθήματα άγχους, αβοήθητου και μοναξιάς.

5 πράγματα που θα σε βοηθήσουν να νιώσεις καλύτερα

1. Βρες το νόημα των Χριστουγέννων

Σκέψου τι σημαίνει για σένα αυτή η περίοδος και δημιούργησε μικρά τελετουργικά και παραδόσεις που σε ικανοποιούν χωρίς απαραίτητα να ακολουθούν τα «κοινωνικά πρέπει». Φτιάξε μενού με τα αγαπημένα σου φαγητά, δημιούργησε ένα playlist με τραγούδια που ξυπνούν ευχάριστες αναμνήσεις, ταξίδεψε σε ένα μέρος που λαχταράς, δες ανθρώπους που σε κάνουν να νιώθεις όμορφα.

2. Μείνε στην ουσία και ακολούθησε τον κανόνα του «αρκετά καλού»

Η περίοδος των Χριστουγέννων πάει συχνά χέρι-χέρι με την προσδοκία όλα να είναι τέλεια με ένα μαγικό τρόπο. Αν λόγου χάριν οργανώνεις εσύ το ρεβεγιόν, οι καλεσμένοι σου θα περάσουν μια χαρά, ακόμα κι αν δε βρήκες χαρτοπετσέτες στο θέμα των ημερών που να απογειώνουν το τραπέζι και να ταιριάζουν χρωματικά με τα πιάτα σου. Η απλή κόκκινη χαρτοπετσέτα είναι μια αρκετά καλή λύση. Αντίθετα, η κακή διάθεση επειδή μετράς ένα-ένα τα στραβά μέχρι το ρεβεγιόν μπορεί πραγματικά να προδιαθέσει τους καλεσμένους σου αρνητικά.

3. Πιες με ασφάλεια

Αν έχεις φύγει από τη μαγική περίοδο των 15-25 ετών, το σώμα σου πλέον σου δείχνει εύκολα ότι μια βραδιά βουτηγμένη στο αλκοόλ ισούται με τουλάχιστον 24ωρο αδυναμίας, εξάντλησης, πονοκεφάλου, ναυτίας, αίσθημα αφυδάτωσης, κακού ύπνου και άσχημης διάθεσης. Επίσης, οι έρευνες δείχνουν ότι τα Χριστούγεννα είναι η περίοδος με αυξημένες εισαγωγές σε νοσοκομεία για κατάχρηση αλκοόλ και με το μεγαλύτερο ποσοστό δηλητηριάσεων από αυτό.

4. Κάνε λίστες και μείνε εντός προϋπολογισμού

Συχνά το άγχος διογκώνεται γύρω από τις οικονομικές απαιτήσεις των εορταστικών δραστηριοτήτων. Δες πόσα χρήματα αντέχεις να ξοδέψεις. Κάνε μια αυθόρμητη λίστα με όλα αυτά που θα ήθελες να κάνεις αυτήν την περίοδο, έπειτα ξαναπέρασέ την ιεραρχώντας όλες τις κατηγορίες και τέλος αφαίρεσε ό,τι βγαίνει εκτός προϋπολογισμού. Αν δεν είσαι της λίστας και θεωρείς ότι η σχέση σου με τα λεφτά δεν είναι καθόλου καλή, μπορείς να βάλεις ένα ρεαλιστικό όριο στις κάρτες σου.

5. Πρόσφερε συμβολικά δώρα

Επειδή όλα αστράφτουν γύρω μας δε σημαίνει ότι βγήκαμε από την οικονομική κρίση που μας μαστίζει. Αν εργάζεσαι, ξέρεις ότι οι μισθοί έχουν πιάσει πάτο και τα τελευταία χρόνια το δώρο των Χριστουγέννων συχνά καλύπτει τρύπες των προηγούμενων μηνών ή τα έξοδα που έρχονται με τη νέα χρονιά, όπως τα τέλη κυκλοφορίας για το αμάξι ή τον φουσκωμένο λογαριασμό της ηλεκτρικής ενέργειας. Θυμήσου ότι οι άνθρωποι που σε νοιάζονται, περιμένουν να δουν ΕΣΕΝΑ κι όχι τα ακριβά δώρα που θα ήθελες να τους προσφέρεις. Αγόρασε κάτι «για το καλό» ή χρησιμοποίησε τη φαντασία σου για να φτιάξεις κάτι βρώσιμο ή μη και πήγαινε επιτέλους στο Χριστουγεννιάτικο ρεβεγιόν που σε κάλεσαν.

Μπορεί να είναι κάτι σοβαρότερο;

Απευθύνσου σε ένα ειδικό, αν νιώθεις δυσφορία κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν καθημερινά, για τουλάχιστον δύο εβδομάδες και έχεις παρατηρήσει και άλλες αλλαγές στην καθημερινότητά σου, όπως απώλεια ενδιαφέροντος για τις δραστηριότητές σου, μειωμένη ενέργεια ή εξάντληση, αϋπνία ή υπερυπνία, ανεπαρκή όρεξη ή υπερβολική κατανάλωση φαγητού, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή υπερβολική ενοχή, αδυναμία συγκέντρωσης ή δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου. Συνήθως είναι διάφορες σωματικές ενοχλήσεις, όπως συχνοί πονοκέφαλοι, μυϊκοί πόνοι, μουδιάσματα και δυσκοιλιότητα, που οδηγούν κάποιο άτομο να αναζητήσει βοήθεια πριν καταλήξει σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Δε χρειάζεται η νέα χρονιά να μπει δύσκολα

Οι έρευνες δείχνουν ότι ο αριθμός έλευσης και εισαγωγής σε δομές ψυχικής υγείας μειώνεται κατά την περίοδο των Χριστουγέννων αλλά αυξάνεται δραματικά τις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου, με το ποσοστό των αυτοτραυματισμών και των αποπειρών αυτοκτονίας να φτάνει ως και 40%. Αν όλο αυτό που περνάς φαντάζει αβάστακτο, μπορείς να βρεις άμεση στήριξη στο 1018, την 24ωρη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία της ΜΚΟ ΚΛΙΜΑΚΑ. Το σίγουρο είναι ότι το να μιλήσεις για αυτό που σου συμβαίνει είναι το σημαντικότερο βήμα για μια καλύτερη χρονιά.

* Η Καίτη Καραγιάννη προσφέρει συνεδρίες Αrt Therapy και συμβουλευτική γονέων στο Συνειδέναι – Κέντρο Θεραπείας και Εξέλιξης Ατόμου και Οικογένειας (www.syneidenai.gr).