Ο λόγος που νιώθεις τόσο άβολα όταν κάποιος άλλος έρχεται σε δύσκολη θέση
- 17 ΟΚΤ 2018
Κάποιος αποκαλεί κάποιον δημόσια «Κώστα» ενώ τον λένε «Γιώργο». Μία γυναίκα στραβοπατάει και της σκίζεται όλο το παντελόνι από τον καβάλο μέχρι κάτω. Ο κύριος στην απέναντι θέση του μετρό κυκλοφορεί με το φερμουάρ ανοιχτό. Ο θείος σου γέλασε τόσο με το ανέκδοτο που του κουνήθηκε το περουκίνι. Η συνάδελφος στο γραφείο χαμογελάει διάπλατα με ένα ξεχασμένο μαρούλι στο μπροστινό της δόντι. Ένα φιλικό σου ζευγάρι τσακώνεται μπροστά σου, βγάζοντας τα απλυτά του στη φόρα.Ο φίλος που έχει πιει και κάνει ό,τι του κατέβει. Με μία λέξη, ά-βο-λο. Και το ερώτημα που τίθεται είναι, αφού εσύ δεν «εκτέθηκες», γιατί σε 'πιασε τέτοια ντροπή; Γιατί ντρέπεσαι τόσο για λογαριασμό των άλλων;
Αν ρωτήσεις έναν ψυχίατρο θα σου πει πως η ντροπή «από δεύτερο χέρι», αυτή η επιρροή από το άβολο του άλλου που νιώθεις ότι έχει συμβεί σε σένα, μπορεί να βιωθεί εξίσου ή και περισσότερο έντονα αν είσαι αυτόπτης μάρτυρας, παρά το θύμα αυτοπροσώπως. Κι αυτή είναι μία αντίδραση που αποκαλύπτει ένα πολύ δυνατό στοιχείο του χαρακτήρα σου.
Όσοι «παίρνουν» την ντροπή του διπλανού τους προσωπικά είναι άτομα πολύ συμπονετικά, που συναισθάνονται τον πόνο του άλλου και αντανακλαστικά συμπάσχουν, «μπαίνοντας στα παπούτσια» του. Πρόκειται για μία βαθιά ανθρώπινη συμπεριφορά η οποία επιστημονικά εξηγείται ως εξής: Όταν βλέπουμε κάποιον να κάνει ή να δέχεται κάτι κακό, ενεργοποιούνται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με εκείνες όταν πονάμε. Συγκεκριμένα, ο ιππόκαμπος, εκείνη η εγκεφαλική δομή που συμμετέχει στη μεταφορά πληροφοριών από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη και την πλοήγηση στο χώρο, διεγείρεται όταν βιώνεις μία άβολη κατάσταση, έστω και σαν μάρτυρας, υπενθυμίζοντάς σου ενδεχομένως μία παλιότερη εμπειρία στην οποία είχες νιώσεις ότι ντροπιάζεσαι, μειώνεσαι και άρα αδικείσαι.
Σύμφωνα με μία έρευνα του 2011, βλέποντας άλλους ανθρώπους να ντροπιάζονται, στον εγκέφαλο μας συντελούνται έντονες διαδικασίες. Και ειδικά εκείνοι που συμπονούν πιο πολύ, παθαίνουν το μεγαλύτερο σοκ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο λοιπόν που η πρώτη αυθόρμητη κίνηση σε μία τέτοια κατάσταση είναι να πιάσουμε το κεφάλι μας και να κρυφτούμε. Το γνωστό facepalm.
