Ο ψυχολογικός λόγος που δυσκολεύεσαι να δεχθείς κομπλιμέντα
- 10 ΜΑΡ 2025
Έχεις ποτέ δυσκολευτεί να αποδεχτεί ένα κομπλιμέντο; Μήπως η πρώτη σου σκέψη είναι κάτι σαν: «Σιγά δεν έκανα τίποτα» ή «Το λέει απλά από ευγένεια»; Αν ναι, τότε δεν είσαι μόνη/ος. Η ταπεινότητα είναι ένα θετικό χαρακτηριστικό, αλλά όταν η αυτόματη απόρριψη της επιβράβευσης γίνεται μόνιμη συνήθεια, μπορεί να αποτελεί ένδειξη του συνδρόμου του απατεώνα (imposter syndrome). Οι άνθρωποι που βιώνουν αυτό το φαινόμενο, αμφισβητούν τη δική τους επιτυχία και θεωρούν ότι οι άλλοι υπερβάλλουν όταν τους επαινούν.
Το σύνδρομο του απατεώνα: Τι είναι και πώς επηρεάζει τη δυνατότητα να δέχεσαι κομπλιμέντα
Οι άνθρωποι που βιώνουν το σύνδρομο του απατεώνα τείνουν να αποδίδουν τις επιτυχίες τους σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως η τύχη ή η καλοσύνη των άλλων, παρά στην προσωπική τους ικανότητα. Συχνά νιώθουν ότι «ξεγελούν» τους γύρω τους και ότι αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθεί η «ανικανότητά» τους. Αυτό οδηγεί σε άγχος, αμφιβολία και αδυναμία να απολαύσουν τις επιτυχίες τους.
Συχνά, οι άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο του απατεώνα λαμβάνουν συμβουλές όπως:
- Να διατηρούν αρχείο με θετικά σχόλια που λαμβάνουν.
- Να συζητούν τα συναισθήματά τους με φίλους και μέντορες.
- Να αποφεύγουν την παγίδα της τελειομανίας.
Αν και αυτές οι συμβουλές μπορεί να βοηθήσουν, το ζήτημα είναι πιο βαθύ. Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί τα εκπαιδευτικά και επαγγελματικά περιβάλλοντά μας ενισχύουν αυτή τη νοοτροπία.
Η σχέση ανάμεσα στο σύνδρομο του απατεώνα και τις θεωρίες συνωμοσίας
Ένα ενδιαφέρον παράλληλο που μπορούμε να δούμε είναι η ομοιότητα στον τρόπο σκέψης μεταξύ ατόμων με σύνδρομο του απατεώνα και εκείνων που πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας. Και οι 2 ομάδες δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τις «επίσημες» πηγές πληροφόρησης:
- Οι πάσχοντες από το σύνδρομο του απατεώνα αμφισβητούν τα κομπλιμέντα που λαμβάνουν και θεωρούν τους επαινούντες, είτε αφελείς, είτε μη ειλικρινείς.
- Όσοι πιστεύουν εύκολα σε θεωρίες συνωμοσίας απορρίπτουν τις επίσημες πληροφορίες ως «χειραγώγηση» και θεωρούν ότι μόνο οι ίδιοι έχουν επίγνωση της αλήθειας.
Αυτή η σύγκριση μάς δείχνει ότι το να πείσουμε κάποιον με σύνδρομο του απατεώνα να αποδεχτεί απλώς ένα κομπλιμέντο δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται να εστιάσουμε στην αλλαγή του πλαισίου μέσα στο οποίο λαμβάνουν χώρα αυτές οι σκέψεις.
Γιατί είναι δύσκολο να πεις απλά «ευχαριστώ» σε ένα κομπλιμέντο
Η δυσκολία αποδοχής κομπλιμέντων έχει βαθιές κοινωνικές ρίζες. Όπως αναφέρουν οι ψυχολόγοι στις δυτικές κοινωνίες ενθαρρύνεται η μετριοφροσύνη, και πολλές φορές φοβόμαστε ότι η αποδοχή ενός κομπλιμέντου θα μας κάνει να φαινόμαστε αλαζόνες.
Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τις γυναίκες, που συχνά εκπαιδεύονται να αποφεύγουν τη «ματαιοδοξία». Παρόμοια δυσκολία εμφανίζουν και τα άτομα από συλλογικές κουλτούρες, όπου η έμφαση δίνεται στην ταπεινότητα και όχι στην ατομική προβολή.
Επιπλέον, όσοι έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση δυσκολεύονται ιδιαίτερα να δεχτούν κομπλιμέντα, γιατί δεν πιστεύουν ότι τα αξίζουν. Για αυτούς, ένας έπαινος μπορεί να μοιάζει με «αντίφαση» προς την αυτοεικόνα τους.
Πώς να μάθεις να δέχεσαι κομπλιμέντα
Αν θέλεις να μάθεις να αποδέχεσαι τα κομπλιμέντα, ξεκίνα παρατηρώντας τις αντιδράσεις σου. Ρώτησε τον εαυτό σου:
- Γιατί αντέδρασα έτσι;
- Ήθελα να αποφύγω την προσοχή;
- Φοβήθηκα μήπως δώσω λάθος εντύπωση;
- Επιπλέον, να θυμάσαι ότι ένα κομπλιμέντο είναι απλώς η γνώμη ενός ατόμου. Δεν χρειάζεται να συμφωνείς μαζί του, αλλά μπορείς να το αποδεχτείς, χωρίς να το αμφισβητήσεις.
Το να δεχόμαστε κομπλιμέντα είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό «ευχαριστώ». Αντανακλά την αυτοεκτίμησή μας, τις κοινωνικές μας πεποιθήσεις και τις προσδοκίες που έχουμε για τον εαυτό μας. Με λίγη εξάσκηση και αυτογνωσία, μπορούμε να αλλάξουμε την αντίδρασή μας και να απολαύσουμε τη θετική ενέργεια που μας προσφέρουν οι γύρω μας.
Αν δυσκολεύεσαι συστηματικά να αποδεχτείς κομπλιμέντα, ίσως είναι χρήσιμο να απευθυνθείς σε έναν ψυχοθεραπευτή. Οι ειδικοί μπορούν να σε βοηθήσουν να αναγνωρίσεις τις βαθύτερες αιτίες αυτής της δυσκολίας και να σε καθοδηγήσουν στη διαδικασία ενίσχυσης της αυτοεκτίμησής σου.
