Οι ενδείξεις ότι απομακρύνεσαι από τον εαυτό σου. Bonus: Άσκηση αυτοπαρατήρησης που θα σε βοηθήσει πολύ

Ποια είναι τα ζητήματα που σε περιορίζουν να ζήσεις ελεύθερα τη ζωή σου; Υπάρχουν μυστικά αυτοφροντίδας τα οποία μπορούν να σε βοηθήσουν να βρεις τον χρόνο και τον χώρο που χρειάζεσαι για τον εαυτό σου; Ας ξεκινήσουμε από ένα αρχικό στάδιο. Ποιες είναι εκείνες οι ενδείξεις που θα πρέπει να χτυπήσουν καμπανάκι και να σε κάνουν να καταλάβεις ότι απομακρύνεσαι από τον εαυτό σου.

Ενδείξεις ότι απομακρύνεσαι από τον εαυτό σου

Ίσως οι λέξεις καθήκον, υποχρέωση, υπευθυνότητα, ενοχή, θυσία, πειθαρχεία να είναι λέξεις οικείες σε σένα, λέξεις που πιστεύεις πως σε χαρακτηρίζουν και καταλαμβάνουν σημαντικό χώρο στη ζωή σου. Πολύ συχνά μάλιστα, σημαντικά για εσένα πρόσωπα, να σε επιβραβεύουν για το πόσο υπεύθυνος/η , πόσο πειθαρχημένος/ή, πόσο άνθρωπος του καθήκοντος είσαι.

Εσύ, το εκλαμβάνεις ως ένα θετικό σχόλιο και μετά την επιβράβευση προσπαθείς όλο και πιο σκληρά να συγκρατήσεις αυτά τα «θετικά» χαρακτηριστικά σου.

Παρά την επιβράβευση, γιατί νιώθεις τόσο πιεσμένος/ή; Τι είναι αυτό που σε ζορίζει τόσο πολύ λοιπόν; Μήπως η ανάγκη σου να αρέσεις έχει καταντήσει δυσβάσταχτη; Μήπως η ανάγκη να είσαι πάντα το «καλό παιδί» είναι αυτό που κυριαρχεί παρόλο που οι «ενήλικες» επιθυμίες σου δεν ικανοποιούνται ούτε στο ελάχιστο;

Μήπως το «πρέπει» να είσαι κάποιος που δεν είσαι στην πραγματικότητα σού δημιουργεί την αίσθηση της προδοσίας απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό; Μήπως, οι κοινωνικές επιταγές και το οικογενειακό σου περιβάλλον σε ώθησε να είσαι κάποιος/α που δεν είσαι; Μήπως η ενοχή ότι θα απογοητεύσεις τους αγαπημένους σου, ότι θα χάσεις την εκτίμησή τους, σου στερεί τον αληθινό σου εαυτό;

Μήπως οι ενοχές ότι είσαι διαφορετικός από το περιβάλλον σου σε κατακλύζουν και δεν σ’ αφήνουν να προχωρήσεις και να δεις ποιος/α πραγματικά είσαι; Τις κλίσεις, τα ταλέντα σου; Αν η απάντηση στις περισσότερες ερωτήσεις είναι καταφατική, τότε είναι η ώρα για δράση. Και δεν είναι ποτέ αργά.

Ώρα για δράση

Για να φτάσεις στη δράση χρειάζεται πρώτα κατανόηση. Με τη λέξη «κατανόηση» νοείται η διαδικασία της αυτοπαρατήρησης και έπειτα της συνειδητοποίησης των φάσεων και των στιγμών της ζωή σου που σου συμβαίνουν τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.

Στο σημείο αυτό οφείλω να σε προετοιμάσω πως αυτό δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Μπορεί μάλιστα να είναι και επώδυνη καθώς σκέψεις και συναισθήματα απελευθερώνονται. Ωστόσο, παρά τη δυσκολία, το ταξίδι είναι μοναδικό και αξίζει, ή καλύτερα, σου αξίζει.

Πέρασες δύσκολα, πιέστηκες πολύ και γι’ αυτό χρωστάς στον εαυτό σου να δει ποιος/α πραγματικά είναι και να ζήσει σύμφωνα με αυτό. Του αξίζει να λάβει τις απαντήσεις που τόσα χρόνια ζητούσε επιτακτικά και εσύ έκανες πως δεν άκουγες, σφυρίζοντας αδιάφορα σε μια προσπάθειά σου να ξορκίσεις το κακό.

Άσκηση Αυτοπαρατήρησης

Η αυτοπαρατήρηση μπορεί να γίνει σε ένα ασφαλές περιβάλλον όπως στο γραφείο ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Επίσης, μπορείς να ακολουθήσεις τις οδηγίες του και να το συνεχίζεις έξω από το γραφείο του. Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας άλλωστε είναι μια «πρόβα ζωής», ασκείσαι σε ένα ασφαλές περιβάλλον για να είσαι πιο έτοιμος για τον πραγματικό κόσμο.

Αν και με τη βοήθειά ενός ειδικού η διαδικασία μπορεί να είναι πιο στοχευμένη, ωστόσο, η παρατήρηση μπορεί να γίνει και εκτός του γραφείου του. Αυτό σημαίνει πως μπορείς να ξεκινήσεις την προσπάθειά σου εδώ και τώρα.

Μια άσκηση που θα μπορούσε να σε βοηθήσει να βάλεις τα πράγματα σε τάξη είναι το «ημερολόγιο της αυτοπαρατήρησης». Η άσκηση αυτή προέρχεται από το ρεύμα της γνωσιακής συμπεριφοριστικής προσέγγισης.

Τι πρέπει να κάνεις:

Μπορείς να προμηθευτείς ένα τετράδιο και να χωρίσεις την κάθε σελίδα στις εξής στήλες: Γεγονός, Σκέψη, Συναίσθημα, Αντίδραση.

Το παραπάνω χρειάζεται να προσπαθείς να το συμπληρώνεις κάθε μέρα και να αναφέρεις γεγονότα που συνέβησαν την ίδια μέρα.

Προσοχή! Σε περίπτωση που συμπληρωθούν γεγονότα προηγούμενης ημέρας είναι πιθανό μέρος των σκέψεων να παραληφθεί ή να αλλοιωθεί. Επίσης, η ένταση του συναισθήματος μειώνεται σε μεγάλο βαθμό.

Η άσκηση αυτή μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις τον λόγο που αισθάνεσαι αυτό που αισθάνεσαι καθώς και τον λόγο που αντιδράς με συγκεκριμένο τρόπο. Άλλωστε είναι γνωστό πως η σκέψη δημιουργεί το συναίσθημα και το συναίσθημα οδηγεί σε αντίδραση. Συνειδητοποιώντας τα παραπάνω μπορείς να επέμβεις σε αυτό τον κύκλο και να τον «σπάσεις».

Το παραπάνω μπορείς να το προσπαθήσεις για περίπου 1 μήνα. Επιπλέον θα μπορούσες να προσθέσεις 3 ακόμη στήλες: Εναλλακτική σκέψη, Συναίσθημα, Εναλλακτικός τρόπος αντίδρασης.

Με τον τρόπο αυτό έχεις την ευκαιρία να σκεφτείς μια εναλλακτική, να διευρύνεις τους ορίζοντές σου, να αντιληφθείς τον τρόπο με τον οποίο το συναίσθημα προέρχεται από τη σκέψη και να κατανοήσεις πως αλλάζοντάς τη σκέψη μπορείς να αλλάξεις και το ίδιο το συναίσθημα.

Επίσης, μπορείς να προσπαθήσεις να συμπεριφερθείς με έναν άλλο, εναλλακτικό τρόπο. Άλλωστε, όσο αλλάζεις τη σκέψη σου και αυτό γίνεται βίωμα τόσο ο τρόπος της αντίδρασης θα προκύπτει εύκολα και αβίαστα, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη.

Μαίρη Παναγοπούλου

MSc Career Counselling and Guidance

MSc, Ph.D. C. Organizational Behavior