Περιεμμηνόπαυση: Η ψυχολογία μιας γυναίκας πριν μπει στην εμμηνόπαυση

Η προεμμηνόπαυση είναι μια έντονη και μεταβατική φάση και αποτελεί τον προάγγελο της εμμηνόπαυσης και το τέλος της γόνιμης ηλικίας. Σηματοδοτεί την ολοκλήρωση ενός κύκλου ζωής και την έναρξη ενός νέου. Αποτελεί έναν φυσιολογικό σταθμό στη ζωή κάθε γυναίκας και αναδύεται κατά μέσο όρο 5 έτη νωρίτερα από την εμμηνόπαυση. Είναι ένα εξελικτικό στάδιο από το οποίο περνούν όλες οι γυναίκες ανεξάρτητα από το κοινωνικό, το οικονομικό ή το επαγγελματικό τους προφίλ και παρά το γεγονός πως υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά και ενδείξεις, ο τρόπος που κάθε γυναίκα βιώνει αυτήν την εσωτερική μάχη, είναι μοναδικός και ξεχωριστός.

Η διαδικασία της συνειδητοποίησης της επερχόμενης αλλαγής, συνοδεύεται από έναν καταιγισμό συναισθημάτων, ανεπιθύμητων μεταβολών και συμπτωμάτων, τόσο στο σώμα όσο και στην ψυχοσύνθεσή της. Η συγκεκριμένη περίοδος απαιτεί από τη γυναίκα υψηλή ψυχική ανθεκτικότητα και ενέργεια, καθώς ανατρέπει τη σταθερότητα και τα δεδομένα που διαμόρφωναν τη ζωή της μέχρι αυτή τη στιγμή.

Η περιεμμηνόπαυση είναι μία ιδιαίτερη δοκιμασία κατά την οποία το άγχος και η άρνηση δεν είναι καλοί σύμμαχοι.

Οι αλλαγές υπεισέρχονται σε βιολογικό επίπεδο, σε ψυχικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο και είναι αλληλεξαρτώμενες και αναπόσπαστες μεταξύ τους. Η κούραση, η μειωμένη ενέργεια, η νυχτερινή εφίδρωση, η αϋπνία, η αύξηση βάρους, η δυσκολία συγκέντρωσης αλλά ακόμα και η ασθενής μνήμη, είναι κάποια μόνο από τα συμπτώματα.

Η σεξουαλική ζωή συναντά και αυτή δυσκολίες, χωρίς ωστόσο να παγώνει ή να τελειώνει όπως αναφέρουν κάποιες ανυπόστατες φήμες. Στην πραγματικότητα η σεξουαλική ζωή των γυναικών στην προεμμηνόπαυση επηρεάζεται περισσότερο από την εσωτερική αναπαράσταση που έχουν οι ίδιες για το σώμα τους (πχ θεωρούν πως δεν είναι πλέον ελκυστικές) και όχι τόσο από μία αντικειμενική πραγματικότητα.

Για τις περισσότερες γυναίκες αυτή είναι μια σκληρή επίγνωση, διότι ταυτίζεται με το τέλος της αναπαραγωγικής ικανότητας και συνοδεύεται από έντονες συναισθηματικές μεταβολές, μία διάχυτη νευρικότητα, ευερεθιστότητα και γενικότερα μία καταθλιπτική μετάπτωση, με διάθεση για απόσυρση ή ακόμα και παραίτηση από τη ζωή. Ο φόβος, η αστάθεια, η απογοήτευση, ο θυμός, η θλίψη και η μοναξιά βρίσκουν ευκαιρία και φωλιάζουν μέσα της. Η νέα πραγματικότητα, οδηγεί τη γυναίκα σε μια ψυχοφθόρα διαδικασία ενδοσκόπησης, καθώς και σε ένα απολογισμό και αναστοχασμό, τον οποίο μπορεί να μην είναι έτοιμη να διαχειριστεί.

Η γυναίκα γίνεται αυτή την περίοδο πιο ευαίσθητη, ευάλωτη και ευσυγκίνητη σε σχέση με το παρελθόν και αισθάνεται μεγαλύτερη ανασφάλεια για την εικόνα της και τον εαυτό της.

Κάποιες μπορεί να καταφύγουν σε μαύρες σκέψεις («Η ζωή μου τελειώνει», «Δεν είμαι ελκυστική», «Δεν έχω χρόνο να κάνω νέα πράγματα», «Κανείς δε με καταλαβαίνει») ή να εκδηλώσουν επιθετική συμπεριφορά, τόσο προς τους σημαντικούς άλλους της ζωή τους, όσο και σε λιγότερα οικεία άτομα.

Η υπενθύμιση του γήρατος και της θνητής φύσης του ανθρώπου την οδηγεί σε ένα πένθος. Βιώνει πολλαπλές απώλειες στον ψυχισμό της και χρειάζεται να πενθήσει γι’ αυτές προκειμένου να συμφιλιωθεί με τη νέα πραγματικότητα και να καταφέρει να δώσει διαφορετικό νόημα στη ζωή της. Έρχεται αντιμέτωπη με πραγματικές και συμβολικές απώλειες, όπως είναι η αρρώστια ή ο θάνατος συγγενικών προσώπων, η συνταξιοδότηση, η απομάκρυνση των παιδιών από το σπίτι ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και τη συνειδητοποίηση πως ποτέ δεν θα γίνει μητέρα.

Είναι σημαντικό, έως και απαραίτητο, μία γυναίκα να περάσει από τη διεργασία του πένθους για να καταφέρει να νιώσει πως αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά, θεμιτά και βοηθητικά. Μόνο έτσι θα μπορέσει να περάσει έπειτα στη φάση της αποδοχής.

Η διαδικασία είναι περισσότερο επώδυνη για τις γυναίκες που δεν πρόλαβαν να αξιοποιήσουν το χρόνο όπως επιθυμούσαν και τώρα έρχονται αντιμέτωπες με ένα διπλό πλήγμα: Αυτό της απώλειας των χρόνων που δεν γυρίζουν πίσω και αυτό των συνεπειών της φυσικής φθοράς του οργανισμού. Κάποιες περνούν και μία κρίση ταυτότητας.

Ταυτόχρονα η κοινωνία δεν βοηθάει καθόλου στην απενοχοποίηση των γυναικών σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Οι περισσότερες δυσκολεύονται πολύ να μιλήσουν και ντρέπονται να ζητήσουν βοήθεια. Είναι ακόμη ένα θέμα ταμπού, που τις οδηγεί στην απομόνωση.

Σκέψεις που συχνά κάνει μία γυναίκα κατά την προεμμηνόπαυση

• Έχω πετύχει τα όνειρά μου και τους στόχους μου;
• Νιώθω ολοκληρωμένη;
• Πώς είναι η ζωή μου μέχρι τώρα; Νιώθω καλά; Νιώθω καταθλιπτικά συναισθήματα; Έχω άγχος; Έχω θυμό;
• Είμαι ευτυχισμένη στη σχέση μου; Στο γάμο μου; Στην εργασία μου;
• Τι πρόλαβα να επιτύχω; Πού έχω αποτύχει;
• Τι προλαβαίνω να κάνω για εμένα και τους άλλους;
• Ήθελα οικογένεια και παιδιά; Έκανα; Ή ακόμη το σκέφτομαι;
• Επένδυσα στο μητρικό ρόλο όπως φανταζόμουν;
• Έχω υποστήριξη από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον μου;
• Πώς αισθάνομαι με τον εαυτό μου;
• Είμαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου;
• Φοβάμαι να μεγαλώσω;
• Ποια είμαι και ποια θα είμαι από εδώ και πέρα;

Ενώ η σύγχρονη επιστήμη έχει φέρει μεγάλη εξέλιξη και αλλαγή σε πολλές εμφανισιακές «φθορές» (αισθητικές επεμβάσεις, ορμονολογικές θεραπείες κτλ.), δυστυχώς δεν έχει βρεθεί ακόμη τρόπος να σταματήσει την εσωτερική εξελικτική φθορά του οργανισμού. Η γυναίκα σήμερα ακόμα κι αν μπορεί να ξεγελάσει τον εαυτό της και τους άλλους πως έχει «παγώσει το χρόνο», ακόμη κι αν νιώθει πολύ νεότερη από την ηλικία της, κάποια στιγμή ο οργανισμός της την προδίδει και η σκληρή πραγματικότητα την ταράζει.

Χρειάζεται χρόνο για να αποδεχτεί αυτό που συμβαίνει. Όσο περισσότερο ψυχικό χώρο και χρόνο δώσει στον εαυτό της αγκαλιάζοντας και όχι υπονομεύοντας τα συναισθήματά της, τόσο πιο ανώδυνα θα βγει νικήτρια, προάγοντας της σωματική, αλλά και την ψυχική της υγεία.

Φυσικά η προσωπικότητα της κάθε γυναίκας επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο που θα βιώσει αυτή την ιδιαίτερη περίοδο της ζωής της. Η εξωστρέφεια, η συζήτηση της νέα κατάστασης, η αισιοδοξία, η ανεξαρτησία, η σωστή διατροφή, η τακτική σωματική άσκηση και η κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση βοηθούν σημαντικά και συνδράμουν στον τρόπο που θα ερμηνεύσει και θα συνειδητοποιήσει τις αλλαγές που βιώνει κατά την προεμμηνόπαυση. Άλλωστε μία έρευνα που διεξάχθηκε στην Αυστραλία σε γυναίκες 45-55 ετών, έδειξε ότι γυναίκες με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη είχαν θετικότερη στάση απέναντι στην προεμμηνόπαυση, βίωναν χαμηλότερα επίπεδα άγχους και είχαν καλύτερη φυσική υγεία.

Χρήσιμα Tips για την προεμμηνόπαυση

• Βρες χρόνο για τον εαυτό σου. Κάνε πράγματα που απολαμβάνεις και σε κάνουν να χαίρεσαι τον εαυτό σου και να ξεχνιέσαι. Ξεκίνησε κάποιο νέο χόμπι.
• Φρόντισε το σώμα σου. Εφάρμοσε μία υγιεινή και θρεπτική διατροφή και κάνε σωματική άσκηση ώστε να διατηρήσεις φυσιολογικό το σωματικό σου βάρος. Να κοιμάσαι σωστά και να πάρεις εάν χρειάζεται συμπληρώματα διατροφής.
• Μην ντρέπεσαι να ζητήσεις στήριξη εάν νιώθεις πως τη χρειάζεσαι. Οι φίλοι σου είναι εκεί για σένα αλλά χρειάζεται να τους επικοινωνήσεις πως νιώθεις και τι έχεις ανάγκη από εκείνους.
• Διώξε το άγχος σου και τις φοβίες σου διαβάζοντας ένα βιβλίο, γράφοντας σε ένα ημερολόγιο.
• Κοινωνικοποιήσου, βγες έξω και ανέλαβε πρωτοβουλίες.
• Δες θετικά αυτή τη νέα αλλαγή που έρχεται στη ζωή σου. Είναι ένα νέο ξεκίνημα και όχι ένα τέλος. Δώσε έμφαση στο τι έχεις να κερδίσεις από δω και στο εξής και σταμάτα να εστιάζεις στο τι έχεις χάσει ή θα χάσεις. Το χθες είναι χρήσιμο μόνον για να σε κινητοποιήσει για το τώρα.
• Αν οι δυσκολίες που συνοδεύουν αυτή την περίοδο τη ζωή σου νιώθεις πως δεν είναι διαχειρίσιμες τότε ίσως είναι η στιγμή να επισκεφτείς κάποιον ειδικό προκειμένου να ανακουφιστείς.

Να θυμάσαι

Πως μπορείς να μεγαλώνεις και να πενθείς για τα χαμένα σου κομμάτια μα η ωριμότητα που κατέχεις σου δίνει δύναμη για να διεκδικήσεις χωρίς φόβους και ανασφάλειες. Δες το νέο ξεκίνημα ως δεύτερη ευκαιρία στη ζωή σου και τρέξε να προλάβεις. Τώρα είσαι πιο ελεύθερη να εκφράσεις τη σεξουαλικότητά σου, είσαι πιο έτοιμη να αισθάνεται και πιο ασφαλής να επικοινωνείς τα θέλω σου!