Period brain: Πώς η περίοδος αλλάζει τον εγκέφαλο στις γυναίκες
- 9 ΜΑΙ 2024
Αν κατά τη διάρκεια της περιόδου σου, νιώθεις περισσότερο αφηρημένη και δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς, τότε μάλλον έχεις βιώσει αυτό που χαρακτηρίζεται ως period brain. Βλέπεις, ο εμμηνορροϊκός κύκλος μιας γυναίκας καθοδηγείται από ροή των ορμονών, που προετοιμάζουν το σώμα για μία εγκυμοσύνη. Αυτή η «συμφωνία ορμονών» όχι μόνο μεταμορφώνει τα αναπαραγωγικά όργανα, αλλά, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, αναδιαμορφώνει και τον εγκέφαλο των γυναικών.
Δύο μελέτες που δημοσιεύθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, πραγματοποίησαν λεπτομερείς σαρώσεις εγκεφάλου γυναικών σε πολλά σημεία κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, επιχειρώντας να εξηγήσουν επιστημονικά τι ακριβώς ακριβώς είναι το period brain. Τι βρήκαν; Διαπίστωσαν ότι ο όγκος ή το πάχος ορισμένων περιοχών αλλάζει σε συγχρονισμό με τα επίπεδα ορμονών. Οι περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται περισσότερο κατά τη διάρκεια της περιόδου, σύμφωνα και με τις 2 μελέτες είναι αυτές στο μεταιχμιακό σύστημα, μια ομάδα εγκεφαλικών δομών, που ελέγχουν τα συναισθήματα, τη μνήμη και τη συμπεριφορά.
«Είναι σαν ο εγκέφαλος να βρίσκεται σε roller coaster κάθε 28 ημέρες περίπου, ανάλογα με τη διάρκεια του κύκλου», δηλώνουν οι επιστήμονες, υπογραμμίζοντας τη σημασία των συγκεκριμένων μελετών, καθώς ερευνούν τον αντίκτυπο αυτών των ορμονικών διακυμάνσεων στον τρόπο δομής του εγκεφάλου.
Πώς οι ορμόνες οδηγούν την περίοδο
Κατά τη διάρκεια της περιόδου μιας γυναίκας, που σηματοδοτεί την έναρξη του εμμηνορροϊκού κύκλου, οι ορμόνες βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα. Αλλά αυξάνονται δραματικά μέσα σε λίγες εβδομάδες. Τα επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα γίνονται 8 φορές υψηλότερα κατά την ωορρηξία, ενώ τα επίπεδα προγεστερόνης αυξάνονται κατά 80 φορές περίπου, 7 ημέρες αργότερα.
Η παραγωγή ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης προωθεί την ανάπτυξη ενός ωοθυλακίου σε ένα ώριμο ωάριο, ενώ ένα κύμα ωχρινοτρόπου ορμόνης πυροδοτεί την απελευθέρωση του ωαρίου. Ένας μόνο κύκλος επαναλαμβάνεται κάθε 24 έως 38 ημέρες μέχρι τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση, που σημαίνει ότι η μέση γυναίκα βιώνει περίπου 450 περιόδους, κατά τη διάρκεια της ζωής της.
Period brain: Αλλαγές στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου
Η Viktoriya Babenko, η οποία διεξήγαγε την έρευνα ως υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, χρησιμοποίησε προηγμένες μεθόδους στην απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) για να χαρτογραφήσουν δομικές αλλαγές σε ολόκληρο τον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια 3 εμμηνορροϊκών φάσεων: ωορρηξία, έμμηνος ρύση και ωχρινική.
Η ωχρινική φάση εμφανίζεται μεταξύ της ωορρηξίας και της εμμήνου ρύσεως και χαρακτηρίζεται από μια αιχμή της προγεστερόνης. Στην έρευνα συμμετείχαν 30 νεαρές γυναίκες με φυσιολογικούς κύκλους. Στις συμμετέχουσες έγινε επίσης αιμοληψία για να καταγραφούν με ακρίβεια τα επίπεδα των ορμονών τους, κατά τη στιγμή των σαρώσεων.
Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις οιστρογόνου και ωχρινοτρόπου ορμόνης, συνδέθηκαν με αλλαγές που υποδηλώνουν ταχύτερη μεταφορά πληροφοριών, όπως είδαν οι ερευνητές στις απεικονιστικές εξετάσεις της λευκής ουσία του εγκεφάλου. Η λευκή ουσία είναι βαθύτερος εγκεφαλικός ιστός που αποτελείται από νευρικές ίνες, που αναμεταδίδουν πληροφορίες προς και από μέρη του εξώτατου εγκεφαλικού φλοιού, γνωστή ως φαιά ουσία – η οποία, με τη σειρά της, έγινε παχύτερη με την αύξηση της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης.
Η ορμόνη διέγερσης των ωοθυλακίων «συσχετίστηκε θετικά με το πάχος του φλοιού, γενικά σε ολόκληρο τον εγκέφαλο, ενώ η προγεστερόνη ήταν κάπως αντίθετη, καθώς συσχετίστηκε γενικά με μικρότερο πάχος φλοιού στις περισσότερες περιοχές.
Η άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε από το Nature Mental Health, εξέτασε 27 υγιείς συμμετέχουσες με μαγνητική τομογραφία υψηλής ανάλυσης κατά τη διάρκεια 6 φάσεων του εμμηνορροϊκού κύκλου: εμμηνορροϊκή, προ-ωορρηξία, ωορρηξία, μετά την ωορρηξία, μέση ωχρινική και προεμμηνορροϊκή. Οι ερευνητές εστίασαν στον ιππόκαμπο και τις γύρω περιοχές του έσω κροταφικού λοβού, οι οποίοι υποστηρίζουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών και συναισθηματικών λειτουργιών. Διεξήγαγαν επίσης αιμοληψίες σε καθένα από τα 6 χρονικά σημεία για να συσχετίσουν τις εγκεφαλικές αλλαγές, με τις συγκεντρώσεις οιστρογόνων και προγεστερόνης.
Οι αυξήσεις των οιστρογόνων συνδέθηκαν με την επέκταση του παραϊπποκάμπειου φλοιού, μιας περιοχής του φλοιού της φαιάς ουσίας που παίζει ρόλο στην κωδικοποίηση και ανάκτηση της μνήμης.
Η αυξημένη προγεστερόνη συνδέθηκε με μεγαλύτερο όγκο στον περιρρινικό φλοιό, μια περιοχή που λαμβάνει αισθητηριακές πληροφορίες και είναι επίσης σημαντική για τη μνήμη. Και τα υψηλά οιστρογόνα σε συνδυασμό με χαμηλή προγεστερόνη συνδέθηκαν με μια διευρυμένη περιοχή του ιππόκαμπου, μια περιοχή απαραίτητη για την αυτοβιογραφική μνήμη.
Έτσι και οι 2 έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η μορφολογία του εγκεφάλου αλλάζει κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, σταθερά και ταυτόχρονα με τα επίπεδα ορμονών.
