Ποια είναι η πραγματική σου ηλικία;
- 25 ΣΕΠ 2023
Η ηλικία είναι απλώς ένας αριθμός και είσαι όσο νιώθεις, σωστά; Αν και στηρίζουμε απόλυτα αυτή την άποψη, οι ειδικοί έχουν τις ενστάσεις τους.
Από την αρχή του χρόνου, οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν τρόπους για να επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης και να βρουν την «πηγή της νεότητας». Οι συζητήσεις για τη μακροζωία παραμένουν διαχρονικές, ενώ σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής κυμαίνεται στα 70,8 έτη για τους άνδρες και 76 για τις γυναίκες. Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που επηρεάζουν την ηλικία μας;
Βιολογική VS χρονολογικής ηλικίας
Η χρονολογική ηλικία είναι πρακτικά τα χρόνια που υπάρχεις σε τούτο τον κόσμο. Η βιολογική ηλικία από την άλλη, έχει να κάνει με τα κύτταρά σου. Μερικές φορές αυτοί οι δύο αριθμοί είναι ίδιοι για τους ανθρώπους, αλλά όλοι μεγαλώνουμε με διαφορετικούς ρυθμούς. Για πολλές ασθένειες, ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι η βιολογική ηλικία, που σημαίνει ότι εάν τα κύτταρά σου είναι μεγαλύτερα, είναι πιο επιρρεπή σε μια ποικιλία ασθενειών, όπως:
- Χρόνια βρογχίτιδα
- Πνευμονική ίνωση
- Διαβήτης και άλλες μεταβολικές διαταραχές
- Καρκίνος
- Καρδιαγγειακή νόσο
- Άνοια και νόσος Αλτσχάιμερ
Γήρανση σε κυτταρικό επίπεδο
Ορισμένα σημάδια γήρανσης είναι εμφανή: Γκρίζα μαλλιά, ρυτίδες, περιορισμένη κινητικότητα. Αλλά η γήρανση συμβαίνει πραγματικά σε κυτταρικό επίπεδο. Καθώς τα κύτταρα γερνούν, τελικά χάνουν την ικανότητά τους να αναγεννώνται και να αναπλάθωνται. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το στρες ή γενετικοί παράγοντες, όπως το οικογενειακό ιστορικό μπορούν επίσης να προκαλέσουν γήρανση των κύτταρων.
Ο ρόλος του DNA στην ηλικία
Τα χρωμοσώματα είναι δομές που μεταφέρουν το DNA, το οποίο είναι ο «χάρτης» των κυττάρων. Τα τελομερή είναι ομάδες μορίων στα άκρα των χρωμοσωμάτων, τα οποία τα προστατεύουν από τη φυσική φθορά. Κάθε φορά που τα κύτταρα διαιρούνται, τα τελομερή μικραίνουν. Η έρευνα δείχνει ότι κατά τη φυσική αυτή διαδικασία, αυξάνεται και ο κίνδυνος ασθενειών, όπως οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν άτομα με σύνδρομα βραχέων τελομερών (STS) με γενετικές μεταλλάξεις, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση της γήρανσης.
Ένας άλλος συντελεστής που σχετίζεται με τη γήρανσης; Η μεθυλίωση του DNA.
Μόρια που ονομάζονται μεθυλομάδες, «πακετάρονται» γύρω από το DNA μας. Αυτές οι μικροσκοπικές, χημικές ομάδες ελέγχουν το DNA, δίνοντας εντολή στο σώμα μας, είτε να ενεργοποιήσει, είτε να απενεργοποιήσει ένα γονίδιο. Συνοπτικά, η μεθυλίωση καθιστά ένα γονίδιο ανενεργό, ενώ η έλλειψη της μεθυλικής ομάδας το ενεργοποιεί. Με απλά λόγια, η μεθυλίωση του DNA είναι η πιο σημαντική διαδικασία που ελέγχει το ποιο γονίδιο θα εκφραστεί. Είναι η κινητήριος δύναμη για σχεδόν όλες τις βιολογικές λειτουργίες του οργανισμού: του νευρικού (ψυχική διάθεση, μνήμη), του καρδιαγγειακού, του γαστρεντερικού, του αναπαραγωγικού κ.ά.
Η διαδικασία της μεθυλίωσης του DNA επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις συνήθειες και το περιβάλλον και μεταβάλλεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας προς το καλύτερο ή το χειρότερο, ανάλογα με το τι ερεθίσματα προσλαμβάνει το σώμα. Η μεθυλίωση του DNA μπορεί επίσης να είναι ένας πολύ ακριβής προγνωστικός παράγοντας της βιολογικής ηλικίας.
Ένας καπνιστής π.χ θα έχει διαφορετικό μοτίβο μεθυλίωσης DNA από κάποιον που δεν καπνίζει. Σύμφωνα λοιπόν με τους ειδικούς, η μεθυλίωση του DNA μπορεί να αντιστραφεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Δείκτες γήρανσης
Η πραγματική ηλικία λοιπόν είναι μια χαλαρή έννοια και δεν υπάρχει οριστικός τύπος για τον προσδιορισμό της. Οι συνήθειες υγείας και οι τακτικές ιατρικές εξετάσεις ωστόσο, είναι υποσχόμενοι βιοδείκτες γήρανσης. Μπορείς επίσης να πάρεις μια ιδέα για την πραγματική βιολογική σου ηλικία εξετάζοντας τα παρακάτω.
- Υγεία ματιών:
Μέχρι την ηλικία των 50, σχεδόν όλοι δυσκολεύονται να εστιάσουν σε κοντινά αντικείμενα. Γι’ αυτό τα γυαλιά ανάγνωσης είναι τόσο συνηθισμένα. Καθώς μεγαλώνουμε, οι φακοί των ματιών μας γίνονται λιγότερο εύκαμπτοι. Η οπτική προσαρμογή, αλλαγές δηλαδή στην καμπυλότητα του φακού για διατήρηση της εστίασης με αλλαγές απόστασης, μειώνεται, με αποτέλεσμα την πρεσβυωπία ή την υπερμετρωπία.
- Επιδερμίδα:
Οι ρυτίδες δεν είναι ακριβής δείκτης ηλικίας, επειδή η εμφάνιση του δέρματος είναι επίσης αντανάκλαση της έκθεσης στον ήλιο και άλλων παραγόντων. Ωστόσο, η γήρανση επηρεάζει την ελαστικότητα του δέρματος.
- Υγεία πνευμόνων:
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι πνευμονικές ασθένειες, είναι από τις κύριες αιτίες θανάτου. Ακόμα όμως και χωρίς χρόνιες παθήσεις, η λειτουργία των πνευμόνων μειώνεται με την ηλικία.
- Γνωστική λειτουργία:
Ορισμένες αλλαγές στη γνωστική λειτουργία είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Δυστυχώς, η νόσος του Αλτσχάιμερ και άλλοι τύποι άνοιας είναι όλο και πιο συχνοί με την ηλικία.
