Τα «αθόρυβα» σημάδια που προειδοποιούν για οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια που αποδυναμώνει τα οστά, κάνοντάς τα λιγότερο πυκνά από όσο θα έπρεπε. Έτσι, οι γυναίκες με οστεοπόρωση είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν κατάγματα οστών. Τα οστά είναι συνήθως πυκνά και αρκετά δυνατά για να υποστηρίξουν το βάρος μας και να απορροφήσουν τα περισσότερα είδη κραδασμών. Καθώς μεγαλώνουμε, χάνουν την πυκνότητά τους μαζί με την ικανότητα να αναδιαμορφώνονται. Η οστεοπόρωση μπορεί να κάνει οποιοδήποτε από τα οστά επιρρεπές σε κατάγματα, αλλά τα οστά που επηρεάζονται πιο συχνά είναι:

• Τα ισχία 
• Οι καρποί
• Οι σπόνδυλοι  

Η οστεοπόρωση είναι συχνή σε άτομα άνω των 50 ετών. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι μισές γυναίκες και 1 στους 4 άντρες άνω των 50 έχουν οστεοπόρωση. Μελέτες έχουν δείξει επίσης,  ότι 1 στους 3 ενήλικες άνω των 50 ετών που δεν έχουν ακόμη οστεοπόρωση, έχουν κάποιο βαθμό μειωμένης οστικής πυκνότητας (οστεοπενία). Τα άτομα με οστεοπενία έχουν πρώιμα σημάδια οστεοπόρωσης. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η οστεοπενία μπορεί να γίνει οστεοπόρωση.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η οστεοπόρωση, όπως πολλές άλλες καταστάσεις υγείας, συχνά δεν έχει συμπτώματα. Γι’ αυτό οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης μερικές φορές την αποκαλούν «σιωπηλή» ασθένεια. Το πιο κοινό «σύμπτωμα» είναι το ξαφνικό σπάσιμο ενός οστού, ειδικά μετά από μια μικρή πτώση ή ένα μικρό ατύχημα που σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση δεν θα προκαλούσε ιδιαίτερη ζημιά. Παρόλο που η οστεοπόρωση δεν προκαλεί άμεσα συμπτώματα, μπορεί να παρατηρήσεις μερικές αλλαγές στο σώμα σου που μπορεί να σημαίνει ότι τα οστά σου χάνουν την κανονική τους πυκνότητα. Έτσι, τα προειδοποιητικά σημάδια οστεοπόρωσης μπορεί να είναι:

• Απώλεια ύψους
• Αλλαγές στη φυσική στάση του σώματος
• Δύσπνοια
• Πόνος στη μέση

Τι προκαλεί την οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση εμφανίζεται ως φυσική φθορά με την ηλικία, καθώς τα οστά χάνουν την ικανότητά τους να αναπτύσσονται και να αναδιαμορφώνονται. Μπορεί να εκπλήσσεσαι, αλλά τα οστά είναι ζωντανός ιστός, όπως κάθε άλλο μέρος του σώματος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αντικαθιστούν συνεχώς τα κύτταρα και τους ιστούς τους, καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας. Μέχρι περίπου την ηλικία των 30 ετών, το σώμα «χτίζει» φυσικά τα οστά. Μετά την ηλικία των 35 ετών, ωστόσο, η φθορά τους συμβαίνει πιο γρήγορα από ό,τι το σώμα μπορεί να αντιμετωπίσει, γεγονός που προκαλεί σταδιακή απώλεια οστικής μάζας. Οι γυναίκες μάλιστα σε μετεμμηνόπαυση χάνουν οστική μάζα ακόμα πιο γρήγορα.

Παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση

Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει οστεοπόρωση, συχνότερα όμως:

• Άτομα άνω των 50
• Οι γυναίκες, ειδικά όσες βρίσκονται σε μετεμμηνόπαυση
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό
• Άτομα με χαμηλό βάρος ή χαμηλό ανάστημα
• Άτομα που καπνίζουν ή χρησιμοποιούν προϊόντα καπνού

Ορισμένες καταστάσεις υγείας μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο για οστεοπόρωση, όπως:

• Ενδοκρινικές διαταραχές όπως η νόσος του θυρεοειδούς και ο διαβήτης.
• Γαστρεντερικές παθήσεις, όπως κοιλιοκάκη και φλεγμονώδης νόσος του εντέρου.
• Αυτοάνοσες διαταραχές που επηρεάζουν τα οστά όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
• Διαταραχές του αίματος ή καρκίνοι που επηρεάζουν το αίμα, όπως το πολλαπλό μυέλωμα.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ορισμένες πτυχές της διατροφής και της ρουτίνας σωματικής άσκησης, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε οστεοπόρωση, όπως:

• Η έλλειψη ασβεστίου ή βιταμίνης D στη διατροφή
• Ανεπαρκής σωματική άσκηση
• Τακτική κατανάλωση αλκοόλ (περισσότερα από 2 ποτά την ημέρα).

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Όσο πιο γρήγορα γίνει η σχετική διάγνωση, τόσο πιο χαμηλός είναι είναι ο κίνδυνος πιθανών καταγμάτων. Οι ειδικοί συνιστούν έναν έλεγχο οστικής πυκνότητας, ειδικά για γυναίκες άνω των 65 ετών, άτομα τα οποία έχουν υποστεί κάταγμα μετά την ηλικία των 50 ετών ή εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Το τεστ οστικής πυκνότητας είναι ένα τεστ απεικόνισης που μετρά την αντοχή των οστών. Χρησιμοποιεί ακτίνες Χ για να μετρήσει πόσο ασβέστιο και άλλα μέταλλα υπάρχουν στα οστά.

Πώς αντιμετωπίζεται η οστεοπόρωση;

Το πιο σημαντικό μέρος της θεραπείας της οστεοπόρωσης, είναι η πρόληψη των καταγμάτων. Οι πιο κοινές θεραπείες οστεοπόρωσης περιλαμβάνουν:

• Άσκηση:

Η τακτική άσκηση μπορεί να ενισχύσει τα οστά και όλους τους ιστούς που συνδέονται με αυτά, όπως τους μύες, τους τένοντες και τους συνδέσμους. Οι γιατροί μπορεί να προτείνουν γυμναστική με βάρη για την ενίσχυση των μυών και βελτίωση της ισορροπίας. Ασκήσεις όπως το περπάτημα, η yoga, το pilates και το tai chi μπορούν να βελτιώσουν τη δύναμη και την ισορροπία, χωρίς να ασκούν υπερβολική πίεση στα οστά.

• Συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων:

Συμπληρώματα ασβεστίου ή βιταμίνης D περιλαμβάνονται συνήθως ως μέρος της αντιμετώπισης της οστεοπενίας και της οστεοπόρωσης.

• Φάρμακα για την οστεοπόρωση:

Μερικά από τα πιο κοινά φάρμακα που χρησιμοποιούν οι γιατροί για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης, περιλαμβάνουν ορμονικές θεραπείες όπως η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT).  Άτομα με σοβαρή οστεοπόρωση ή υψηλό κίνδυνο καταγμάτων μπορεί να χρειαστούν φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης παραθυρεοειδούς ορμόνης (PTH). Αυτά τα φάρμακα συνήθως χορηγούνται ως ενέσεις.