Θυρεοειδής: Τα συμπτώματα- «καμπανάκι» κινδύνου, σύμφωνα με την ειδικό

H 25η Μαΐου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Θυρεοειδούς από το 2008, αρχικά με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Θυρεοειδούς (ΕΤΑ). Στη συνέχεια υιοθετήθηκε και από τις ιατρικές εταιρείες παγκοσμίως. Σκοπός της συγκεκριμένης ημέρας, είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των διαταραχών του θυρεοειδούς.

Με αφορμή, λοιπόν, τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Θυρεοειδούς, απευθύνθηκα στην ειδικό και μίλησα με την Ενδοκρινολόγο και καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή Πανεπιστιμίου Αθηνών, Μαρία Αλεβιζάκη για να μάς δώσει απαντήσεις σε κάποιες από τις βασικές μας απορίες.

-Τι ακριβώς είναι ο θυρεοειδής και γιατί είναι τόσο σημαντικός για την υγεία μας; 

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας ενδοκρινής αδένας, ο οποίος βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού. Παράγει 2 ορμόνες την θυροξίνη (Τ4) και την τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Οι ορμόνες αυτές δρουν σε πρακτικά όλα τα κύτταρα του οργανισμού και με αυτές ο θυρεοειδής ρυθμίζει τις καύσεις και το μεταβολισμό, καθώς και διάφορες σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού μας, όπως τη λειτουργία της καρδιάς, του γεννητικού συστήματος, του σκελετού.

-Ποιες είναι οι πιο κοινές διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς και πώς επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού; 

Η λειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να είναι αυξημένη, δηλαδή να παράγονται περισσότερη Τ3 και Τ4 και αυτή είναι μια πάθηση που λέγεται υπερθυρεοειδισμός. Οι εκδηλώσεις είναι ταχυκαρδία εκνευρισμός, απώλεια βάρους και αυξημένη όρεξη.

«Η πιο συχνή διαταραχή είναι ο υποθυρεοειδισμός, δηλαδή η ελαττωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα».

Εκδηλώνεται με υπνηλία, μικρή αύξηση του σωματικού βάρους, αδυναμία και δυσκοιλιότητα. Στα νοσήματα αυτά βρίσκουμε συχνά στο αίμα αυτοαντισώματα έναντι των θυρεοειδικών κυττάρων, είναι δηλαδή αυτοάνοσες παθήσεις.

Υπάρχουν όμως και διαταραχές που αφορούν τη δομή του θυρεοειδούς, δηλαδή να υπάρχει διόγκωση (βρογχοκήλη) και μέσα σε αυτήν να δημιουργούνται μικρά γρουμπούλια που λέγονται όζοι (οζώδης βρογχοκήλη).

-Επηρεάζει ο τρόπος ζωής και η διατροφή τις διαταραχές του θυρεοειδούς; 

Ο τρόπος ζωής δεν επηρεάζει την εμφάνιση του υποθυρεοειδισμού. Έχει βρεθεί ότι μπορεί να επηρεάσει την εμφάνιση του υπερθυρεοειδισμού, επειδή η πάθηση αυτή εμφανίζεται μερικές φορές μετά από πολύ έντονο ψυχολογικό στρες.

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι επίσης πιο συχνός σε καπνιστές. Το κάπνισμα επηρεάζει και την εμφάνιση εξοφθάλμου τον οποίον παρουσιάζουν μερικά άτομα με υπερθυρεοειδισμό. Η περιεκτικότητα των τροφών σε ιώδιο είναι επίσης σημαντική, κυρίως για την εμφάνιση βρογχοκήλης. Όμως τα τελευταία χρόνια δεν έχουμε πια έλλειψη ιωδίου στην Ελλάδα.

-Σύμφωνα με έρευνες πολλά άτομα που αντιμετωπίζουν κάποια διαταραχή στον θυρεοειδή, δεν γνωρίζουν καν ότι έχουν πρόβλημα. Είναι οι περισσότερες παθήσεις του θυρεοειδούς «σιωπηλές» ως προς την εκδήλωση συμπτωμάτων; Ποια τα πρώιμα σημάδια, που δεν πρέπει κανείς να αγνοήσει;

Ο υποθυρεοειδισμός συνήθως εγκαθίσταται με βραδείς ρυθμούς και δεν τον καταλαβαίνουμε, παρά μόνο αν έχει προχωρήσει. Τα συμπτώματα είναι κόπωση, βραδυψυχισμός, δυσκοιλιότητα, απώλεια μαλλιών και μικρή αύξηση του σωματικού βάρους. Ο υπερθυρεοειδισμός έχει πιο θορυβώδη συμπτώματα, απώλεια βάρους με αυξημένη όρεξη ταχυκαρδία εφιδρώσεις.

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto δεν προκαλεί συμπτώματα όταν δεν έχει δημιουργήσει υποθυρεοειδισμό. Η οζώδης βρογχοκήλη προκαλεί συμπτώματα (δύσπνοια και δυσκαταποσία) μόνο όταν είναι μεγάλη σε μέγεθος και πιέζει την τραχεία ή και τον οισοφάγο μας, που βρίσκονται ακριβώς δίπλα στον θυρεοειδή αδένα.

-Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι από τα πιο κοινά αυτοάνοσα νοσήματα που προσβάλλουν κυρίως γυναίκες. Πώς επηρεάζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς η συγκεκριμένη πάθηση και ποια τα συμπτώματα, που θα πρέπει να θορυβήσουν μια γυναίκα; Υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης και δεύτερου αυτοάνοσου;

Η μόνη επίπτωση που έχει η Hashimoto στον οργανισμό είναι ότι αυξάνει την πιθανότητα να πάθουμε υποθυρεοειδισμό, δηλαδή υπολειτουργία του θυρεοειδούς. Αλλιώς δεν δημιουργεί συμπτώματα από μόνη της. Αρκετά συχνά συνυπάρχει με βρογχοκήλη, η οποία μπορεί να έχει και όζους, οπότε χρειάζεται και έλεγχος με υπερηχογράφημα.

«Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι το πιο συχνό αυτοάνοσο νόσημα και η πιθανότητα να πάθουμε και δεύτερο αυτοάνοσο είναι περίπου 10%».

-Ο καρκίνος του θυρεοειδούς διαγιγνώσκεται συχνότερα στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Και τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό το χάσμα που βασίζεται στο φύλο έχει αυξηθεί σημαντικά. Που οφείλεται αυτή η αύξηση και γιατί γενικά οι παθήσεις του θυρεοειδούς δείχνουν να «προτιμούν» τις γυναίκες; 

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι πράγματι μια πάθηση 3 φορές πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες και, παρά το γεγονός ότι ένα ποσοστό δημιουργεί μεταστάσεις στους λεμφαδένες στον τράχηλο, έχει γενικά πολύ καλή πρόγνωση. Συζητείται το ενδεχόμενο να παίζουν κάποιο ρόλο οι ορμόνες του φύλου.

Δεν αποκλείεται όμως να συνεισφέρει το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν πιο λεπτό λαιμό και οι διογκώσεις φαίνονται πιο εύκολα, καθώς και το γεγονός ότι ίσως έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία από τους άνδρες στο να προσφεύγουν σε έλεγχο της υγείας τους και έτσι απλώς διαγιγνώσκονται πιο συχνά.

«H σημαντικότερη αιτία αυτής της “προτίμησης” είναι ότι η πιο συχνή πάθηση του θυρεοειδούς είναι πιθανότατα η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία, όπως όλα τα αυτοάνοσα, είναι πιο συχνή στις γυναίκες».

-Πότε είναι απαραίτητη η ολική ή μερική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα και πώς είναι η ζωή μετά από μια τέτοια επέμβαση;

Η αφαίρεση του θυρεοειδούς είναι απαραίτητη στις περιπτώσεις που έχει διαγνωστεί κακοήθεια, καθώς και στις περιπτώσεις που υπάρχει πολύ μεγάλη διόγκωση λόγω οζώδους βρογχοκήλης, η οποία προκαλεί πιεστικά  φαινόμενα που επηρεάζουν την αναπνοή και την κατάποση. Επίσης σε μερικές περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού, που επιμένουν ή υποτροπιάζουν παρά την αγωγή, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Η ποιότητα της ζωής δεν επηρεάζεται κατά κανόνα και το μόνο που απαιτείται είναι να λαμβάνουν ένα δισκίο θυροξίνης κάθε μέρα με συνέπεια.

-Σκοπός της ημέρας αυτής είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των διαταραχών του θυρεοειδούς. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μερικές χρήσιμες συμβουλές που πρέπει να ακολουθούμε;

Είναι καλό στον προληπτικό ετήσιο έλεγχο, να περιλαμβάνεται και η μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών, για να διαγιγνώσκονται έγκαιρα και να θεραπεύονται από τον Ενδοκρινολόγο οι διαταραχές της λειτουργίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα απαραίτητο όταν υπάρχει στην οικογένεια ιστορικό για παθήσεις του θυρεοειδούς, καθώς και στις γυναίκες που ετοιμάζονται για κύηση.

«Τα συμπτώματα που μας ευαισθητοποιούν είναι απώλεια βάρους και ταχυκαρδία, δυσκαταποσία και ενδεχομένως βράγχος φωνής στις μεγάλες βρογχοκήλες».

Επίσης όταν υπάρχει δυσκολία στην απώλεια βάρους, καλό είναι να γίνει έλεγχος θυρεοειδούς. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς σπάνια ευθύνεται για τις συνηθισμένες περιπτώσεις παχυσαρκίας.

Επιπλέον είναι χρήσιμο να γίνει τουλάχιστον μια φορά και υπερηχογράφημα του αδένα, γιατί έτσι θα διαπιστωθεί η παρουσία όζων, οι οποίοι συνήθως να είναι «σιωπηροί», δηλαδή δεν δημιουργούν συμπτώματα.

Στην περίπτωση που διαπιστωθούν όζοι δεν ανησυχούμε πολύ, γιατί μόνο ένα μικρό ποσοστό 5-10% έχει κακοήθεια, η οποία έχει κατά κανόνα πολύ καλή πρόγνωση όταν αντιμετωπίζεται έγκαιρα.