Τι είναι έρωτας;

Ζητήσαμε από επτά διαφορετικούς ανθρώπους να μας απαντήσουν «Τι είναι έρωτας;» Ο καθένας από τη δική σου σκοπιά. Από την επιστήμη μέχρι την τέχνη και από την αγνότητα μίας 8χρονης στο επάγγελμα του γραφείου συνοικεσίων.

Αναστασία Δεμπεγιώτη, ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος

Tι είναι ο έρωτας; Είναι η ξαφνική ερυθρότητα στα μάγουλα, ο ταχύς καρδιακός ρυθμός, η εφίδρωση στις παλάμες, το αίσθημα άγχους; Η μήπως τα παραπάνω είναι μόνο συμπτώματα και μια ορμονική καταιγίδα κρύβεται πίσω από αυτό το μοναδικό συναίσθημα του ανθρώπινου είδους; Οι μελέτες έχουν δείξει πως το να ερωτευθεί κανείς περιλαμβάνει τρία στάδια με διαφορετικές ορμόνες να εμπλέκονται σε καθένα από αυτά.

Το στάδιο της επιθυμίας για την ύπαρξη της οποίας είναι απαραίτητα επαρκή επίπεδα της ορμόνης τεστοστερόνης και οιστραδιόλης και στα δύο φύλα.

Το στάδιο της έλξης: Στα πρώτα στάδια του έρωτα αυξάνεται η κορτιζόλη -βασική ορμόνη του στρες- ώστε το σώμα να ανταποκριθεί στην επικείμενη ‘κρίση’, εξάλλου ο έρωτας είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Την ίδια στιγμή  μειώνεται η σεροτονίνη γεγονός άμεσα συνυφασμένο με τις εμμονικές-καταπιεστικές ιδέες της ερωτικής τρέλας. Όσο για την ευφορία και το αίσθημα της ικανοποίησης; Αυτά εξασφαλίζονται μέσω της εκκρινόμενης ντοπαμίνης – κατά τον ίδιο τρόπο μέσω της έκκρισης ντοπαμίνης το αλκοόλ και η κοκαΐνη επίσης μπορεί να εξελιχθούν σε ευχάριστες εμπειρίες.

Το στάδιο του δεσμού: Όταν η σύνδεση κρατάει και μετά την έλξη τότε η ωκυτοκίνη και η βαζοπρεσσίνη έχουν μπει στο παιχνίδι. Οι ορμόνες αυτές είναι αποδεδειγμένο ότι διαδραματίζουν ρόλο στον τοκετό, στην γαλακτοφορία, στην εγκατάσταση συναισθηματικού δεσμού μεταξύ μητέρας -βρέφους. Στην περίπτωση της ερωτικής συνεύρεσης και συγκεκριμένα κατά τον οργασμό η έκκριση της ωκυτοκίνης ενισχύει τον δεσμό μεταξύ των συντρόφων ενώ η βαζοπρεσσίνη συσχετίζεται με τις μακροχρόνιες, μονογαμικές σχέσεις αγάπης.

Πώς γίνεται όμως η αγάπη να είναι «τυφλή»; Πολύ απλά, απενεργοποιείται ένα μονοπάτι του νευρικού συστήματος που συνδέεται με τα αρνητικά συναισθήματα- ο φόβος και η κριτική για τον άνθρωπο αυτό εξαφανίζονται.

Αν αναρωτηθείτε τι γίνεται σε βάθος χρόνου, οι μελέτες έδειξαν πως μετά από 1-2 χρόνια το πάθος έχει παραμείνει αλλά το στρες εξαφανίζεται μαζί με την πτώση των επιπέδων της κορτιζόλης και της σεροτονίνης. Οι πλούσιες σε ντοπαμίνη περιοχές του εγκεφαλικού ιστού παραμένουν ωστόσο ενεργοποιημένες εξηγώντας έτσι τον αειθαλή έρωτα σε μακροχρόνια ζευγάρια.

Καίτη Καραγιάννη, ψυχολόγος – ΜΑ Art Therapy

Ο έρωτας είναι μια μοναδική εμπειρία η οποία διέπεται από βιοχημικές διεργασίες και χαρακτηρίζεται από πλούτο συναισθημάτων, συχνά ανάμεικτων. Οι ερευνητές, προσπαθώντας από τη δεκαετία του ’60 να καθορίσουν τα στάδια μια ερωτικής σχέσης, έχουν αναγνωρίσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τη συμπεριφορά των ερωτευμένων. Στο πρώτο στάδιο του παθιασμένου έρωτα, το άτομο ενδιαφέρεται αποκλειστικά για το αντικείμενο του πόθου του, ονειροπολεί διαρκώς, το σκέφτεται με εμμονή και αδυνατεί να αναγνωρίσει πιθανές ατέλειες σε αυτό.

Έχει αίσθημα ευφορίας και έντονη λαχτάρα που εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές φαντασιώσεις και κτητική συμπεριφορά.

Σαν σε κατάσταση εθισμού, βιώνει συναισθηματική αστάθεια, νευρικότητα, άγχος, και απόγνωση όταν απομακρύνεται από το αντιλαμβανόμενο ταίρι του ή βρίσκεται σε διένεξη με αυτό. Εμφανίζει, επίσης, παραπάνω ενέργεια, αυξημένη καρδιακή συχνότητα, λιγότερη ανάγκη για ύπνο, μειωμένη όρεξη για φαγητό, αποπροσανατολισμό και απροθυμία ενασχόλησης με καθημερινές δραστηριότητες, όπως η εργασία.

Οι έρευνες δείχνουν ότι το πρώτο αυτό στάδιο διαρκεί συνήθως από έξι έως δεκαοκτώ μήνες και σπανιότερα έως τρία χρόνια. Φαίνεται πως αν υπάρχουν συνθήκες που εμποδίζουν το ζευγάρι να συνευρίσκεται τακτικά, όπως η απόσταση, η διάρκεια της «ερωτικής τρέλας» παρατείνεται. Όταν το στάδιο αυτό ολοκληρωθεί η σχέση είτε τερματίζεται, διότι συχνά την τελειότητα που έβλεπαν στο ταίρι τους ακολουθεί η πραγματικότητα  με πολλά ελαττώματα, είτε εξελίσσεται σε κάτι πιο βαθύ, όπου το πάθος διασταυρώνεται με την οικειότητα και το ζευγάρι αποφασίζει τη διατήρηση της ύπαρξής του.

Χριστίνα Δεληπέτρου, χημικός

O έρωτας κι η αγάπη είναι θέμα χημείας; Ε ναι, λοιπόν. Όσο όμως κι αν μιλάμε για την καρδιά η χημεία αυτή εντοπίζεται στον εγκέφαλο. Πιο συγκεκριμένα σε ένα συγκεκριμένο σημείο του εγκεφάλου, τον υποθάλαμο. Σύμφωνα με μια ομάδα επιστημόνων υπό την καθοδήγηση της Dr. Helen Fisher, «η αγάπη διαχωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: τη σφοδρή επιθυμία, την έλξη και την προσκόλληση. Kάθε ένας από αυτούς τους τύπους από τις δικές του ορμόνες.

Η επιθυμία κατευθύνεται από την τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα.

Η ντοπαμίνη, η νορεπινεφρίνη και η σεροτονίνη δημιουργούν την έλξη ενώ η οξυτοκίνη και η αγγειοπιεστίνη μεσολαβούν στην προσκόλληση». Για να τα πούμε πιο απλά, θα λέγαμε πως η τεστοστερόνη μιλάει όταν σου ζητάει το πρώτο ραντεβού. Αν θες όμως να σου προτείνει να ανεβείτε τα σκαλιά της εκκλησίας, να μείνετε κάτω από την ίδια στέγη, ή έστω να σου προτείνει να αφήσεις εκεί την οδοντόβουρτσά σου, πρέπει να περιμένεις για την οξυτοκίνη και την αγγειοπιεστίνη.

Αν φυσικά παραχθούν. Γιατί θα το έχεις καταλάβει ήδη από την εμπειρία: Το ότι ο έρωτας –και η αγάπη- έχουν να κάνουν με τη χημεία του εγκεφάλου, δεν σημαίνει πως δεν μπορεί καμιά φορά όλα ‘να είναι απλά «στο μυαλό σου». Για τις φορές που δεν είναι, καλωσόρισε τις ορμόνες και απόλαυσέ το.

Χριστίνα Μανιά, συγγραφέας

Η ερώτηση, τι είναι για μένα ο έρωτας με πήγε πίσω. Πολύ πίσω σαν χρονοκάψουλα. Θυμήθηκα τα λευκώματα που είχαν την τιμητική τους στα σχολικά μου χρόνια. Εκεί που μέσα στις δεκάδες σελίδες με αρωματισμένες αφιερώσεις, ερωτήσεις κι εξομολογήσεις, ανάμεσα σε καρδούλες και glitter αυτοκόλλητα, εμφανιζόταν η ερώτηση που ανέβαζε τους σφυγμούς μας κατακόρυφα: «Τι εστί Έρως;» Η ερώτηση που έκανε την καθεμιά μας να ονειρεύεται, να φιλοσοφεί, να φαντασιώνεται αλλά κυρίως να αδημονεί για τη μέρα που θα συναντούσε τον έρωτα όχι πια στις σελίδες ενός λευκώματος αλλά στην ίδια της τη ζωή. Τότε για μένα ο έρωτας είχε χρώμα ροζ, σαν τα μάγουλα αυτού του μικρού, στρουμπουλού, σκανδαλιάρη φτερωτού θεού που έβλεπα σε κάρτες, αυτοκόλλητα και κοριτσίστικα τετράδια.

 Μετά ήρθε η εφηβεία και μαζί με εμένα άλλαξαν και τα χρώματα του έρωτα. Πότε ήταν ένας κατακόκκινος κεραυνός στο χρώμα του πάθους και πότε ένα κατάμαυρο πέπλο στο χρώμα του πένθους.

Με τα χρόνια ο έρωτας  πήρε πολλές μορφές και χρώματα. Το μπλε της θάλασσας, της απεραντοσύνης και της ελευθερίας. Το κίτρινο του ήλιου, του φωτός και της δημιουργίας. Το πράσινο της φύσης και της αρμονίας. Είναι ο ήχος του γάργαρου γέλιου. Είναι η αλμύρα που αφήνει πίσω του ένα δάκρυ. Είναι κρυμμένος στα πιο μικρά και στα πιο μεγάλα. Είναι δύναμη κι αδυναμία ταυτόχρονα. Είναι ζωή. Κι όπως λέω μέσα στις ιστορίες μου είναι:

 «Αυτό που κάνει τον άνθρωπο να νιώθει μικρός θεός.

 Ανίκητος.

 Άτρωτος.»

Σπύρος Σπυράκος, τραγουδιστής

Πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να απαντήσουμε στο ερώτημα «τι είναι έρωτας». Κάτι όμως έχω αρχίσει να καταλαβαίνω. Είναι το συναίσθημα που αν έλειπε τότε οι ποιητές, οι στιχουργοί και οι μουσικοσυνθέτες όλου του πλανήτη θα ήταν άνεργοι. Ο έρωτας είναι έκσταση και μαρτύριο, ελευθερία και σκλαβιά μαζί. Είναι η αγιάτρευτη μελαγχολία μας, που διαδέχεται τη χαρά και τον ενθουσιασμό.

Τέλος, είναι ασθένεια που περνάει μόνο με ομοιοπαθητική. Δηλαδή με έρωτα.

Θάνος Κουκουβίτης, ιδιοκτήτης γραφείου γνωριμιών

Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι είναι ο έρωτας. Ο καθένας τον βλέπει από την προσωπική του ματιά και δίνει την δική του ερμηνεία. Ποιητές έχουν ξενυχτήσει στα παράθυρα κοιτώντας το φεγγάρι και τόνοι μελάνι έχουν χυθεί για να τον υμνήσουν

Έρωτας, ο πιο δυνατός εθισμός. Ο έρωτας είναι τυφλός. Ο έρωτας είναι τρελός. Ο έρωτας δε γνωρίζει σύνορα.

Ξεχύνεται σαν άνεμος και γίνεται πόλεμος, μέχρι εκείνο που διεκδικεί να γίνει δικό του. Είναι το έντονο συναίσθημα της ανάγκης να βρίσκεσαι με το άλλο άτομο, να το αγγίζεις, να του μιλάς, να το μυρίζεις, να το αισθάνεσαι με όλες σου τις αισθήσεις. Μα σαν γίνει αγάπη, θα κρατήσει για πάντα. Έρωτας είναι να αγαπάς τις ομοιότητες. Αγάπη, να ερωτεύεσαι τις διαφορές

Μαλένα Παπακωνσταντίνου, 8 ετών

Έρωτας είναι όταν κάποιος νοιάζεται για κάποιον άλλο.