Τι είναι το πολλαπλό μυέλωμα με το οποίο διαγνώστηκε η Ντόρα Μπακογιάννη

Σε μία συγκλονιστική αποκάλυψη προχώρησε η Ντόρα Μπακογιάννη, μέσω των προσωπικών της λογαριασμών στα social media το μεσημέρι της Δευτέρας 18 Οκτωβρίου. Συγκεκριμένα, η βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας έκανε γνωστό ότι διαγνώστηκε με «πολλαπλό μυέλωμα σε πολύ αρχικό στάδιο». Στο μήνυμά της η κυρία Μπακογιάννη τόνισε ότι θα συνεχίσει να δουλεύει κανονικά και να παλεύει για τον τόπο που τόσο αγαπά, παράλληλα με τη θεραπεία της για τον καρκίνο. «Είμαι στα χέρια εξαιρετικών γιατρών που έχει η χώρα μας και νιώθω αποφασισμένη για αυτή τη νίκη και πολύ αισιόδοξη για το μέλλον», κατέληξε.

Τι είναι το πολλαπλό μυέλωμα

Το πολλαπλό μυέλωμα (αλλιώς αποκαλούμενο και πλασμοκύτωμα ή ασθένεια του Kahler) είναι μια κακοήθης μετατροπή των πλασματοκυττάρων. Πρόκειται για ένα απειλητικό για τη ζωή και ανίατος καρκίνος των πλασματοκυττάρων, ενός τύπου λευκών αιμοσφαιρίων στο μυελό των οστών που παράγουν αντισώματα και βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων.

Η αναπαραγωγή αυτών των κυττάρων μέσα στον μυελό των οστών είναι εκτός ελέγχου. Τα παθολογικά αλλαγμένα πλασματοκύτταρα παράγουν αντισώματα ή και απλά τμήματα αντισωμάτων –τις λεγόμενες παραπρωτεϊνες. Αυτά τα αντισώματα έχουν όλα τις ίδιες φυσικοχημικές ιδιότητες. Παράγονται από έναν λεγόμενο κλώνο πλασματοκυττάρων και έτσι λέγονται μονοκλωνικές πρωτεϊνες. Η παραγωγή των παραπρωτεϊνών εμποδίζει τον σχηματισμό φυσιολογικών αντισωμάτων, καθιστώντας τον ασθενή πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις.
Παρεμποδίζεται η ανάπτυξη υγειών, αιμοτοποιητικών κυττάρων στο μυελό των οστών. Η απουσία υγειών ερυθρών αιμοσφαιρίων και λευκοκυττάρων έχει ως αποτέλεσμα κούραση (fatigue), αδυναμία, πονοκεφάλους και αυξημένη τάση για λοιμώξεις.

Ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων του μυελώματος μέσα στον μυελό των οστών, οι αλληλεπιδράσεις τους με το στρώμα του μυελού των οστών (στρώμα αποκαλείται ο στηρικτικός ιστός ενός οργάνου ή όγκου) και η ενεργοποίηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος έχουν ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση των οστεοκλαστών. Οι οστεοκλάστες είναι κύτταρα τα οποία μπορούν να διασπούν την οστέινη ουσία. Ακολουθεί απώλεια οστικής μάζας και βλάβες των οστών, που μπορούν να προκαλέσουν κατάγματα και πόνους.

Η διάλυση του οστικού ιστού απελευθερώνει αυξανόμενες ποσότητες ασβεστίου. Η αύξηση της συγκέντρωσης ασβεστίου στο αίμα μπορεί να προκαλέσει διάφορες επιπλοκές, όπως βλάβες των νεφρών, κόπωση, σύγχυση, καρδιακές αρρυθμίες, ναυτία και έμετο. Η παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων παραπρωτεϊνών μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αυξήσεις της περιεκτικότητας του αίματος σε πρωτεϊνες. Καθώς ένα μέρος των πρωτεϊνών απομακρύνεται από το σώμα μέσω των νεφρών, μπορεί να προκληθεί απόφραξη των νεφρικών σωληναρίων, με συνέπεια την βλάβη της λειτουργίας των νεφρών. Υπάρχουν διάφορες μορφές πολλαπλού μυελώματος που διαφέρουν μεταξύ τους στη δομή των παραγομένων αντισωμάτων.

Τι προκαλεί το πολλαπλό μυέλωμα

Το πολλαπλό μυέλωμα μπορεί να υφίσταται επί σειρά ετών χωρίς εμφανή συμπτώματα ασθένειας. Κατά κανόνα, τα συμπτώματα της ασθένειας δεν εμφανίζονται παρά μόνο αφού η ασθένεια υφίσταται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το ερώτημα, γιατί αναπτύσσεται το πολλαπλό μυέλωμα,παραμένει μέχρι και σήμερα κατά το μεγαλύτερο μέρος αναπάντητο. Αν και η νόσος παρατηρείται πιο συχνά μεταξύ στενών συγγενών (γονείς/αδέλφια) το πολλαπλό μυέλωμα δεν αποτελεί μια κληρονομική ασθένεια με την στενή έννοια του όρου. Έχουν ταυτοποιηθεί οι ακόλουθοι παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν την πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου:

• Ηλικία: Το πολλαπλούν μυέλωμα τυπικά προσβάλει άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω, και σε πολύ λίγες περιπτώσεις άτομα κάτω των 40 ετών.
• Φυλή: Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι πλέον κοινό σε Αφρο-αμερικανούς και σπάνιο σε Αμερικανούς ασιατικής καταγωγής. Η αιτία της διαφοράς δεν είναι γνωστή.
• Φύλο: Οι γυναίκες έχουν ελαφρώς λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν πολλαπλούν μυέλωμα συγκριτικά με τους άντρες.
• Περιβάλλον: Οι επιστήμονες ερευνούν εάν η έκθεση σε συγκεκριμένους χημικούς παράγοντες ή ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης πολλαπλού μυελώματος.
• Οικογενειακό ιστορικό: Μελέτες έχουν αποδείξει ότι ένα άτομο είναι πιθανό να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης πολλαπλού μυελώματος εάν κάποιος συγγενής του έχει προσβληθεί από τη νόσο.

Πώς αντιμετωπίζεται το πολλαπλό μυέλωμα;

Προς το παρόν δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για το πολλαπλό μυέλωμα. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν χαμηλό φορτίο της νόσου και συνεπώς, δεν χρειάζονται άμεση θεραπεία, ωστόσο, εν καιρώ, στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία θα είναι απαραίτητη. Ασθενείς με ενεργό πολλαπλούν μυέλωμα έχουν ανάγκη άμεσης θεραπείας.

Οι διαθέσιμες θεραπείες για το πολλαπλούν μυέλωμα περιλαμβάνουν:

• Χημειοθεραπεία και κορτικοστεροειδή, σε συνδυασμό ή χωριστά, για την καταστροφή των μυελωματικών κυττάρων
• Βιολογική θεραπεία με χρήση πρωτεϊνών που βρίσκονται στον ανθρώπινο οργανισμό για την καταπολέμηση της νόσου
• Διφωσφονικά για την πρόληψη περαιτέρω οστικής βλάβης
• Υψηλή δόση χημειοθεραπείας με μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων
• Ακτινοβολία για την αντιμετώπιση της οστικής βλάβης που προκλήθηκε από το μυέλωμα και η οποία δεν έχει ανταποκριθεί σε άλλου είδους θεραπεία.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που υποβάλλονται σε θεραπεία για πολλαπλούν μυέλωμα τελικά παρουσιάζουν υποτροπή της νόσου. Ορισμένοι ασθενείς γίνονται ανθεκτικοί στην αγωγή, το οποίο σημαίνει ότι σταματούν να ανταποκρίνονται σε αυτήν και εξακολουθούν να έχουν μυελωματικά κύτταρα στο μυελό των οστών τους. Όταν οι ασθενείς γίνονται ανθεκτικοί, χρειάζονται νέες θεραπευτικές επιλογές ή θεραπείες που βοηθούν την επανευαισθητοποίησή τους σε παλιότερες θεραπευτικές αγωγές. Ορισμένοι από αυτούς τους ασθενείς δεν ανταποκρίνονται ούτε σε αυτές τις θεραπείες, γνωστές ως θεραπείες διάσωσης, ή παρουσιάζουν εξέλιξη της νόσου, συχνά μέσα σε διάστημα 2 μηνών από την τελευταία θεραπεία.

Η διάμεση επιβίωση για ασθενείς με υποτροπιάζον ή ανθεκτικό πολλαπλούν μυέλωμα κυμαίνεται από έξι έως εννέα μήνες, ενώ η ανταπόκριση στη θεραπεία διαρκεί για μικρό χρονικό διάστημα. Έτσι, υπάρχει μια επιτακτική ανάγκη σε αυτούς τους πληθυσμούς ασθενών για θεραπείες που βελτιώνουν τη συνολική επιβίωση και εξασφαλίζουν διαρκή έλεγχο της νόσου και ανακούφιση από τα συμπτώματα.