Το κυνήγι της ευτυχίας: Πώς μπορείς να είσαι πραγματικά ευτυχισμένος άνθρωπος;

Η Διεθνής Ημέρα Ευτυχίας είναι μια παγκόσμια εκδήλωση, που διοργανώνεται από τα Ηνωμένα Έθνη κάθε χρόνο στις 20 Μαρτίου. Μας υπενθυμίζει ότι το να είσαι ευτυχισμένος, είναι ανθρώπινο δικαίωμα και αξίζει να γιορτάζεται.

Το 2011, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε ένα ψήφισμα που καθιστούσε «θεμελιώδη ανθρώπινο στόχο» να δοθεί στην ευτυχία η ίδια προτεραιότητα και βαρύτητα, που δίνεται στις οικονομικές ευκαιρίες.

Τι σημαίνει όμως πρακτικά να είσαι ευτυχισμένος και γιατί η ευτυχία θεωρείται δομικό συστατικό τόσο για την ψυχική, όσο και για τη σωματική μας υγεία;

Ο ορισμός της ευτυχίας

Η ευτυχία είναι κάτι που οι άνθρωποι αναζητούν, ωστόσο, αυτό που την καθορίζει, μπορεί να διαφέρει για τον καθένα.

Τυπικά, είναι μια συναισθηματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από συναισθήματα χαράς, ικανοποίησης και πληρότητας.

Ενώ πρόκειται για μία έννοια με πολλούς διαφορετικούς ορισμούς, συχνά περιγράφεται ως ένα σύνολο θετικών συναισθημάτων και μια αίσθηση ικανοποίησης από τη ζωή.

Όταν λοιπόν μιλάμε για το πραγματικό νόημα της ευτυχίας, μπορεί να μιλάμε για το πώς νιώθουμε σε μια συγκεκριμένη στιγμή ή να αναφερόμαστε σε μια γενικότερη αίσθηση της ζωής συνολικά.

Επειδή η ευτυχία τείνει να είναι ένας τόσο ευρέως καθορισμένος όρος, οι ψυχολόγοι και άλλοι κοινωνικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν συνήθως τον όρο «υποκειμενική ευημερία» όταν μιλούν για αυτή τη συναισθηματική κατάσταση.

H υποκειμενική ευημερία τείνει να επικεντρώνεται στα συνολικά, προσωπικά συναισθήματα ενός ατόμου για τη ζωή του στο παρόν.

Δύο βασικά συστατικά της ευτυχίας (ή της υποκειμενικής ευημερίας) είναι:

• Η ισορροπία των συναισθημάτων:

Ο καθένας βιώνει τόσο θετικά όσο και αρνητικά συναισθήματα και διαθέσεις. Η ευτυχία συνδέεται γενικά με το να βιώνεις περισσότερα θετικά παρά αρνητικά συναισθήματα.

• Η ικανοποίηση από τη ζωή:

Αυτό σχετίζεται με το πόσο ικανοποιημένοι νιώθουμε με διαφορετικούς τομείς της ζωής μας, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων, της εργασίας, των επιτευγμάτων μας και άλλων πραγμάτων που θεωρούμε σημαντικά.

Η ιστορία της ευτυχίας

Η ευτυχία έχει αναγνωριστεί ως κρίσιμο μέρος της υγείας και της ευημερίας. Η κατανόησή μας για το τι φέρνει την ευτυχία, ωστόσο, έχει αλλάξει στο πέρασμα του χρόνου.

Οι ψυχολόγοι έχουν επίσης προτείνει μια σειρά από διαφορετικές θεωρίες για να εξηγήσουν πώς οι άνθρωποι βιώνουν και επιδιώκουν την ευτυχία. Μερικές από αυτές τις θεωρίες είναι:

Η ιεράρχηση των Αναγκών του Maslow

Η ιεράρχηση των αναγκών, υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι παρακινούνται να επιδιώξουν όλο και πιο περίπλοκες ανάγκες. Μόλις εκπληρωθούν περισσότερες βασικές ανάγκες, οι άνθρωποι παρακινούνται από περισσότερες ψυχολογικές και συναισθηματικές ανάγκες.

Στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται η ανάγκη για αυτοπραγμάτωση, ή η ανάγκη να επιτύχει κανείς στο ακέραιο τις δυνατότητές του.

Η θεωρία τονίζει επίσης τη σημασία των εμπειριών αιχμής ή των υπερβατικών στιγμών στις οποίες ένα άτομο αισθάνεται βαθιά κατανόηση, ευτυχία και χαρά.

Θετική Ψυχολογία

Η αναζήτηση της ευτυχίας είναι κεντρική στο πεδίο της θετικής ψυχολογίας. Οι ψυχολόγοι που μελετούν τη θετική ψυχολογία, ενδιαφέρονται να μάθουν τρόπους για να αυξήσουν τη θετικότητα και να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ζήσουν πιο ευτυχισμένες και πιο ικανοποιητικές ζωές.

Αντί να εστιάζει σε ψυχικές παθολογίες, το πεδίο προσπαθεί να βρει τρόπους να βοηθήσει τους ανθρώπους, τις κοινότητες και τις κοινωνίες να βελτιώσουν τα θετικά συναισθήματα και να επιτύχουν μεγαλύτερη ευτυχία.

Τύποι Ευτυχίας

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι σκέψης για την ευτυχία.

Για παράδειγμα, ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης, πρότεινε ότι η ευτυχία είναι η μοναδική επιθυμία του ανθρώπου και όλες οι άλλες ανθρώπινες επιθυμίες, υπάρχουν ως ένας τρόπος για την απόκτηση της.

Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι υπήρχαν τέσσερα επίπεδα ευτυχίας: Η ευτυχία από την άμεση ικανοποίηση, από τη σύγκριση και την επίτευξη, από τη θετική συνεισφορά και από την επίτευξη της εκπλήρωσης.

Η θεωρητική βάση που έθεσε ο Αριστοτέλης για την ευτυχία, είναι πιο γνωστή σήμερα στην ψυχολογία ως ευχαρίστηση και νόημα.

Όλα μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη συνολική εμπειρία της ευτυχίας, αν και η σχετική αξία του καθενός μπορεί να είναι εξαιρετικά υποκειμενική.

Για παράδειγμα, ο εθελοντισμός για έναν σκοπό στον οποίο πιστεύεις, μπορεί να έχει περισσότερο νόημα παρά να είναι ευχάριστος. Η παρακολούθηση της αγαπημένης σου τηλεοπτικής εκπομπής, από την άλλη, μπορεί να είναι χαμηλότερη σε νόημα, αλλά να σου χαρίζει περισσότερη ευχαρίστηση.

Μερικοί τύποι ευτυχίας είναι:

• Η χαρά: Ένα συχνά σχετικά σύντομο συναίσθημα που γίνεται αισθητό σε μια συγκεκριμένη στιγμή.
• Ο ενθουσιασμός: Ένα χαρούμενο συναίσθημα που περιλαμβάνει ανυπομονησία για κάτι, με θετική προσμονή.
• Η ευγνωμοσύνη: Ένα θετικό συναίσθημα που περιλαμβάνει την ευγνωμοσύνη και την εκτίμηση.
• Η υπερηφάνεια: Αίσθημα ικανοποίησης σε κάτι που έχετε καταφέρει.
• Η αισιοδοξία: Αυτός είναι ένας τρόπος να βλέπεις τη ζωή με θετική, αισιόδοξη προοπτική.
• Η ικανοποίηση: Αυτός ο τύπος ευτυχίας περιλαμβάνει μια αίσθηση ικανοποίησης.

Στιγμές αισιοδοξίας

Ένα σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι η ευτυχία δεν είναι μια κατάσταση συνεχούς ευφορίας.

Αντίθετα, είναι μια συνολική αίσθηση του να βιώνεις περισσότερα θετικά, παρά αρνητικά συναισθήματα.

Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι εξακολουθούν να αισθάνονται όλο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων – θυμό, απογοήτευση, πλήξη, μοναξιά, ακόμα και θλίψη – από καιρό σε καιρό.

Αλλά ακόμα και όταν αντιμετωπίζουν δυσφορία, έχουν μια υποκείμενη αίσθηση αισιοδοξίας ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτό που συμβαίνει και ότι θα μπορέσουν να αισθανθούν ξανά ευτυχισμένοι.

Η ευτυχία σε αριθμούς

• 6 ή 7: Οι ώρες κοινωνικών συναναστροφών την ημέρα, που οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα ευτυχίας.
• 70.500: Ο ετήσιος μισθός που χρειάζεται για να χαμογελάσει ο μέσος άνθρωπος.
• 25%: Το ποσοστό αύξησης της ευτυχίας από το να έχεις έναν στενό φίλο που μένει κοντά.
• 33: Η μέση ηλικία που θεωρείται η «πιο ευτυχισμένη».
• 40%:  Το κατά προσέγγιση ποσοστό της ευτυχίας που εξαρτάται πραγματικά από εσένα.
• 15,3%: Το ποσοστό αύξησης της ευτυχίας, εάν ένα αγαπημένο σου πρόσωπο είναι ευτυχισμένο.
• 50%: Το ποσοστό της ευτυχίας μας που είναι γενετικό.
• 37%: Το ποσοστό κατά το οποίο αυξάνεται η ευτυχία φορώντας έντονα χρώματα.
• 5%: Το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει με κατάθλιψη.

Πώς μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι άνθρωποι

Ενώ μερικοί άνθρωποι τείνουν να είναι εκ γενετής πιο ευτυχισμένοι, οι ειδικοί προτείνουν πως υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε, προκειμένου να καλλιεργήσουμε την αίσθηση της ευτυχίας στη ζωή μας.

Επιδίωξη εγγενών στόχων

Η επίτευξη στόχων που έχεις εγγενή κίνητρο να επιδιώξεις, ιδιαίτερα εκείνων που εστιάζουν στην προσωπική σου ανάπτυξη, αλλά και στην ανάπτυξη της κοινότητας σου, μπορεί να συμβάλει στην τόνωση της ευτυχίας.

Η έρευνα δείχνει ότι η επιδίωξη στόχων με εγγενή κίνητρα, μπορεί να αυξήσει την ευτυχία περισσότερο από την επιδίωξη εξωγενών στόχων, όπως η απόκτηση χρημάτων ή κοινωνικού status.

Απόλαυσε τη στιγμή

Μελέτες έχουν βρει ότι οι άνθρωποι τείνουν να επικεντρώνονται τόσο πολύ στη συγκέντρωση υλικών πραγμάτων, που χάνουν την αίσθηση της πραγματικής απόλαυσης.

Έτσι, αντί να πέσεις στην παγίδα της αλόγιστης συσσώρευσης πραγμάτων, εις βάρος της προσωπικής σου ευτυχίας, επικεντρώσου στην εξάσκηση της ευγνωμοσύνης για τα πράγματα που έχεις και στην απόλαυση της διαδικασίας, καθώς προχωράς.

Επαναπλαισίωση αρνητικών σκέψεων

Όταν κολλάς σε μια απαισιόδοξη οπτική ή βιώνεις αρνητικά συναισθήματα, αναζήτησε τρόπους με τους οποίους μπορείς να επαναπροσδιορίσεις τις σκέψεις σου με πιο θετικό τρόπο.

Οι άνθρωποι έχουν μια φυσική προκατάληψη αρνητικότητας ή την τάση να δίνουν περισσότερη προσοχή στα κακά, παρά στα καλά πράγματα. Κάτι που μπορεί να επηρεάσει κάθε έκφανση της καθημερινότητά μας, από το πώς παίρνουμε αποφάσεις, μέχρι το τι εντυπώσεις σχηματίζουμε για άλλους ανθρώπους.

Όταν εστιάζουμε στα αρνητικά και αγνοούμε τα θετικά, είναι επίσης πιο εύκολο να οδηγηθούμε σε αρνητικές σκέψεις και να παγιδευτούμε σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικότητας.

Το να επαναδιατυπώνεις αυτές τις αρνητικές αντιλήψεις, δεν σημαίνει να αγνοείς το κακό. Αντίθετα, σημαίνει να προσπαθείς να ρίξεις μια πιο ισορροπημένη, ρεαλιστική ματιά στα γεγονότα.

Σου επιτρέπει να παρατηρήσεις μοτίβα στη σκέψη σου και στη συνέχεια να αμφισβητήσεις τις αρνητικές σκέψεις.