Το να μετράς θερμίδες είναι τόσο λάθος

Για την ακρίβεια, βρίσκω πραγματικά αγχωτικό το να μπαίνεις κάθε τρεις και λίγο στη διαδικασία, ενώ πιστεύω ότι στο τέλος μάλλον καταλήγεις να αποκτάς μια σχέση μίσους – πάθους με το φαγητό. Και όπως πολύ καλά ξέρουμε, αυτές οι σχέσεις είναι ψυχοφθόρες.

Με δεδομένα τα παραπάνω αλλά και του ότι τις περισσότερες φορές όταν τα λέω αυτά σε κοινές παρέες κοντεύουν να με φάνε ζωντανή γιατί πολύ απλά δεν έχω πρόβλημα παραπάνω κιλών, μια ανάλυση που διάβασα πρόσφατα στο Theatlantic, με ανακούφισε.

Μέσα από μια αρκετά μακροσκελή ανάλυση και αναδρομή στο παρελθόν, παρουσιάζει το γιατί είναι λάθος να μετράμε θερμίδες. Αφού το μελέτησα, θα παραθέσω παρακάτω τα βασικότερα σημεία, με την ελπίδα εσύ που ξεκίνησες ακόμα μια φορά δίαιτα να μπεις σε σκέψεις:

– Στο σημερινό σύστημα φτάσαμε από άλλη αφετηρία. Ο εφευρέτης του πιο δημιοφιλούς σήμερα συστήματος καταμέτρησης θερμίδων, Wiblur Atwater, ζούσε σε πολύ διαφορετική εποχή. Στις αρχές του 20ου αιώνα, το κύριο πρόβλημα ήταν να βεβαιωθούμε ότι ο κόσμος τρώει αρκετά. Η θερμίδα ήταν ένας χρήσιμος τρόπος να μετρηθούν οι ανάγκες ενός ατόμου. Σήμερα, όμως, έχουμε περάσει στην απέναντι όχθη και το μείζον ζήτημα είναι η παχυσακρία. 1,9 δισεκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο είναι υπέρβαροι, 600 εκατ. παχύσαρκοι. Η παρχυσαρκία ως γνωστό φέρνει μαζί της και μεγάλο ρίσκο εκδήλωσης διαβήτη, καρδιακών νοσημάτων και καρκίνου. Επίσης, πολλά έξοδα στα κράτη για την ιατρική περίθαλψη.

– Κάθε σώμα είναι διαφορετικό. “Ξέρεις πόσο έχει αυτό που τρως; Μπορεί και 1000 θερμίδες”. Ακόμα και αν δεν είσαι εσύ αυτός με το κομπιουτεράκι, μπορεί γύρω σου να υπάρχουν καλοθελητές που να σου τονίζουν με στόμφο, ότι η τροφή που έχεις επιλέξει είναι θερμιδογόνα. Ωστόσο, σύμφωνα με την επιστήμη, το δικό σου σώμα και του καλοθελητή μετράει διαφορετικά την κάθε τροφή. Μπορεί για εσένα, να είναι 1000 θερμίδες και για εκείνον 800. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί: ύψος, λίπος, μέγεθος συκωτιού, επίπεδα κορτιζόλης και άλλα τέτοια επιστημονικά.

– Δεν έχουμε όλοι το ίδιο στομάχι ούτε την ίδια ποσότητα μικροοργανισμών που βοηθούν στον μεταβολισμό τον τροφών.  Μπορείς να κάνεις τα πάντα σωστά και παρόλα αυτά να μη χάνεις βάρος και αυτό για πολλού λόγους. Οι ταμπέλες λένε άλλα αλλά ο τρόπος που μεταβολίζεις το φαγητό παίζει μεγάλο ρόλο.

Στα αρνητικά της διατροφής με κομπιουτεράκι, θα μπορούσαμε σίγουρα να προσθέσουμε και το ψυχολογικό κομμάτι. Όταν κάνεις διαρκώς δίαιτα και δεν καταφέρνεις να φτάσεις στο επιθυμητό βάρος, νιώθεις απόρριψη και πέφτεις ψυχολογικά.

Όπως επισημαίνεται, βέβαια, στο άρθρο, το concept του να μετράμε τις θερμίδες δεν είναι εντελώς λάθος. Παραμένει ένας πολύ βοηθητικός τρόπος να αντιστοιχήσουμε ενεργειακές αξίες. Πχ. θα κάψεις περισσότερες θερμίδες αν στέκεσαι όρθιος από ό,τι αν κάθεσαι. Ωστόσο, αυτό που προτείνεται και είναι μάλλον απόλυτα λογικό και με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, είναι να κοιτάξουμε τη μεγάλη εικόνα σε ό,τι αφορά τον έλεγχο του βάρους μας.

Υπάρχει κάτι άλλο;

Σίγουρα βρισκόμαστε πάρα πολύ μακρυά από το να δούμε στις διατροφικές ταμπέλες, κάτι άλλο από “θερμίδες”. Ωστόσο, μέχρι σήμερα έχουν γίνει κάποιες προσεγγίσεις σε ότι αφορά τις διατροφικές συνήθειες, που δείχνουν το δρόμο προς μια άλλη κατεύθυνση, λιγότερο θερμιδομετρική.

Η Susan Roberts και η ομάδα της από το  Tufts University’s nutrition research center, προτείνει να εστιάσουμε στον κορεσμό, με το σκεπτικό ότι το φαγητό που θα σε βοηθήσει να νιώθεις ευχαριστημένος και χορτάτος για περισσότερο χρόνο, θα σε αποτρέψει από τσιμπολογήματα χωρίς λόγο.

Η Roberts διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι χάνουν 3 φορές περισσότερο βάρος ακολουθώντας ένα πλάνο που είναι βασισμένο στον κορεσμό συγκριτικά με ένα πλάνο που είναι βασισμένο σε θερμίδες και μόνο.

Σε παρόμοια κατεύθυνση και ο διατροφολόγος του Harvard, David Ludwig. Προτείνει την αξιολόγηση των τροφίμων βάσει της ευχαρίστησης που δίνουν, αντί των θερμίδων. Έρευνα του έχει δείξει ότι πιάτα με ίσες θερμίδες, μπορούν να έχουν διαφορετική επίδραση στη διατροφές συνήθειες. Συγκεκριμένα, μελέτησε εφήβους και είδες ότι εκείνοι που είχαν πρωινό βρώμης, κατανάλωσαν 650 θερμίδες περισσότερο στο μεσημεριανό από ό,τι εκείνοι που είχαν φάει για πρωινό μια ομελέτα με φρούτα.

Τέλος, ο επιδημιολόγος από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, Adam Drewnowski, προτείνει να μετράμε το φαγητό βάση διατροφικής αξίας ανά θερμίδα. Πρόκειται για τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις που έχουν ωστόσο έναν κοινό παρονομαστή: το να αλλάξουμε τον τρόπο που “ζυγίζουμε” το φαγητό που τρώμε, μπορεί να μας βοηθήσει. Πολύ.