Το σύνδρομο Yoko Ono: Όταν η “μούσα” καταστρέφει τη ζωή του άλλου

Είναι πιθανό να έχεις υπάρξει “Yoko Ono” μια φορά στη ζωή σου, έστω και χωρίς να γνωρίζεις εκείνη τη στιγμή τι ακριβώς κάνεις. Δεν εννοούμε, φυσικά, να έχεις υπάρξει φάλτσα χήρα ιδρυτικού μέλους της μεγαλύτερης μπάντας που υπήρξε ποτέ στον πλανήτη, ούτε υπερεκτιμημένη multimedia artist. Τα χαρακτηριστικά της “Yoko Ono” (που μπορεί να ανήκει σε οποιοδήποτε φύλο) είναι άμεσα διακριτά από όλους, εκτός, φυσικά, από τον άμεσα πληττόμενο/ ενδιαφερόμενο.

Η αρχή του κακού

Ας δημιουργήσουμε μια υπόθεση εργασίας κι ας τοποθετήσουμε στο κέντρο της τον φίλο σας τον Γιάννη. Με τον Γιάννη είστε τόσο φίλοι ώστε να συναντιέστε τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα και να τα λέτε σχεδόν κάθε μέρα με διάφορους τρόπους επικοινωνίας. Ενδεχομένως η φιλία σας να ξεκίνησε στον παιδικό σταθμό, στο λύκειο ή, έστω, στο πανεπιστήμιο. Εδώ που τα λέμε, δεν έχει και μεγάλη σημασία από πότε είστε φίλοι, αλλά το πόσο κοντά αισθάνεστε μεταξύ σας. Ο Γιάννης, λοιπόν, κάνει σχέση με την Τασούλα. Χαίρεστε πολύ γι’ αυτόν που προχωράει τη ζωή του μετά από έναν χ αριθμό απογοητεύσεων και, φυσικά, του το λέτε. Δεν ζηλεύετε, διότι δεν έχετε κανένα λόγο. Βγαίνετε, λοιπόν, για πρώτη φορά όλοι μαζί και γνωρίζετε την περιβόητη Τασούλα. Πολύ ευχάριστος χαρακτήρας η Τασούλα κι έτσι έχετε πολλά να συζητήσετε και όταν αποχωρίζεστε λέτε “πολύ χάρηκα, να τα ξαναπούμε”. Η Τασούλα, όμως, το δένει κόμπο.

Κι όταν λέμε κόμπο, εννοούμε από εκείνους τους προσκοπικούς που, κατά βάση, κόβονται και δεν λύνονται.

Πλέον, η Τασούλα είναι αναπόσπαστο μέρος της παρέας σας με τον Γιάννη. Προσέξτε, δεν εννοώ ότι η Τασούλα έπρεπε να αποκλειστεί από την παρέα – κάθε άλλο. Τίποτα δεν θα λειτουργούσε ποτέ αν οι παρέες δεν μεταβάλλονταν και δεν προσθαφαιρούσαν μέλη με την πάροδο του χρόνου και την εναλλαγή των καταστάσεων. Αλλά η Τασούλα, πλέον, δεν αφήνει τον Γιάννη μόνο του πουθενά.

“Έχω δει θρίλερ να ξεκινάνε έτσι”

Τι έχει συμβεί; Εκ πρώτης όψεως κανείς δεν μπορεί να διακρίνει τη δυναμική του συγκεκριμένου ζευγαριού και τις υπό διαμόρφωση ισορροπίες που αναμένεται να κλονίσουν τη δική σας σχέση με τον Γιάννη. Το ζευγάρι είναι, απλά, παντού μαζί. Από τη μπύρα μετά τη δουλειά ως τα σαββατιάτικα ψώνια στη λαϊκή και το γήπεδο της Κυριακής, ο Γιάννης και η Τασούλα, “ως σάρκα μία” φέρονται και περιφέρονται στις παρέες τους, λειτουργώντας ο ένας ως προέκταση του άλλου. Θα μου πείτε, κι εμένα τι πρέπει να με νοιάζει σε αυτό;

Νέο ζευγάρι είναι, βρίσκονται στην καλύτερή τους φάση, κατά την οποία ο ένας ανακαλύπτει τον άλλο και οι δυο μαζί διαμορφώνουν τη σχέση τους, άρα γιατί να μην κυκλοφορούν όπως και όπου θέλουν; Σαφέστατα και ισχύουν όλα αυτά, όμως στη συγκεκριμένη σχέση λειτουργεί ήδη ο παράγοντας “επιβολή” μέσω της εξουσίας που η Τασούλα προσπαθεί σταδιακά να ασκήσει πάνω στον Γιάννη.

Η εξουσία αυτή δεν συνδέεται με το φύλο, το κοινωνικό στάτους, το επάγγελμα ή με άλλο τέτοιο παράγοντα. Απορρέει απευθείας από τα βάθη της χειριστικής προσωπικότητας, η οποία επιθυμεί να λειτουργεί ως “γκουρού” πάνω στο άλλο μισό της σχέσης. Δεν είναι, λοιπόν, πρόβλημα το ότι το ζευγάρι κυκλοφορεί παντού μαζί – άσχετα αν λόγω τακτ θα έπρεπε να μπορεί ο Γιάννης να βλέπει τους φίλους του και μόνος του. Πρόβλημα είναι ότι πλέον δεν μπορεί να κάνει τίποτα μόνος του, καθώς κάποιος άλλος αποφασίζει (άμεσα ή έμμεσα) για το πού θα πάει, τι θα φάει και ποιον θα δει. Φυσικά, αυτά είναι μόνο η αρχή. Το θρίλερ έχει ξεκινήσει. 

Γλυκιά δικτατορία

Τι συμβαίνει μετά από αυτό; Το χάος και μάλιστα αυτό που δεν διακρίνεται εύκολα, καθώς κρύβεται επιμελώς πίσω από ένα ζευγάρι που συμπεριφέρεται άψογα. Ο Γιάννης απομακρύνεται από όλους τους φίλους του. Από το ξημέρωμα ως την ώρα που θα κλείσει το φως του κομοδίνου, η ζωή του περιστρέφεται γύρω από την Τασούλα, η οποία έχει επιβάλει πάνω του την πιο γλυκιά δικτατορία.

Η Τασούλα δεν είναι απλά ο άνθρωπός του, εκείνη με την οποία θα μοιραστεί την καθημερινότητά του, τις μύχιες σκέψεις και τους προβληματισμούς του, τα σχέδια του μέλλοντος και τα προβλήματα του παρόντος. Η Τασούλα είναι ο γκουρού και ταυτόχρονα η μούσα του Γιάννη.

Είναι ο καθημερινός υπαρξιακός μπάστακας σε οτιδήποτε αποφασίσει (μόνος του, άραγε;) να κάνει ο Γιάννης. 

Έτσι, κόβονται οι έξοδοι και οι συναντήσεις με τους φίλους και, μετά από ένα ικανό χρονικό διάστημα στη διάρκεια του οποίου η Τασούλα έχει σκανάρει και καταγράψει κάθε διαπροσωπική σχέση του Γιάννη, το ζευγάρι πλέον είναι έτοιμο να ζήσει ολομόναχο. Ακριβώς όπως το είχε οραματιστεί η Τασούλα εξαρχής.

Μήπως, όμως, είναι το πάθος που τα προκαλεί όλα αυτά; Μήπως αδικούμε το ζευγάρι και είμαστε ζηλιάρηδες ή δεν έχουμε ζήσει κάτι αντίστοιχο στη ζωή μας ποτέ, με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνουμε ό,τι αθώο συμβαίνει στη σχέση τους; Κάποιον αδικούμε σίγουρα. Αλλά δεν είναι αυτός που νομίζετε.

Τις πταίει;

Αδικούμε την Τασούλα. Βεβαίως, αδικούμε αυτό το κορίτσι, το οποίο εκ χαρακτήρος είναι έτσι, επιβλητική και απόλυτη και ανασφαλής και συναισθηματική βδέλλα. Και την αδικούμε διότι η Τασούλα, όπου και να βρίσκεται, σε όποια διαπροσωπική σχέση κι αν τοποθετηθεί, καθώς φέρει τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς της, αναμένεται να επαναλάβει ακριβώς τα ίδια. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι ο Γιάννης, που άφησε τον εαυτό του έρμαιο στο πλαίσιο της σχέσης του (η οποία μπορεί να έχει πολλά άλλα καλά στοιχεία, καθώς το ένα δεν αναιρεί το άλλο) και αποδέχτηκε την έμμεση αλλαγή της προσωπικότητάς του, η οποία συνεπέφερε την άμεση αλλαγή της ζωής του.

Τι κάνει, λοιπόν, η Yoko Τασούλα; Φανερώνει τα προβλήματα της προσωπικότητας και του τρόπου με τον οποίο σχετίζεται ο Γιάννης. Τις δικές του ανασφάλειες και τη δική του ανικανότητα να θέσει όρια στον άνθρωπό του, τον οποίο μπορεί πάντοτε να σέβεται και να αγαπάει τηρώντας όλες τις διαχωριστικές γραμμές που επιβάλλουν οι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και το φορμάτ της εκάστοτε φιλικής σχέσης.

Δεν είναι δύσκολο να γίνει κανείς από Γιάννης Παπαδόπουλος, John Lennon (εντάξει, χωρίς το ταλέντο και χίλια δυο άλλα πράγματα). Πρέπει να το θέλει ή, έστω, να συνειδητοποιεί από την αρχή της σχέσης του πως η τόση παρεμβατικότητα και ο αυστηρός δυαδισμός στα πάντα – τουλάχιστον – δεν τον ενοχλεί. Κι από κει όλα παίρνουν μόνα τους ροή.

Σε κάθε περίπτωση, αν νομίζετε πως τη σχέση με τον φίλο σας τον Γιάννη τη διέλυσε η Τασούλα, κάνετε το ίδιο λάθος με όσους νομίζουν πως του Beatles τους διέλυσε η Yoko Ono.

Για διάλυση πήγαιναν έτσι κι αλλιώς. Απλώς, Τασούλα και Yoko έπαιξαν, αντίστοιχα, καθοριστικό ρόλο στην επίσπευση της διαδικασίας. Μην κλαίτε τη φιλία σας με τον Γιάννη. Ήταν καταδικασμένη να κλονιστεί ανεπανόρθωτα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Απλά, αν ποτέ χωρίσει με την Τασούλα, να είστε έτοιμοι να του επισημάνετε τα λάθη του, μπας και δεν τα επαναλάβει με την επόμενη.