Αφγανιστάν όπως αφανισμός: Οι Ταλιμπάν ήδη εξαφανίζουν τις γυναίκες. Οι πρώτες εικόνες

Στο Αφγανιστάν συμβαίνει το ακριβώς αντίστροφο από αυτό που ορίζει η εξέλιξη. Παρά τις όποιες καθησυχαστικές δημόσιες επιβεβαιώσεις του εκπροσώπου των Ταλιμπάν, περί «σεβασμού» των γυναικείων δικαιωμάτων από μέρους τους- ο φόβος για αυτό που ήδη είναι εδώ είναι έντονος και ολοένα μεγαλώνει.

Η δήλωση πως «οι γυναίκες θα έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και την εργασία και θα μπορούν να φεύγουν μόνες τους από τα σπίτια τους χωρίς ανδρική συνοδεία» δεν περιορίζουν τη φρίκη στο παραμικρό, αφού στην πράξη τη στάση των Ταλιμπάν προς τις γυναίκες συνέθεταν εξ ορισμού κινήσεις καθολικής συντριβής. Δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας από τότε που Ισλαμιστές μαχητές των Ταλιμπάν μπήκαν στα γραφεία της τράπεζας Azizi Bank, διατάζοντας 9 γυναίκες που εργάζονταν εκεί να φύγουν αμέσως ώστε να αναλάβουν τις θέσεις τους άντρες συγγενείς τους. Μεταξύ των εικόνων που έρχονται τις τελευταίες ώρες από την Καμπούλ, ξεχωρίζει αυτή όπου ένας άντρας βάφει την αφίσα γυναικείου μοντέλου νυφικών χωρίς χιτζάμπ. Η θέση της γυναίκας είναι και πρέπει να μείνει στην αφάνεια.

Γυναίκες στο Αφγανιστάν, τα απόλυτα θύματα των Ταλιμπάν

«Έχοντας περάσει δύο δεκαετίες πολεμώντας σκληρά για να διεκδικήσουν βασικά δικαιώματα, οι Αφγανές γυναίκες, βρίσκονται τώρα αντιμέτωπες με την πιθανότητα να δουν τις κατακτήσεις τους υπό διαπραγμάτευση» δήλωνε τον περασμένο Νοέμβριο η Samira Hamidi, Υπεύθυνη Εκστρατειών Διεθνούς Αμνηστίας στο Αφγανιστάν βλέποντας την απειλή να έρχεται χωρίς κανένα φρένο. «Τα θετικά βήματα που έχουν κάνει οι γυναίκες για τα δικαιώματα τους δεν πρέπει να αφεθούν πίσω στην ειρηνευτική διαδικασία, τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Αφγανών και κυρίως των γυναικών και των κοριτσιών, πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο κάθε συμφωνίας» είχε επισημάνει γνωρίζοντας πόσο εύκολα θα μπορούσε να καταρρεύσει η κεκτημένη πρόοδος και οι κατακτήσεις των γυναικών με την άνοδο των Ταλιμπάν στην ηγεσία. Κάτι που έτσι κι αλλιώς έχει επαναληφθεί στο παρελθόν με ολέθριες συνέπειες.

Οι γυναίκες στο Αφγανιστάν φοβούνται ότι οι ελευθερίες που κατακτήθηκαν από το 2001 κι έπειτα τώρα θα συντριβούν και οι διεθνείς οργανώσεις φωνάζουν δυνατά για να σώσουν ό,τι μπορεί να σωθεί. Αλλά τα κορίτσια, ήδη θέλουν να τρέξουν και να ουρλιάξουν από φόβο.

Αυτή η εικόνα της Wazir Nazari είναι χαρακτηριστική του τι μπορούν να κάνουν χωρίς έλεος οι Ταλιμπάν. Σύμφωνα με τον πατέρα της γυναίκας αυτής, οι Μαχητές την πυροβόλησαν στο κεφάλι σε μία από πόρτα σε πόρτα εξόρμησή τους στην περιφέρεια Μαλιστάν στα κεντρικά της χώρας. Η νύφη της Nazari πυροβολήθηκε στο στομάχι και άφησε την τελευταία της πνοή ενώ κείτονταν στο πάτωμα. Η Wazir πλησίασε να την βοηθήσει και τότε δέχτηκε τη σφαίρα στο μάτι της. Όπως αναφέρει το post της Wall Street Journal, η κοπέλα υποφέρει από σοβαρή εγκεφαλική βλάβη, δεν βλέπει και δυσκολεύεται σοβαρά στην κίνηση.

Τα (όποια) δικαιώματα των γυναικών αφαιρούνται

Περιγράφοντας τις πρώτες στιγμές φρίκης μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν, μια 24χρονη Αφγανή φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο της Καμπούλ περιγράφει στον Guardian: «Θέλαμε να φύγουμε και να πάμε στο σπίτι μας, αλλά δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα μεταφοράς. Οι οδηγοί δεν μας έπαιρναν στα αυτοκίνητά τους επειδή δεν ήθελαν να πάρουν την ευθύνη της μεταφοράς μιας γυναίκας. Τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα για τις γυναίκες που έμεναν στην εστία του πανεπιστημίου, των οποίων τα σπίτια είναι έξω από την Καμπούλ. Ήταν τρομαγμένες και μπερδεμένες για το πού πρέπει να πάνε» αναφέρει και συνεχίζει: «Οι άνδρες που βρίσκονταν έξω έκαναν πλάκα και κορόιδευαν κορίτσια και γυναίκες, γελώντας με τον τρόμο μας. “Πηγαίνετε να φορέσετε μπούργκα”, φώναξε ένας. “Είναι οι τελευταίες ημέρες που κυκλοφορείται μόνες σας στον δρόμο”, είπε κάποιος άλλος. “Μια μέρα θα παντρευτώ τέσσερις από εσάς”, πρόσθεσε ένας ακόμα».

Η τοποθέτηση της Malala Yousafzai για την κατάσταση στο Αφγανιστάν

H Malala Yousafzai, η σπουδαία Πακιστανή ακτιβίστρια που το 2012 δέχθηκε μία σφαίρα στο κεφάλι από επίθεση Ταλιμπάν επειδή ήθελε να συνεχίσει να πηγαίνει σχολείο εκπέμπει το δικό της SOS: «Παρακολουθούμε σε κατάσταση απόλυτου σοκ καθώς οι Ταλιμπάν παίρνουν τον έλεγχο του Αφγανιστάν. Ανησυχώ βαθιά για τις γυναίκες, τις μειονότητες και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι παγκόσμιες, περιφερειακές και τοπικές ηγεσίες πρέπει να απαιτήσουν την κατάπαυση του πυρός άμεσα εξασφαλίζοντας επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια και προστασία των πρσφύγων και των πολιτών». Παράλληλα, οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών όπως η Women for Women απευθύνουν εκκλήσεις στήριξης προς τις Αφγανές αδερφές τους, οι οποίες μάχονται καθημερινά έτσι κι αλλιώς για να επιβιώσουν μέσα σε ένα αφιλόξενο καθεστώς που όπως όλα δείχνουν θα γίνει ακόμα πιο άγριο εναντίον τους.

Women for Women: «Είμαστε μαζί σας»

Όταν οι γυναίκες στο Αφγανιστάν είχαν πρόσωπο και φωνή

Το ακόμα πιο παράδοξο στην περίπτωση του Αφγανιστάν, όπως και του Ιράν είναι πως δεκαετίες πριν, η θέση της γυναίκας ήταν αισθητά σε καλύτερη μοίρα σε σχέση με τον τελευταία 30ετία. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του προοδευτικού βασιλιά Amanullah και της συζύγου του, βασίλισσας Soraya (1919-1929), ο οποίος από την αρχή της διακυβέρνησής του είχε επιδιώξει να εκσυγχρονίσει σημαντικά το κράτος προωθώντας δυτικού τύπου ελευθερίες στις γυναίκες και ενθαρρύνοντας τις οικογένειες να στέλνουν τα κορίτσια τους στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο, χωρίς μαντήλες και τυπικές ισλαμικές ενδυμασίες.

Το 1921 με νόμο απαγόρευσε τους υποχρεωτικούς και τους παιδικούς γάμους, όπως και το νυφοπάζαρο, ενώ παράλληλα έθεσε περιορισμούς στην παραδοσιακή για τους Αφγανούς πρακτική της πολυγαμίας. Η ρηξικέλευθη στάση τους υπέρ των γυναικών ήταν ένας από τους λόγους της ανατροπής τους το 1929. Ωστόσο, για όσους ακολούθησαν στην ηγεσία, από τον Mohammed Nadir Shah έως και τον Mohammed Daoud Khan η γυναικεία χειραφέτηση παρέμενε- προσεκτικά μεν αλλά σταδιακά ένας από τους κοινωνικούς στόχους. Το 1964 το Σύνταγμα του Αφγανιστάν εξασφάλιζε ίσα δικαιώματα σε άνδρες και γυναίκες.

Η κατάσταση ανετράπη πλήρως το 1992 με την επιβολή του Ισλάμ, οπότε και αποδείχθηκε πως τίποτα δεν είχε διασφαλιστεί στ’ αλήθεια για το «αδύναμο φύλο». Το 1996 μπήκε η ταφόπλακα. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των Ταλιμπάν οι γυναίκες στο Αφγανιστάν μπήκαν σε κατ’ οίκον περιορισμό και δεν είχαν καμία πρόσβαση σε μόρφωση, ούτε καν στη μουσική. Ο νόμος όριζε να βαφτούν τα παράθυρα ώστε κανείς να μην βλέπει έξω ή μέσα από αυτά. Η συνέχεια, γνωστή. Λιθοβολισμοί μέχρι θανάτου, αποκεφαλισμοί, βιασμοί, κατάφορες διακρίσεις και εγκληματική οπισθοδρόμηση που δεν σταμάτησαν ποτέ, ωστόσο τα τελευταία 20 χρόνια δόθηκαν μάχες. Από ‘δω και μπρος η όποια κατάκτηση μπαίνει και πάλι σε μεγάλη δοκιμασία.