Αναζήτηση εργασίας: Πώς θα θέσεις τους σωστούς στόχους

Αυτός ο συντελεστής είναι το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας που πλήττεται και παραμένει ανεκμετάλλευτο. Τι εννοούμε όμως λέγοντας πως παραμένει ανεκμετάλλευτο; Σαν απάντηση θα μπορούσαμε να δεχτούμε πως δεν ενθαρρύνεται να αναζητήσει εργασία της αρεσκείας του, εφόσον οι συνθήκες είναι τέτοιες που απαιτούν τις χρηματικές απολαβές ως προτεραιότητα. Συνεπώς, η μειωμένη αποδοτικότητα μπορεί να θεωρηθεί γεγονός.

Επίσης τα κίνητρα που προσφέρονται, όχι μόνο τα υλικά αλλά και τα άυλα ( προοπτικές εξέλιξης, εκπαιδευτικά προγράμματα, κά.), δεν αποτελούν δέλεαρ αντίθετα απομακρύνουν τους εν δυνάμει αποδοτικούς εργαζομένους από την έννοια και τις αξίες της εργασίας.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

WELLNESS

Οι αλήθειες της Θετικής Ψυχολογίας και οι εφαρμογές τους στον χώρο εργασίας

Η κατάλληλη στιγμή για να ζητήσω βοήθεια

Κι όμως υπάρχουν πολλές εναλλακτικές και πολλές οδοί που οδηγούν στον ίδιο δρόμο, φτάνει να εξασκηθείς στην ανοιχτότητα για να τους διακρίνεις. Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονίσουμε πως η αυτοπραγμάτωση, η αίσθηση του «ανήκειν» και η επίτευξη είναι σημαντικές ανάγκες των ατόμων.

Ανάγκες που συχνά κινούνται σε άλλη κατεύθυνση από αυτήν του πραγματικού μας εαυτού, απωθημένες στο υποσυνείδητο, καλυμμένες από δύσκαμπτες σκέψεις και ανεπτυγμένους αμυντικούς μηχανισμούς. Με βάση την Προσωποκεντρική προσέγγιση, το άγχος είναι ένα αίσθημα που προκύπτει όταν η εμπειρία που ζω αξιολογείται και αρχίζει να περνάει στη συνειδητότητα.

Τότε ίσως να αντιλαμβάνομαι ότι πρέπει να αλλάξω τη ζωή μου. Τότε ίσως είναι και η στιγμή που είμαι έτοιμος να ζητήσω βοήθεια. Άλλωστε δεν ξεχνάμε τα λόγια του Super “Όταν κάποιος επιλέγει ένα επάγγελμα, στην πραγματικότητα επιλέγει έναν τρόπο να εφαρμόσει μια αυτό-εικόνα». Κι όταν η αυτό-εικόνα αλλάξει, τι θα επακολουθήσει;

Τα κίνητρα

Τα κίνητρα είναι μια ψυχολογική διαδικασία η οποία διεγείρει, κατευθύνει και διατηρεί μια συμπεριφορά προς ένα στόχο. Επειδή, βεβαίως, δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τα κίνητρα κάποιου, συνάγουμε συμπεράσματα γι’ αυτά από τη συμπεριφορά του. Συγκεκριμένα, η διέγερση απαντά στο ερώτημα γιατί κάποιος κάνει κάτι;

Η κατεύθυνση αναφέρεται στο γιατί κάποιος κάνει αυτά τα συγκεκριμένα πράγματα και όχι κάτι άλλο; Τέλος, η διατήρηση προσπαθεί να ερμηνεύσει το γιατί κάποιος συνεχίζει να κάνει κάτι; Τα κίνητρα χωρίζονται στα εξωτερικά, αυτά δηλαδή που σχετίζονται με μια εξωτερική αμοιβή και τα εσωτερικά τα οποία χαρακτηρίζονται από ένα βαθύτερο ενδιαφέρον και απόλαυση σχετικά με την δραστηριότητα που καταπιάνομαι.

Μερικά συνηθισμένα ερωτήματα που αφορούν την εργασιακή συμπεριφορά είναι:

• Γιατί οι άνθρωποι κάνουν ένα συγκεκριμένο είδος εργασίας; Γιατί επιλέγουν μια εργασία επικίνδυνη χωρίς σίγουρο εισόδημα, με υψηλό ρίσκο, πολύ ανιαρή και κατώτερη των προσόντων τους;
• Γιατί συνεχίζουν να κάνουν την ίδια δουλειά κάθε χρόνο και γιατί δεν σταματούν;
• Πώς αντιμετωπίζουν την ανία, την πλήξη και τις συνεχής τεχνολογικές αλλαγές στον χώρο της εργασίας τους;

Η περιοχή της ψυχολογίας που μελετά τη γένεση των κινήτρων και τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξή τους έχει πολλά να προσφέρει στην προσπάθεια ερμηνείας αυτών και άλλων παρόμοιων ερωτημάτων.

Μία καλή πρακτική που προέρχεται από τις θεωρίες της προσωπικότητας και αναφέρεται στο πεδίο των κινήτρων είναι αυτή της ιεράρχησης των αναγκών. Προτάθηκε από τον Abraham Maslow και προκάλεσε το ενδιαφέρον των διοικητικών και επιχειρησιακών στελεχών και συμβούλων κυρίως κατά τις περασμένες δεκαετίες (1980-90).

Η θεωρία προτείνει μια ιεραρχία αναγκών, με βάση την οποία μπορούν να ταξινομηθούν τα κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, οι φυσιολογικές ανάγκες είναι καθαρά βιολογικές ανάγκες κι αποτελούν το υπόβαθρο για την εκδήλωση κάθε άλλης ανώτερης ανάγκης. Οι ανάγκες για ασφάλεια αναφέρονται σε ψυχολογικό και πνευματικό επίπεδο και περιλαμβάνουν την ανάγκη για σταθερότητα και ελευθερία από φόβο και άγχος.

Η ανάγκη για αγάπη αφορά στην επιθυμία να έχει κανείς φίλους, να αγαπά και να τον αγαπούν. Οι ανάγκες για εκτίμηση περιλαμβάνουν τόσο την αυτοεκτίμηση όσο και την εκτίμηση από τους άλλους, την αυ-τοπεποίθηση και αναγνώριση του ρόλου που έχει κανείς. Τέλος, η ανάγκη για αυτοπραγμάτωση και αυτοεκπλήρωση αναφέρεται στην προσωπική αύξηση (ψυχολογική και πνευματική), την υπέρβαση του εαυτού (όπως εκδηλώνεται, π.χ., κατά την αλτρουιστική συμπεριφορά).

Μία ακόμα θεωρία που μπορεί να συμβάλλει στο εν λόγω ζήτημα είναι αυτή της θεωρίας της επίτευξης. Ο πρώτος που αναφέρθηκε στο κίνητρο επίτευξης ήταν ο Murray, ο οποίος θεωρούσε, περίπου όπως και ο Maslow, ότι υπάρχουν διάφορες ανάγκες που χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων: φυσιολογικές ανάγκες, ανάγκη για φιλία, ανάγκη για επίθεση, για υποχώρηση-άμυνα, ανάγκη για επίτευξη, κ.ά.

Η άποψη του Murray ήταν ότι οι ανάγκες αυτές είναι ασυνείδητες, μπορούν, όμως, να διαγνωσθούν μέσα από την εξέταση των σκέψεων του ατόμου, όταν αντιμετωπίζει καταστάσεις που διεγείρουν τις διάφορες ανάγκες. Κεντρική ιδέα αυτής της θεωρίας είναι πως, το άτομο επιθυμεί να αυξάνει ή να διατηρεί σε υψηλό επίπεδο τις επιδόσεις του σε συγκεκριμένες δραστηριότητες (οι οποίες ενέχουν υψηλές απαιτήσεις αριστείας) και στις οποίες μπορεί να αποτύχει ή να επιτύχει.

Για την ενίσχυση των προαναφερθέντων προτείνεται η υιοθέτηση της στρατηγικής που σχετίζεται με τον προσανατολισμό στο πρόβλημα. Τα άτομα για να επιτύχουν, δημιουργούν ένα πλάνο δράσης, αναζητούν ολιστικά πληροφορίες, είναι πρόθυμοι να μάθουν, αποδέχονται πως κάνουν λάθη και το προτιμούν καθώς ξέρουν πως βελτιώνουν έτσι την επίδοσή τους.

Οι πληροφορίες που αναζητούν μειώνουν την αίσθηση της αβεβαιότητας έτσι θέτουν συγκεκριμένους και εφικτούς στόχους και ρισκάρουν με προσοχή.

Στοχοθεσία

Οι σωστοί στόχοι πρέπει να έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία στην αγγλική βιβλιογραφία σχηματίζουν τη λέξη SMART

• Specific – Συγκεκριμένος
• Measurable – Μετρήσιμος
• Achievable – Να μπορώ να τον κάνω
• Repetitive – Επαναλαμβανόμενος
• Time specific – Σε συγκεκριμένο χρόνο και συγκεκριμένη διάθεση

Παράδειγμα σωστού στόχου

• Να ξεκινήσω την αναζήτηση εργασίας (συγκεκριμένος)
• Να στέλνω 2 βιογραφικά τη μέρα (μετρήσιμος)
• Να είναι εφικτός (μέτριας έως έντονης δυσκολίας)
• Κάθε μέρα (επαναλαμβανόμενος)
• Για 2 ώρες μετά το μεσημέρι (σε συγκεκριμένο χρόνο)

Οργάνωση Προσπάθειας

Το γεγονός ότι έχετε πολλές επιλογές ή καθόλου επιλογές μπορεί αρχικά να δείχνει ανακουφιστικό, εντούτοις είναι πιθανό να σας κάνει να ξανασκεφτείτε το όλο θέμα και να γίνετε αναβλητικοί.

Πρέπει πάντα να κρατάμε κατά νου πως κανένας δεν είναι τελείως ευχαριστημένος με κάθε πτυχή της ζωής του και πως σύντομα εμφανίζονται προβλήματα ακόμα και στις καλύτερες καταστάσεις. Άλλωστε οι προκλήσεις, η αβεβαιότητα και η δια βίου μάθηση είναι αναπόσπαστα κομμάτια της ζωής μας. Με βάση τα παραπάνω μια καλή αρχή θα γινόταν ως εξής:

Σχεδιάστε έναν ιεραρχημένο κατάλογο: Εάν έχετε αρκετούς στόχους τους οποίους επιθυμείτε να εκπληρώσετε και αισθάνεστε αγχωμένοι για κάποιους από αυτούς ή και για όλους, σχεδιάστε έναν ιεραρχημένο κατάλογο κατατάσσοντας τους με βάση τη δυσκολία και προχωρήστε από τον ευκολότερο στον δυσκολότερο καθώς περνούν οι εβδομάδες.

Προσθέστε περισσότερα στάδια: Αν κάποιος στόχος σας φαίνεται πολύ δύσκολος και σας προξενεί μεγάλο άγχος, χωρίστε τον σε μικρότερους, επιμέρους στόχους.

Κάντε νοερή πρόβα: Δύο επιπλέον τεχνικές θα σας βοηθήσουν να μειώσετε το άγχος σας όσον αφορά την εκπλήρωση του στόχου σας κάθε εβδομάδα: Η πρώτη, η αναγνώριση και η αμφισβήτηση οποιωνδήποτε παράλογων πεποιθήσεων σας σε σχέση με τη διαδικασία επίτευξης του στόχου. Η δεύτερη, η νοερή πρόβα, είναι ένας τρόπος να δοκιμάζετε καινούργιες συμπεριφορές νοερά, πριν τις υιοθετήσετε στην πραγματική σας ζωή.

Ανταμείψτε τον εαυτό σας: Πριν ξεκινήσετε να εργάζεστε πάνω στο νέο σας στόχο, αποφασίστε πως θα ανταμείψετε τον εαυτό σας αν πετύχετε. Αυτό κάνει την επιτυχία ακόμα πιο επιθυμητή και διασφαλίζει πως κάθε καινούργια συμπεριφορά θα ενισχυθεί, ακόμα κι αν οι άλλοι αρχικά δεν το προσέξουν ή δεν το εκτιμήσουν. Όταν πετυχαίνετε τους στόχους σας και κάνετε κάτι που σας αρέσει, αποκτήστε τη συνήθεια να λέτε στον εαυτό σας πόσο ευχαριστημένοι είστε.

Συμπερασματικά λοιπόν, η αυτογνωσία και η επίγνωση των εμπειριών μας μπορεί να μας οδηγήσει πιο κοντά στην κατάλληλη για εμάς αλλαγή μακριά από συνεχής δυσλειτουργικές σκέψεις και αυθαίρετα συμπεράσματα. Η επίγνωση φέρνει τη δράση και ας μην ξεχνάμε πως «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός».