Έβαλαν σπιράλ σε 4.500 γυναίκες με το ζόρι
- 13 ΟΚΤ 2023
Το μεγαλύτερο νησί του κόσμου, η Γροιλανδία έρχεται στο προσκήνιο για έναν πολύ αρνητικό λόγο. Τουλάχιστον 4.500 γυναίκες, έφηβες και ενήλικες, έπεσαν θύματα μια ιστορικής παραβίασης των αναπαραγωγικών τους δικαιωμάτων. Αιτία; Μια εκστρατεία ακούσιου ελέγχου γεννήσεων που πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1960 και σκοπό είχε να περιορίσει τα ποσοστά γεννήσεων στον αυτόχθονα πληθυσμό.
Σήμερα μια ομάδα 67 γυναικών από τη Γροιλανδία ζητά αποζημίωση από τη κυβέρνηση της Δανίας καθώς το νησί ήταν αποικία της χώρας μέχρι το 1953. Η έρευνα γύρω από την συγκλονιστική υπόθεση πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2025, αλλά οι γυναίκες, μερικές από τις οποίες βρίσκονται στα 70 τους, ζητούν αποζημίωση ύψους 42.150 δολαρίων η καθεμία, τώρα. Η κλίμακα της φρικιαστικής εκστρατείας αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά πέρυσι σε ένα podcast που δημοσιεύτηκε από τον ραδιοτηλεοπτικό φορέα DR της Δανίας.
Τα εθνικά αρχεία της χώρας έδειξαν ότι, μόνο μεταξύ 1966 και 1970, τοποθετήθηκαν 4.500 ενδομήτριες συσκευές στις γυναίκες, μερικές από τις οποίες ήταν και έφηβες ηλικίας 13 ετών, χωρίς τη γνώση ή τη συγκατάθεσή τους.
Η κυβέρνηση της Γροιλανδίας εκτιμά ότι, μέχρι το τέλος του 1969, στο 35% των γυναικών στην επικράτεια που θα μπορούσαν ενδεχομένως να γεννήσουν παιδιά, είχε τοποθετηθεί σπιράλ. Η πρακτική είναι γνωστό ότι συνεχίστηκε μέχρι το 1975, αλλά σύμφωνα με το BBC, στην πραγματικότητα συνεχίστηκε για πολλά χρόνια αργότερα. Μια γυναίκα ανακάλυψε ότι της είχαν τοποθετήσει σπιράλ, ενώ πάλευε να μείνει έγκυος το 2009. Μια άλλη, δήλωσε στο BBC ότι της τοποθετήθηκε σπιράλ το 2014 χωρίς τη συγκατάθεσή της.
Μια επιτροπή που συστάθηκε από τις κυβερνήσεις της Δανίας και της Γροιλανδίας για τη διερεύνηση του προγράμματος δεν πρόκειται να παραδώσει τα ευρήματά της πριν από τον Μάιο του 2025. «Δεν θέλουμε να περιμένουμε τα αποτελέσματα της έρευνας», δήλωσε η ψυχολόγος Naja Lyberth, η οποία ξεκίνησε τον αγώνα για τις αποζημιώσεις των θυμάτων της εκστρατείας.
«Γερνάμε. Οι μεγαλύτερες από εμάς, στις οποίες είχαν τοποθετηθεί σπιράλ τη δεκαετία του 1960, γεννηθήκαμε τη δεκαετία του 1940 και πλησιάζουμε τα 80. Θέλουμε να δράσουμε τώρα».
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συσκευές σπιράλ που τοποθετήθηκαν ήταν πολύ μεγάλες για το σώμα των κοριτσιών, προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές στην υγεία τους ή ακόμη και υπογονιμότητα. Σε άλλες περιπτώσεις οι γυναίκες δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη τους, μέχρι που ανακαλύφθηκαν στα πλαίσια γυναικολογικών ελέγχων.
Η Naja Lyberth, κατηγόρησε την τότε κυβέρνηση της Δανίας, ότι ήθελε να ελέγξει το μέγεθος του πληθυσμού της Γροιλανδίας για να εξοικονομήσει χρήματα για την πρόνοια.
«Είναι 100% σαφές ότι η κυβέρνηση παραβίασε το νόμο παραβιάζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματά μας και προκαλώντας μας σοβαρή βλάβη», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Mads Pramming, ο δικηγόρος ο οποίος έχει αναλάβει την εκπροσώπηση των γυναικών από τη Γροιλανδία, απηύθυνε πρόσφατα το σχετικό αίτημα του για άμεση αποζημίωση στην πρωθυπουργού της Δανίας, Mette Frederiksen.
Η Naya Lyberth πάντως δεν είναι αισιόδοξη για την εξέλιξη της υπόθεσης. Όπως δήλωσε, περιμένει ότι η κυβέρνηση της Δανίας θα απορρίψει το αίτημα τους εν αναμονή των αποτελεσμάτων της σχετικής επιτροπής που ερευνά την υπόθεση. Ωστόσο υπογράμμισε πως αν συμβεί κάτι τέτοιο, οι γυναίκες είναι έτοιμες να κινηθούν δικαστικά.
Πέρυσι, η Δανία ζήτησε συγγνώμη και πλήρωσε αποζημίωση σε 6 Ινουίτ που απομακρύνθηκαν από τις οικογένειές τους τη δεκαετία του 1950, ως μέρος μιας προσπάθειας να οικοδομηθεί μια δανόφωνη ελίτ στη Γροιλανδία. Η Γροιλανδία έχει πληθυσμό μόλις 57.000 άτομα και είναι ταυτόχρονα το μεγαλύτερο νησί και η βορειότερη περιοχή γης στον κόσμο. Η περιοχή έχει τη δική της σημαία, γλώσσα και πρωθυπουργό, και ανέλαβε τον έλεγχο του συστήματος υγείας της μόλις το 1991. Το νόμισμα, το δικαστικό σύστημα, οι εξωτερικές υποθέσεις και οι υποθέσεις ασφάλειας, εξακολουθούν να διαχειρίζονται από την Δανία.
Η υπουργός Υγείας της Γροιλανδίας δήλωσε πέρυσι στο BBC ότι αγνοούσε ότι η αντισύλληψη εξακολουθούσε να χορηγείται σε γυναίκες χωρίς τη συγκατάθεσή τους, και κατά παράβαση του νόμου και της ηθικής περίθαλψης.
