Έχεις παιδί στην εφηβεία; 5 tips της ειδικού για να βελτιωθεί η επικοινωνία σας
- 13 ΝΟΕ 2020
Όλοι οι γονείς διατείνονται πως θυσιάζονται για τα παιδιά τους. Και όντως το κάνουν. Πολλές φορές, όμως, τα μηνύματα που θέλει να στείλει ο καθένας στο παιδί του δεν γίνονται αντιληπτά από το ίδιο το παιδί με τον ίδιο τρόπο. Με άλλα λόγια, καθένας μπορεί να αντιλαμβάνεται το ίδιο πράγμα με διαφορετικό τρόπο από τους υπόλοιπους. Παρόλα αυτά, παρ’όλες τις δυσκολίες, τις εναντιώσεις και την ενδεχόμενη αντιδραστική συμπεριφορά του εφήβου απέναντι στους γονείς του, η ανάγκη να είναι οι γονείς παρόντες στη ζωή του παραμένει, και μάλιστα είναι αρκετά έντονη. Ο έφηβος χρειάζεται τους γονείς του και τα όρια που εκείνοι μπορεί να του θέτουν, όσο και αν σε επιφανειακό επίπεδο τα πράγματα δείχνουν αλλιώς.
Τα όρια, τόσο στην παιδική ηλικία όσο και στην εφηβεία, είναι απαραίτητα ώστε να νιώθει το άτομο ασφάλεια και να μπορεί να διαμορφώσει την ταυτότητά του, να διαχωρίζει τον εαυτό του από τους άλλους, να ξέρει που τελειώνει αυτός και που ξεκινά ο άλλος. Έτσι, αυτοπροσδιορίζεται διαμορφώνοντας μια συνεκτική αυτοεικόνα.
Σε περίπτωση που οι γονείς είναι ιδιαίτερα ελαστικοί και επιτρέπουν σχεδόν τα πάντα, τα όρια, όπως είναι αναμενόμενο κάμπτονται, με αποτέλεσμα ο έφηβος να μην νιώθει ασφάλεια. Έτσι, μπορεί το «όχι» που θα πει ο γονέας στο παιδί του να προκαλεί αντίδραση, φωνές και γκρίνια σε συνειδητό επίπεδο, την ίδια στιγμή, όμως, ασυνείδητα, επιτρέπει στον έφηβο να αισθανθεί πως οι γονείς του, όσο μη-τέλειοι και αν είναι, μπορούν να αποτελούν σημεία αναφοράς για εκείνον, μπορούν να σταθούν στο ύψος τους και να τον προστατεύσουν από πιθανούς κινδύνους.
Πώς θα βελτιώσεις την επικοινωνία με το παιδί στην εφηβεία
Μην παρεμβαίνεις στην εμφάνιση
Απόφυγε τις παρεμβάσεις στην εμφάνιση του παιδιού και στον τρόπο που ντύνεται, φοβούμενη τυχόν αρνητικά σχόλια του περίγυρου. Ο έφηβος έχει ανάγκη να αποφασίζει μόνος του για την εμφάνιση και το σώμα του, καθώς μέσα από τις επιλογές του κάνει μία δήλωση: δήλωση ταυτότητας. Δεν τον ενδιαφέρει η αντίθετη γνώμη των ενηλίκων σε αυτόν τον τομέα, αντίθετα, αποζητά τη γνώμη των φίλων του και θέλει να μοιάζει με εκείνους, καθώς έτσι έχει την αίσθηση του «ανήκειν», η οποία είναι ιδιαίτερα βασική για τον ψυχισμό του.
Διαχειρίσου σωστά την αγένεια (εφηβεία είναι θα περάσει)
Σε πολλές περιπτώσεις, οι γονείς παραπονιούνται ότι τα παιδιά τους είναι αγενή, με αποτέλεσμα να τα επιπλήττουν κάθε φορά που έχουν αγενή στάση. Χαρακτηριστική είναι η οικογενειακή σκηνή όπου ο έφηβος (γιος ή κόρη) φωνάζει και αντιμιλάει στη μαμά ή στον μπαμπά και ο γονέας αντιδρά αυτόματα λέγοντας με ακόμη πιο δυνατή φωνή: «Μην μου βγάζεις γλώσσα εμένα». Στο σημείο αυτό θα έλεγε κανείς, «Μα καλά, τελικά δεν θα πρέπει να βάζουμε όρια και άρα να μην επιτρέπουμε την αγένεια;»
Πράγματι, δεν είναι δυνατό να επιτρέπει κανείς μία ιδιαίτερα αγενή στάση. Ωστόσο, πριν ο γονέας φτάσει σε αυτό το σημείο, θα ήταν ωφέλιμο να αναρωτηθεί ΓΙΑΤΙ το παιδί του είναι αγενές. Σίγουρα, υπάρχουν πολλοί λόγοι και αξίζει να τους αναζητήσουμε. Αξίζει όμως να αναφερθεί πως οι πιο συνηθισμένες αιτίες της αγένειας είναι παρόρμηση, η ένταση, η απογοήτευση, το αίσθημα δυστυχίας, ο θυμός και η ίδια η συμπεριφορά των γονέων, η οποία μπορεί να πυροδοτεί εκρήξεις από την πλευρά του εφήβου.
Η ανάγκη για αυτονομία
Οι γονείς καλούνται να επιδείξουν ωριμότητα και να αφήσουν το παιδί τους να αυτονομηθεί. Για να γίνει αυτό, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εντοπίσουν τη δική τους ανάγκη για προσκόλληση στο παιδί τους κι έπειτα να προβούν στο δύσκολο έργο της διαχείρισης και του ελέγχου αυτής της ανάγκης. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι πιθανό ο έφηβος να αναστείλει την επιθυμία του για ανεξαρτητοποίηση, με αποτέλεσμα να παραμείνει προσκολλημένος προκειμένου να μην απογοητεύσει ή προκαλέσει κακό στους γονείς του.
Συμφωνία στο ζευγάρι
Είναι καλό να υπάρχει σύμπνοια στο ζευγάρι σχετικά με τις αποφάσεις που λαμβάνονται μέσα στην οικογένεια.
Ανοιχτή επικοινωνία και ειλικρίνεια με το παιδί, ειδικά στην εφηβεία
Σε περίπτωση που η οικογένεια βιώνει μία δύσκολη περίοδο, είναι σημαντικό να ενημερώνουν οι γονείς το παιδί και να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη του. Σε αντίθετη περίπτωση, ο έφηβος αισθάνεται ότι τον κοροϊδεύουν και θυμώνει ακόμη πιο πολύ με τους γονείς του. Ωστόσο, στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι το «γίνομαι γνώστης του προβλήματος και εκφέρω τη γνώμη μου» δε σημαίνει «επωμίζομαι τα προβλήματα των γονιών μου και ψάχνω αγωνιωδώς να βρω λύση». Τον έφηβο δεν τον αφορούν τυχόν συζυγικές διαμάχες, για αυτό και δεν είναι ο ρόλος του να γνωρίζει ή να συμμετέχει σε αυτές. Αντίθετα, τον ενδιαφέρει να γνωρίζει μία ενδεχόμενη οικογενειακή κρίση και ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του όταν τον ρωτούν την άποψή του.
*Ευχαριστούμε τη Φραντζέσκα Καραγιάννη, MSc Κλινική Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια