Frances Haugen: Η μυθιστορηματική ζωή της γυναίκας που αποκάλυψε όλα όσα πάνε στραβά με το Facebook
- 26 ΔΕΚ 2021
Στο τέλος του καλοκαιριού η 37χρονη Frances Haugen αποκάλυψε δεκάδες εκατοντάδες σελίδες εσωτερικών εγγράφων του Facebook σε ειδική επιτροπή του Κονγκρέσου. Τα έγγραφα αυτά ήταν η βάση για μία σειρά άρθρων της Wall Street Journal που κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η εταιρία γνώριζε μεταξύ άλλων ότι η έκθεση στις πλατφόρμες της επηρεάζει αρνητικά την ψυχική υγεία των εφήβων, ήξερε την έκταση της παραπληροφόρησης που υπάρχει σε αυτές, αλλά και το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται και για υπηρεσίες human trafficking.
Τα έγγραφα που έδωσε στη δημοσιότητα η Frances Haugen δείχνουν μία εταιρεία που συχνά γνωρίζει τις βλάβες που προκαλεί αλλά δεν έχει τη θέληση ή τη δυνατότητα να τις εμποδίσει. Οι αποκαλύψεις της έγιναν το έναυσμα για ακόμα περισσότερες καταθέσεις από γνωρίζοντες στην επιτροπή του Κονγκρέσου αλλά και για την παγκόσμια αφύπνιση των νομοθετών για ισχυροποίηση των μέτρων ελέγχου της εταιρείας. Προκάλεσε ταυτόχρονα και την πτώση της μετοχής του Facebook.
Το Facebook αντέδρασε απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς της Frances Haugen ότι βάζει το κέρδος πάνω από την ασφάλεια των χρηστών του. Ισχυρίστηκε ότι ξοδεύει 5 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για να κρατά την πλατφόρμα ασφαλή. Πολλοί είχαν μιλήσει εναντίον του νωρίτερα, αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες για τη λειτουργία του, αλλά κανείς δεν είχε την επίδραση της Frances Haugen.
@2021 Alex Brandon/ File, AP Images
H Frances Haugen ήταν μία project manager του Facebook που ήλπιζε με τις αποκαλύψεις της να βοηθήσει, όπως είπε στην κατάθεσή της στο Κονγκρέσο, «να αλλάξει τους κανόνες με τους οποίους παίζει το Facebook και να σταματήσει τις πολλές βλάβες που τώρα προκαλεί». Και κάπως έτσι κατάφερε να βρεθεί στην θέση 100 των πιο ισχυρών γυναικών του πλανήτη κατά το περιοδικό Forbes για το 2021.
Η Frances Haugen πήρε την απόφασή της να εκθέσει τα κακώς κείμενα του Facebook και έγραψε ιστορία. Στην περίπτωση της χρειάστηκε να κινδυνεύσει η ζωή της, να χάσει έναν φίλο, να δει τις ελπίδες της να συντρίβονται, να πάει καλά η επένδυσή της σε ένα κρυπτονόμισμα και να μιλήσει για πολλές ώρες με τον πνευματικό της, ο οποίος είναι η μητέρα της. Δεν είναι μία τυπική περίπτωση ανθρώπου γι’ αυτό και η κίνησή της να μιλήσει για όσα μίλησε δεν δείχνει να έχει και την τυπική κατάληξη της απόλυτης λήθης.
Η Frances Haugen είχε από νωρίς προσανατολισμένη ηθική πυξίδα
Η Frances Haugen ήταν μία πανέξυπνη μαθήτρια που είχε καταφέρει να αποφοιτήσει από το γυμνάσιο μία χρονιά νωρίτερα από το κανονικό. Στο Λύκειο μπήκε στην ομάδα debate του σχολείου. Η πορεία της ήταν λαμπρή. Μέσα σε έναν χρόνο έγινε μία από τις 25 καλύτερες των ΗΠΑ στο πεδίο της, το οποίο ήταν η ειδίκευση σε θέματα ηθικής. «Ήταν λαμπρή στα μαθηματικά και αγαπούσε και τις πολιτικές επιστήμες», θυμάται για εκείνη ο προπονητής της στην ομάδα debate.
«Οι ηθικές της αξίες ήταν τόσο δυνατές ήδη από εκείνη την ηλικία, που δεν της επέτρεπαν να χειριστεί τα επιχειρήματά της με τρόπο που θα ήταν αντίθετος στην ηθική της», θυμάται ο ίδιος μιλώντας στο περιοδικό Time. Η ίδια επισημαίνει ότι όλα όσα έμαθε ως debater της φάνηκαν χρήσιμα στην κατάθεσή της στο Κονγκρέσο. Είμαστε οι εμπειρίες μας. Η Frances Haugen σίγουρα είναι ένα σύνολο φοβερών εμπειριών.
Μετά το Λύκειο η Frances Haugen βρέθηκε να σπουδάζει Μηχανολόγος Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στο κολλέγιο Olin. Ταυτόχρονα ανέπτυξε τις κοινωνικές της δεξιότητες περισσότερο καθώς όπως έχει πει η ίδια οι καθηγητές γονείς της δεν είχαν καταφέρει να τη διδάξουν κάτι πολύ βασικό, πώς να πιάνει την κουβέντα για οτιδήποτε ασήμαντο.
Η εμπειρία που την έφερε κοντά στον θάνατο
Μετά την αποφοίτησή της βρέθηκε στη Silicon Valley. Εκεί δούλεψε για την Google, πρόλαβε να κάνει μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Harvard και κόντεψε να πεθάνει. Βλέπεις η Haugen είχε κοιλιοκάκη και είχε αποφασίσει να αντιμετωπίσει σοβαρά την κατάστασή της. Οι επανειλλημένες επισκέψεις της για εξετάσεις στο νοσοκομείο έγινε η αφορμή για να εντοπίσουν οι γιατροί έναν θρόμβο αίματος που υπήρχε καιρό στο πόδι της. Το πόδι της μελάνιασε και έμεινε στο νοσοκομείο ένα μήνα. Εκεί έπαθε αλλεργία σε ένα φάρμακο και κόντεψε να χάσει τη ζωή της από αιμορραγία.
«Νομίζω ότι αλλάζει τις προτεραιότητές σου το να φτάνεις κοντά στον θάνατο. Όλα εκείνα με τα οποία όριζα τον εαυτό μου είχε χαθεί. Η ανάρρωσή μου με έκανε να νιώθω πολύ πιο δυνατή γιατί έχτισα από την αρχή το σώμα μου», σημείωσε μιλώντας στο περιοδικό Time η Frances Haugen. Η ίδια ακόμα υποφέρει από νευροπάθεια που προκλήθηκε από εκείνη την περιπέτεια υγείας της.
@2021 Geert Vanden Wijngaert/ AP Images
Το να ξεπεράσει το φόβο του θανάτου σε εκείνη την ηλικία συνδέεται κάπως με την πράξη της ενάντια στον πρώην εργοδότη της, το Facebook και η ίδια εξηγεί το πώς. «Πρέπει να αποδεχθείς ότι αν το κάνεις αυτό μπορεί να χάσεις τα πάντα. Τα χρήματά σου, την ελευθερία σου, τους ανθρώπους που νοιάζονται για σένα. Αυτά είναι όλα όσα θα μπορούσαν να σου συμβούν. Αν ξεπεράσεις το φόβο του θανάτου όλα είναι δυνατά. Νομίζω ότι αυτό μου έδωσε την ελευθερία να πω: Θέλω να ακολουθήσω τη συνείδησή μου;».
Η Frances Haugen έχασε έναν φίλο εξαιτίας της παραπληροφόρησης στο internet
Όταν επέστρεψε στο διαμέρισμά της η Frances Haugen χρειαζόταν βοήθεια μέχρι να αναρρώσει πλήρως. Προσέλαβε έναν φίλο να τη βοηθά με καθημερινές εργασίες μέχρι να γίνει απολύτως καλά κι όπως επισημαίνει η ίδια ήρθαν πολύ κοντά. Αλλά καθώς πλησίαζαν οι προεδρικές εκλογές του 2016 τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν.
«Απλά τον έχασα», ισχυρίζεται εξαιτίας της παραπληροφόρησης στο διαδιίκυτο. Ξεκίνησε να πιστεύει σε θεωρίες συνομωσίας, ενώ όπως λέει η Frances Haugen «Σε κάποιο σημείο δεν μπορούσα να επικοινωνήσω μαζί του».
Τότε ήταν που αποφάσισε να ξαναμπεί στον κόσμο της εργασίας. Το 2018 ένας recruiter του Facebook την πλησίασε για να της προτείνει να εργαστεί στον τομέα της εταιρείας που εξασφαλίζει την ασφάλεια της πλατφόρμας και των χρηστών της. «Πήρα τη δουλειά επειδή η απώλεια του φίλου μου ήταν τόσο απίστευτα επώδυνη που δεν ήθελα κανένας άλλος να νιώσει έτσι».
Η αισιοδοξία της ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο κράτησε περίπου δύο μήνες. Η Frances Haugen άρχισε να εκφράζει τους προβληματισμούς της ξανά και ξανά για διάφορα θέματα λειτουργίας των ομάδων του δικού της τομέα και οι manager της καθώς και οι «παλιοί» στη δουλειά συνεχώς υποτιμούσαν αυτούς τους προβληματισμούς λέγοντάς της πράγματα του στιλ «Μην είσαι τόσο αρνητική». Αυτό που την προβλημάτιζε περισσότερο ήταν ο έλεγχος της παραπληροφόρησης όχι τόσο στις ΗΠΑ αλλά σε κράτη όπως η Αιθιοποία και η Ινδία. Κράτη στα οποία οι πολίτες, σύμφωνα με έρευνες που είχε μελετήσει, δεν σκέφτονταν καν να αμφισβητήσουν την αλήθεια των όσων διάβαζαν online.
Η καραντίνα με τους γονείς της
Τον Φεβρουάριο του 2020 η Frances Haugen ξεκίνησε να προετοιμάζεται για την πανδημία ζητώντας από τους γονείς της να μείνει μαζί τους όταν θα χτυπούσε τις ΗΠΑ. Οι γονείς της δεν φαντάζονταν τι θα συνέβαινε αλλά εκείνη είχε ήδη κάνει τα δικά της μοντέλα ανάπτυξης για να μαντέψει πότε το lockdown θα επιβληθεί στις πολιτείες της Αμερικής.
Η Frances συνέχιζε να δουλεύει για το Facebook σε τηλεεργασία και κάθε μέρα συζητούσε τους ηθικούς της προβληματισμούς, όπως γιατί δεν γίνεται κάτι για να ελέγχεται η παραπληροφόρηση στην Αιθιοπία όπου η εθνική βία αρκετές φορές ενισχυόταν από το Facebook, με τη μητέρα της. Η μητέρα της ήταν καθηγήτρια και εγκατέλειψε τη διδασκαλία για να γίνει πάστορας και οι συζητήσεις της μαζί της την προετοίμαζαν ουσιαστικά για την απόφασή της.
@2021 Matt Dunham/ File, AP Images
«Η πραγματικότητα με όσους αποκαλύπτουν τέτοια πράγματα είναι ότι ζουν με μυστικά που ξέρουν ότι επηρεάζουν τις ζωές των άλλων. Και νιώθουν ότι δεν έχουν τρόπο να λύσουν αυτά τα προβλήματα. Εγώ αντί να διαλυθώ από τα πράγματα που μάθαινα, τα συζητούσα με τη μητέρα μου», είπε στο Time.
Ο μοιραίος Δεκέμβριος του 2020
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν όταν το Facebook αποφάσισε να διαλύσει την ομάδα της Haugen που ο ηγέτης της είχε ζητήσει από τους υπαλλήλους του να ορκιστούν ότι θα βάζουν το κοινό καλό πάνω από τα συμφέρονται του Facebook. Τόσο εκείνη όσο και αρκετοί συνάδελφοί της ένιωσαν προδομένοι.
Η Frances Haugen αγόρασε ένα κρυπτονόμισμα τη στιγμή που έπρεπε τον Μάρτιο και μετακόμισε στο Puerto Rico. Ήταν πλέον και οικονομικά ελεύθερη να παραιτηθεί αν το ήθελε. Το έκανε τον Μάιο όταν της είπαν ότι δεν θα μπορεί να δουλεύει εξ αποστάσεως πια. Παράλληλα συνέχιζε το μυστικό της project για τη συλλογή των εγγράφων που αργότερα θα αποκάλυπτε. Ήρθε σε επαφή με πρώην συναδέλφους της που εκτιμούσε, μάζεψε slides, έρευνες, προτάσεις αλλαγών της πολιτικής του Facebook κι όποιο άλλο έγγραφο βρήκε. Η whistleblower του Facebook είχε μόλις δημιουργηθεί.
Η Frances Haugen ξέρει πώς θα «αντέξει» περισσότερο από τον Mark Zuckerberg
H Frances Haugen πρόσφατα μίλησε στο Podcast Sway των New York Times. Εκεί αποκάλυψε όλα όσα θα έλεγε στον Mark Zuckerberg αν είχε την ευκαιρία να τον συναντήσει ενώ εξέφρασε τη σιγουριά της ότι θα επιμείνει να ζητά τις αλλαγές που το Facebook χρειάζεται περισσότερο απ’ ότι θα αντισταθεί ο Mark Zucherberg.
«Εγγυώμαι ότι θα αντέξω παραπάνω από τον Mark Zuckerberg γιατί ήδη το έχω κάνει», εξήγησε αναφερόμενη στην κοιλιοκάκη και τον θρόμβο που κόντεψε να της κοστίσει τη ζωή. «Θέλω να φανταστείς ότι ζεις με τέτοιο πόνο για τόσα χρόνια που νιώθεις μονίμως ότι τα πόδια σου καίγονται», συμπλήρωσε. Είναι ακόμα εδώ. Και θα παραμείνει.
«Θα του έλεγα ότι δεν χρειάζεσαι να ζεις με τον τρόπο που το κάνεις. Δεν χρειάζεται να φοβάσαι τους ανθρώπους που σου χρυπούν την πόρτα. Δεν χρειάζεται να φοβάσαι τους ανθρώπους που σε κοιτάζουν στο εστιατόρι, ή ότι θα πουν απαίσια πράγματα στα παιδιά σου στο σχολείο. Μπορείς να αλλάξεις. το Facebook μπορεί να αλλάξει. Μπορείς να ζήσεις σε έναν νέο κόσμο. Κι εσύ είναι ο μόνος πιο ισχυρός, πιο επιδραστικός άνθρωπος για να εφαρμόσεις αυτή την αλλαγή», σημείωσε για το τι θα έλεγε στον Marc Zucherberg. Κι ελπίζουμε να ακούσει τη Frances Haugen.
