Φωτεινή Σινανάη, δασκάλα στην Κάσο: “Η παιδεία δεν γνωρίζει χιλιομετρικές αποστάσεις, μόνο τα όνειρα των παιδιών”

Λόγω των συνθηκών της δουλειάς μας, όντας αναπληρωτές εκπαιδευτικοί, δεν έχουμε και πολλές επιλογές. Πρέπει να πάμε να διδάξουμε όπου μας στέλνουν. Την συγκεκριμένη χρονιά, ήμουν σε μια φάση της ζωής μου που ήθελα να συλλέξω όσο περισσότερα μόρια μπορούσα, γι’ αυτό επέλεξα τα Δωδεκάνησα. Στην Κάσο όμως βρέθηκα εντελώς τυχαία.

Την πρώτη φορά που δίδαξα εδώ, αντίκρισα 8 ανυπόμονους και ενθουσιώδεις μαθητές.

Η πρώτη μου εντύπωση για το νησί ήταν πολύ θετική.

Θυμάμαι ήμουν ακόμα στο πλοίο και ενώ έδενε στο λιμάνι και έβλεπα τα σπίτια, τη θάλασσα τόσο κοντά, σκέφτηκα ‘’Ένα όμορφο νησιωτικό χωριό, γιατί να περάσω άσχημα;’’.

Ως εκπαιδευτικός εμπνέεσαι να προσφέρεις το καλύτερο. Το σχολείο και τα παιδιά εδώ είναι τόσο ήρεμα και απλά. Ένιωσα οικεία από την αρχή.

Εμείς οι αναπληρωτές πρέπει να χτίζουμε από την αρχή κάθε χρόνο τις κοινωνικές μας σχέσεις, εκτός από το καινούριο σχολικό περιβάλλον και τις δυσκολίες των συνεχών μετακομίσεων.

Έχεις το άγχος εάν θα βρεις φίλους, συναδέλφους οι οποίοι να σε καταλαβαίνουν και να είναι δίπλα σου. Εγώ τουλάχιστον το έχω αυτό το άγχος.

Στην Κάσο, από την αρχή ένιωσα μια θετική αύρα από τους ανθρώπους, στο εργασιακό περιβάλλον αλλά και εκτός. Οι δυσκολίες ως προς το να ζεις μακριά από τους δικούς σου δεν παύουν. Πλέον όλοι μας νομίζω το έχουμε συνηθίσει.

H Ευαγγελία Χρυσανθοπούλου

Σε τέτοια απομακρυσμένα μέρη όμως υπάρχουν και αντικειμενικοί περιορισμοί, όπως οι μετακινήσεις που είναι αραιές και με επιπλέον κόστη και σαφέστατα το πιο απλό: η ιατρική περίθαλψη. Υπάρχουν βέβαια 1-2 γενικοί ιατροί, όμως για οτιδήποτε σου συμβεί πρέπει να μετακινηθείς και να λείψεις από την εργασία σου αρκετές μέρες. Χωρίς να υπολογίσουμε τα έξοδα.

Αυτό δεν το είχα ζήσει ξανά. Για μια απλή εξέταση να χρειάζεται να πας στην Ρόδο, την Κάρπαθο ή και την Κρήτη για παράδειγμα. Οι ντόπιοι όμως δείχνουν να το έχουν αποδεχθεί, δείχνουν να είναι μέσα στην πραγματικότητά τους αυτή η απουσία και η έλλειψη τέτοιων υποδομών πρώτης ανάγκης. Δεν διαμαρτύρονται.

Η υποδοχή των κατοίκων του νησιού ήταν πολύ θερμή. Όλοι νομίζω οι εκπαιδευτικοί αλλά και γενικά οι επισκέπτες έχουν να πουν τα καλύτερα. Έχω διδάξει σε πολλά μέρη, απομακρυσμένα και μη. Χωρίς δεύτερη σκέψη, η συμπεριφορά των κατοίκων της Κάσου ξεπερνά πολλούς. Από την αρχή ήταν φιλικοί, εξυπηρετικοί μαζί μου και μας βοήθησαν πολύ όλους να τακτοποιηθούμε. Μου έλεγαν καλημέρα στο δρόμο και ήξερα ότι το εννοούν, άνθρωποι που δεν με ήξεραν. Είναι σπάνιο αυτό. Τα παιδιά πάλι, ολοφάνερα με αγκάλιασαν από την αρχή. Ήταν αμοιβαίο.

Ο ανθρώπινος παράγοντας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πάρα πολύ σημαντικός.

Ερχόμαστε μόνοι μας, έχοντας να αντιμετωπίσουμε τόσες και τόσες δυσκολίες, έχοντας περάσει ακόμα περισσότερες για να φτάσουμε σε ένα τέτοιο δυσπρόσιτο μέρος και σίγουρα ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ζωτικός. Όπως είπα και παραπάνω, δεν σταματάμε να είμαστε άνθρωποι κι εμείς, χρειαζόμαστε ένα φιλικό περιβάλλον, ανθρώπους να νιώθεις ότι θα σε στηρίξουν. Δεν το βρίσκεις βέβαια κάθε χρόνο, ειδικά όταν μετακομίζεις κάθε χρόνο.

Δύσκολα κάποιος που είναι εκτός του επαγγέλματος θα καταλάβαινε.

Μέσα σε 9 χρόνια έχω αλλάξει 8 σπίτια και 7 σχολεία.

Έχω γνωρίσει ανθρώπους, που χωρίς αυτούς δεν θα ήταν το ίδιο όμορφες οι εμπειρίες μου σε αυτά τα μέρη. Προσπαθείς για το καλύτερο κάθε φορά κι ελπίζεις.

Να διδάσκεις σε τέτοια μέρη είναι μια πρόκληση. Με τόσο λίγα μέσα και σε μικρά παιδιά τα οποία περιμένουν τόσα πολλά από εσένα, σε κάνει να θες να θέσεις ακόμα πιο ψηλά τον πήχη. Όχι μόνο της μάθησης, αλλά και της διδακτικής διαδικασίας γενικότερα.

O Ταξιάρχης Περσέλης

Όταν τους έφερνα τον φορητό υπολογιστή μου και τους έλεγα: ”σήμερα θα δούμε και βίντεο” για παράδειγμα σχετικό με ένα μάθημα στη Μελέτη Περιβάλλοντος, ζητωκραύγαζαν. Τους άρεσε που κάναμε κάτι διαφορετικό. Ένιωθα ότι ήθελα να τους δώσω ακόμη περισσότερα ερεθίσματα. Αντίθετα, κάποιοι μαθητές της πόλης πιστεύω δε θα έβρισκαν τέτοιο ενδιαφέρον.

Το να μένεις σε ένα ακριτικό νησί δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Για να το κάνεις θα πρέπει να το έχεις σκεφτεί πολύ καλά νωρίτερα. Εγώ είχα προετοιμαστεί. Ήρθα για να το ζήσω. Υπό άλλες συνθήκες εάν εξαναγκαζόμουν ή εάν δεν το ήθελα πραγματικά, θα είχα κλειστεί στον εαυτό μου, θα αρνιόμουν να δω τις ομορφιές του τόπου ή ακόμη δε θα είχα και τόση όρεξη για δουλειά. Η απομόνωση είναι δύσκολο πράγμα, ειδικά εάν τύχει να μην δεθείς και με τους συναδέλφους σου.

Θυμάμαι μια φορά πέρυσι που με ρώτησε ένας μαθητής: ”Κυρία Φωτεινή θέλω να σας έχουμε σε όλο το σχολείο, μέχρι το Λύκειο” και πετάγεται ένας άλλος μαθητής μετά και λέει: ”Ναι, ναι και στο στρατό”.

Υπήρξε στιγμή που είπα δεν αντέχω, τα παρατάω σε προηγούμενη τοποθέτησή μου σε μικρό ακριτικό νησί. Τότε όμως συνέβη κατά λάθος, δεν το ήθελα πραγματικά και στην αρχή δεν ήθελα να πάω. Εννοείται μετά πήγα, αλλά δεν είχε καμιά σχέση με την εμπειρία μου στην Κάσο, μετρούσα τις μέρες για να τελειώσει όλο αυτό.

Τα παιδιά στην παραμεθόριο περιμένουν πολλά περισσότερα από όσα μεγαλώνουν σε μεγάλες πόλεις. Πιστεύω ότι γίνεται όμως ασυνείδητα. Είμαστε γι’ αυτά πολύ σημαντικοί. Θεωρώ ότι εκτιμούν και την πιο μικρή λεπτομέρεια που μπορείς να τους προσφέρεις.

Βλέπεις την ευτυχία στα μάτια τους όταν κάνουμε κάτι διαφορετικό, για παράδειγμα να πάμε μια βόλτα στη θάλασσα, ή στο αεροδρόμιο ως εκπαιδευτική επίσκεψη. Έχω ζήσει τέτοιες καταστάσεις και σε πόλεις, τα παιδιά εκεί δεν αντιδρούν το ίδιο. Έχουν συνηθίσει να αλλάζουν παραστάσεις διαρκώς.

Εδώ ένα απλό παιχνίδι με μπάλα ή μια προβολή μιας παιδικής ταινίας αποκτά την αίγλη συγκλονιστικού γεγονότος. Φανταστείτε λοιπόν πώς ένιωθαν στο ταξίδι με τους μικρούς ήρωες στην Αθήνα.

Το μεγάλο πλεονέκτημα των παιδιών εδώ θα έλεγα είναι ότι μεγαλώνουν και ζουν αυθεντικά. Επομένως, μεγαλώνοντας, γνωρίζουν τα απλά όμορφα πράγματα της ζωής. Να παίζουν με τους φίλους τους μπάλα, να τρέχουν μέχρι το βράδυ και να παίζουν έξω, μόνα τους χωρίς κινδύνους, να σκαρφαλώνουν σε δέντρα και να κόβουν φρούτα, να έχουν τη θάλασσα τόσο κοντά, να ψαρεύουν, να μιλούν με τους γύρω τους στην πλατεία ή να πηγαίνουν σε πανηγύρια με τους γονείς τους και να βοηθούν εθελοντικά στην προετοιμασία. Όλα αυτά καθορίζουν το χαρακτήρα τους και πιστεύω ότι γίνονται ενήλικες που ξέρουν να ζουν ποιοτικά. Δύσκολα το αντικαθιστάς αυτό με κάτι άλλο.

H Σοφία – Νεκταρία Ασπρά

Το κακό ίσως να είναι η έλλειψη διεξόδων. Τα παιδιά εδώ δεν έχουν επιλογές σχετικά με τη διοχέτευση των ταλέντων τους. Δεν έχει αθλητικούς συλλόγους, σχολές πολεμικών τεχνών κτλ. Σε καμιά περίπτωση δεν συγκρίνεται με τις ευκαιρίες της πόλης. Υπάρχουν όμως, και αξίζει να σημειωθεί αυτό, μεμονωμένοι ενήλικες ή επαγγελματίες που υπηρετούν αυτό το σκοπό είτε αφιλοκερδώς, είτε με τη στοιχειώδη αμοιβή και οργανώνουν αθλητικές δραστηριότητες, δημιουργική απασχόληση ή χορό, για το καλό των παιδιών.

Μεγαλύτερη εντύπωση κατά την επίσκεψή τους στην Αθήνα με το πρόγραμμα ”Οι Μικροί ήρωες ταξιδεύουν” τους έκανε, όσο παράξενο κι αν ακούγεται το ξενοδοχείο, αλλά και η Ακρόπολη. Έμειναν άφωνα όταν περνούσαμε τους διαδρόμους και τα δωμάτια του ξενοδοχείου, δεν το πίστευαν ότι θα μείνουμε εκεί. Ήταν μεγάλο και πολυτελές. Σκεφτείτε πόσο διέφερε από όλα όσα έχουν δει ή από όλα όσα έχουν συνηθίσει.

Ανεβαίνοντας στο λόφο της Ακρόπολης φτάνοντας στον Παρθενώνα, όλοι έλεγαν: ‘’Κυρία, κυρία, εδώ είναι η Ακρόπολη; Φτάσαμε τελικά;’’ Ειδικά τα μεγαλύτερα παιδιά που είχαν και περισσότερες προϋπάρχουσες εικόνες του τοπίου από τα βιβλία ιστορίας ή την τηλεόραση, είχαν μαγευτεί που τελικά επισκέπτονταν στ’ αλήθεια αυτό το μέρος. Είναι αυτός ο ενθουσιασμός που περιέγραψα νωρίτερα, τον οποίο τα παιδιά των πόλεων δεν τον έχουν σε τέτοιο βαθμό.

Το να είσαι δάσκαλος στην ακριτική Ελλάδα του 2017 σημαίνει ότι πρέπει πρώτα από όλα να αγαπάς τη δουλειά σου και να νιώθεις ευτυχής να διδάσκεις σε αυτά τα παιδιά. Να μην αποζητάς τα εύκολα ούτε να επαναπαύεσαι. Οι αναπληρωτές δάσκαλοι του 2017 αλλά και νωρίτερα, ζούμε για χρόνια την απουσία του κράτους, βιώνουμε κάθε χρόνο την πλήρη προσωπική, οικονομική και επαγγελματική κατάρρευσή μας, εξαναγκασμένοι να αποχωριζόμαστε σπίτια, μαθητές, συνεργάτες και φίλους, λόγω της μη πραγματοποίησης μόνιμων διορισμών.

Για να είσαι δάσκαλος στην ακριτική Ελλάδα του σήμερα πρέπει να είσαι πάνω από όλα άνθρωπος. Άνθρωπος που πιστεύει ότι η παιδεία των νέων είναι ό,τι πιο σημαντικό μπορούμε να προσφέρουμε.

Η παιδεία δεν γνωρίζει χιλιομετρικές αποστάσεις, μόνο τα όνειρα των παιδιών.