Helena Dalli, Επίτροπος Ισότητας: «Έχουμε πολύ δρόμο ώστε οι κοινωνίες μας να είναι πραγματικά ασφαλείς για τις γυναίκες»

Οφείλουμε να δημιουργήσουμε κοινωνίες και οικογενειακές εστίες ασφαλείς για τις γυναίκες αλλά όπως η Helena Dalli έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μέχρι να το επιτύχουμε.

«Σήμερα τιμούμε τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Συνεχίζουμε να γιορτάζουμε αυτήν την ημέρα, καθώς έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας ώστε οι κοινωνίες μας και οι οικογενειακές εστίες μας στην Ευρώπη να είναι πραγματικά ασφαλείς για τις γυναίκες.

Η βία κατά των γυναικών είναι παγκόσμιο φαινόμενο, βαθιά ριζωμένο στις ανισότητες και στα στερεότυπα μεταξύ των φύλων. Συναντάται σε κάθε χώρα, πολιτισμό και κοινότητα και δεν γνωρίζει κοινωνικοοικονομικά σύνορα.

H βία εξακολουθεί να αποτελεί πραγματικότητα για περισσότερες από μία στις τρεις γυναίκες και κορίτσια σε ολόκληρη την Ευρώπη, προκαλώντας τους σωματικά, σεξουαλικά και ψυχικά τραύματα. Επηρεάζει αρνητικά την ευημερία τους και τις εμποδίζει να εκπληρώσουν πλήρως τον ρόλο τους στην κοινωνία. Σε τελική ανάλυση, από το φαινόμενο αυτό δεν ζημιώνονται μόνο οι γυναίκες και τα κορίτσια, αλλά ολόκληρη η κοινωνία.

Η κρίση του κορονοϊού έχει επιδεινώσει την κατάσταση στον τομέα αυτό, καθώς τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας έχουν παγιδεύσει τα θύματα —κυρίως γυναίκες και παιδιά— κάτω από την ίδια στέγη με τους δράστες σε καθημερινή βάση 24 ώρες το 24ωρο. Αν και είναι ακόμη νωρίς για να έχουμε στη διάθεσή μας εμπεριστατωμένα στοιχεία σχετικά με τη σοβαρότητα των επιπτώσεων της πανδημίας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε σημαντική αύξηση της διαπροσωπικής βίας στα νοικοκυριά σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ένα μήνα μετά την εκδήλωση της κρίσης του κορονοϊού ορισμένες χώρες είχαν ήδη καταγράψει αύξηση έως και 60 % στις κλήσεις έκτακτης ανάγκης από γυναίκες που υπήρξαν θύματα βίας από συντρόφους τους. Τα αιτήματα βοήθειας στις διαδικτυακές γραμμές υποστήριξης σημείωσαν έως και πενταπλάσια αύξηση. Η παγκόσμια κρίση που βιώνουμε έχει καταστήσει ανάγλυφη την ανάγκη να εξασφαλιστούν επειγόντως υπηρεσίες εικοσιτετράωρης υποστήριξης για όλα τα θύματα βίας, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία ζουν.

Δεδομένης της έκτασης του προβλήματος, ο καλύτερος τρόπος για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών είναι να συσπειρωθούν όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αναλάβουν συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου κάθε γυναίκα και κάθε κορίτσι στην ΕΕ να απολαμβάνει ίση προστασία, ανεξάρτητα από το πού ζει στην Ευρώπη.

Εντός της ΕΕ, 21 από τα 27 κράτη μέλη έχουν υπογράψει και επικυρώσει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, δεδομένου ότι υπεγράφη στην πόλη αυτή.

Η Σύμβαση είναι η πρώτη νομικά δεσμευτική διεθνής πράξη που δημιουργεί ένα πλαίσιο προσαρμοσμένο στην αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών. Επικεντρώνεται στην πρόληψη της βίας, στην προστασία των θυμάτων και στη δίωξη των παραβατών. Η κύρωσή της είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί η εφαρμογή μακροπρόθεσμων πολιτικών και μέτρων με στόχο την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.

Από την έναρξη ισχύος της το 2014 έχουν πραγματοποιηθεί, χάρη στις πρωτοποριακές διατάξεις της, σημαντικά επιτεύγματα όσον αφορά την προστασία των θυμάτων. Από την παρακολούθηση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης προκύπτει ότι έχει απτό και θετικό αντίκτυπο στην αύξηση της ευαισθητοποίησης των κοινωνιών σχετικά με την επείγουσα ανάγκη ανάληψης δράσης και παροχής καλύτερης προστασίας. Η Σύμβαση έχει επίσης ωθήσει τις αρχές των κρατών μελών να θεσπίσουν υψηλότερα νομοθετικά και πολιτικά πρότυπα.

Για παράδειγμα, αρκετά κράτη μέλη ευθυγραμμίζουν τη νομοθεσία τους για την ενδοοικογενειακή βία και τους ποινικούς κώδικές τους με τις διατάξεις της Σύμβασης. Άλλα κράτη μέλη θέσπισαν ειδικούς νόμους για την ενδοοικογενειακή βία, τροποποίησαν τη νομοθεσία τους για την απαγόρευση της παρενοχλητικής παρακολούθησης και έλαβαν περαιτέρω προστατευτικά μέτρα.

Ένα κράτος μέλος ενέκρινε ένα συνολικό κρατικό σύμφωνο κατά της έμφυλης βίας, ενώ ένα άλλο ψήφισε μέσω του κοινοβουλίου του τροποποιήσεις του νομικού πλαισίου για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας καθώς και την προστασία και την παροχή συνδρομής στα θύματα. Το αστικό δίκαιο τροποποιήθηκε ώστε να αναγνωριστεί ότι, εάν ένα παιδί είναι μάρτυρας σε πράξεις βίας στην οικογένειά του, αυτό επηρεάζει την ευημερία του.

Θεωρώ πραγματικά λυπηρό το γεγονός ότι δεν είναι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, τη στιγμή που έχει συμβάλει στην επίτευξη τόσων θετικών αποτελεσμάτων προς όφελος των θυμάτων. Έως το τέλος του 2021 η Επιτροπή θα δρομολογήσει ένα ενωσιακό δίκτυο για την πρόληψη της έμφυλης και της ενδοοικογενειακής βίας, προκειμένου να φέρει σε επαφή τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη ώστε να ανταλλάσσουν ορθές πρακτικές και, με τον τρόπο αυτό, να στηρίξουν την πρακτική εφαρμογή της Σύμβασης.

Η δημιουργία όμως ασφαλών ευρωπαϊκών κοινωνιών και οικογενειακών εστιών για τις γυναίκες αποτελεί ευθύνη του καθένα μας και ξεκινά με μια καθημερινή αλλαγή στις πεποιθήσεις και στις συμπεριφορές μας στο σπίτι, στον χώρο εργασίας και στο σχολείο. Παρά την πρόοδο δεκαετιών στο θέμα της ισότητας των φύλων, η βία κατά των γυναικών εξακολουθεί να πηγάζει —ακόμα και σήμερα— από την έμμονη πίστη ότι οι άνδρες είναι ανώτεροι από τις γυναίκες. Όσο νωρίτερα αρχίσουμε να διδάσκουμε στα αγόρια και τα κορίτσια την ισότητα των φύλων και τις μη βίαιες σχέσεις, τόσο θετικότερα αποτελέσματα θα επιτύχουμε. Πρέπει συνεχώς, σε όλες τις κοινωνικές μας επαφές, να αμφισβητούμε τα στερεοτυπικά έμφυλα πρότυπα, τα οποία πολύ συχνά υπαγορεύουν τις επιλογές και τις συμπεριφορές μας.

Η ισότητα των φύλων δεν αποτελεί μόνο πολιτική ιδέα, αλλά θεμελιώδες δικαίωμα. Θα συνεχίσω να μάχομαι ώστε όλες οι γυναίκες και όλα τα κορίτσια να μπορούν να απολαμβάνουν πλήρως το δικαίωμα αυτό και να ζήσουν τη ζωή που δικαιούνται, μια ζωή με ηγεσία, ευημερία και ελευθερία.»