Ηλιάνα Φωκιανάκη: “Χωρίς τέχνη η ζωή είναι εντελώς άνοστη”

Η
Ηλιάνα γεννήθηκε και μεγάλωσε στη
Θεσσαλονίκη, την όμορφη πόλη που της
παρείχε πολλά και πολύ χαρούμενα
ερεθίσματα. Όπως λέει η ίδια, «Η Θεσσαλονίκη
έχει πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία από
Εβραϊκό, Μουσουλμανικό και Χριστιανικό
πολιτισμό και αυτό την κάνει πολύ
ενδιαφέρουσα πόλη για ένα παιδάκι.
Επίσης – όπως λέμε όλοι οι Θεσσαλονικείς
– σαν τη Χαλκιδική δεν έχει. Τα καλοκαίρια
ήταν πάντα μαγικά.»

Η
ενασχόλησή της με την τέχνη ξεκίνησε
από πολύ μικρή ηλικία. «Από μικρή
ζωγράφιζα και είχα καλπάζουσα φαντασία».
Στα 18 της έφυγε για τη Μεγάλη Βρετανία,
ώστε να σπουδάσει εικαστικά. Τότε, κάτι
άλλαξε στα αρχικά της σχέδια. «Φτάνοντας
στα 18 μου στην Καλών Τεχνών στην πόλη
της Οξφόρδης, δυστυχώς συνειδητοποίησα
ότι, σε σχέση με τους Βρετανούς συμφοιτητές
μου, ήμουν πολύ πίσω. Κι αυτό γιατί στην
Ελλάδα δε διδάσκουν ιστορία της τέχνης
στα σχολεία και τότε μόλις είχε ξεκινήσει
το ίντερνετ».

Το
αποτέλεσμα αυτής της τεράστιας έλλειψης
του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος
δεν την πτόησε καθόλου. «Αντί να είμαι
στο εργαστήριο να ζωγραφίζω, ήμουν στην
βιβλιοθήκη και μάθαινα όλα αυτά που
είχα χάσει! Ανακάλυψα ότι με ενδιαφέρει
περισσότερο να διαβάζω και να γράφω για
την τέχνη παρά να την παράγω εγώ η ίδια».

Μετά
την ολοκλήρωση των σπουδών της, ξεκίνησε
να ασχολείται επαγγελματικά με την
αγορά τέχνης της Μεγάλης Βρετανίας, ως
επιμελήτρια και κριτικός τέχνης. Δούλεψε
πολύ σκληρά και μεθοδικά. Έτσι, κατάφερε
να εργαστεί ως director της
γκαλερί Beaux Arts
του Λονδίνου και να συμμετάσχει στη
συγγραφή βιβλίων τέχνης που κυκλοφόρησαν
σε όλο τον κόσμο. Μετά από λίγα χρόνια,
αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα,
για οικογενειακούς λόγους.

Μου
άρεσε πολύ η ζωή μου στο Λονδίνο, αλλά
η αλήθεια είναι πως προτιμώ την ζωή στην
Αθήνα. Είναι όλα πιο ανθρώπινα. Και
σίγουρα η Αθήνα έχει πολύ περισσότερη
ανάγκη από νέες πρωτοβουλίες στα
εικαστικά από ό,τι το Λονδίνο

Μια
τέτοια νέα πρωτοβουλία ήταν και η ίδρυση
της πρώτης ελληνικής μη κερδοσκοπικής
γκαλερί. «Η ιδέα ξεκίνησε ήδη από το
2008 και υλοποιήθηκε σιγά σιγά, με μικρές
εκθέσεις και πρωτοβουλίες μέχρι που,
τον Μάιο του 2013, ιδρύθηκε η State
of Concept.
Ταξιδεύοντας λόγω της δουλειάς, έβλεπα
συνέχεια πάρα πολύ ενδιαφέροντες
καλλιτέχνες και έλεγα ότι θα ήταν πολύ
ωραία, αν τους έφερνα στην Αθήνα».

Παρατηρώντας
προσεκτικά τον χώρο της τέχνης στην
Ελλάδα, αποφάσισε να κάνει ένα ακόμα
βήμα, στο πλαίσιο της λειτουργίας της
γκαλερί. «Το κομμάτι της δωρεάν παροχής
συμβουλών προέκυψε από αυτά που έβλεπα
ότι έλειπαν από την Ελλάδα. Στο εξωτερικό,
κάποια πράγματα ήταν δεδομένα για όσους
δραστηριοποιούνταν εκεί. Όμως, οι Έλληνες
φοιτητές και καλλιτέχνες δεν είχαν την
ίδια ευκολία. Γιατί, λοιπόν, να μην
μπορούν να έχουν τα ίδια εφόδια με όλους
τους υπόλοιπους εικαστικούς;

Η
προσπάθεια αυτή αντιμετωπίστηκε πάρα
πολύ θετικά, τόσο στην Ελλάδα, όσο και
στο εξωτερικό κι έτσι η γκαλερί έχει
πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα.

Η
γυναικεία παρουσία στον ευρύτερο χώρο
της τέχνης είναι πλέον ισχυρότατη.
Πρόκειται για έναν από τους λίγους
επαγγελματικούς τομείς που δεν
ανδροκρατούνται. Κι αυτό είναι το
αποτέλεσμα της εντατικής προσπάθειας
γυναικών που αγαπούν την τέχνη και
πίστεψαν στις δυνατότητές τους. «Ήμουν
πρόσφατα στο διεθνές συνέδριο επιμελητών
στην Βιέννη και παρατηρήσαμε με τους
συναδέλφους ότι, στην πλειονότητα,
είμαστε γυναίκες».

Μια μεγαλύτερη
συνάδελφος, μας είπε πόσο τυχερές
είμαστε, γιατί παλιά ο χώρος ήταν εντελώς
ανδροκρατούμενος. Και στην Ελλάδα πλέον
είμαστε οι περισσότερες γυναίκες

Η
γκαλερί μόλις εγκαινίασε την έκθεση
της Ελληνίδας καλλιτέχνιδας Μαργαρίτας
Μποφίλιου. Στο μεταξύ, η πολυπράγμων
Ηλιάνα διοργανώνει τις επόμενες εκθέσεις
της γκαλερί και παράλληλα εμπλουτίζει
το εκπαιδευτικό της πρόγραμμα.

Τα
εικαστικά εξακολουθούν να μη διδάσκονται
συστηματικά στα ελληνικά σχολεία. Η
State of
Concept θα ασχοληθεί,
λοιπόν, και με τα παιδιά. «Θέλουμε να
ξεκινήσουμε μια σειρά δράσεων που να
αφορούν στα παιδιά, στις οποίες να
συμμετέχουν και οι κάτοικοι της περιοχής
(Κουκάκι). Τώρα οι δωρεάν συμβουλευτικές
υπηρεσίες που παρέχουμε σε εικαστικούς
και φοιτητές δεν αποτελούν «φιλανθρωπία».
Είναι μια απλή αρωγή ώστε να έχουν οι
Έλληνες εικαστικοί τα απαραίτητα εφόδια
για να προσεγγίσουν μια γκαλερί, έναν
επιμελητή, έναν συλλέκτη και να μπορούν
να παρουσιάζουν την δουλειά τους με
επαγγελματικό τρόπο και σιγουριά».

Πολλοί
ίσως πουν ότι η ‘φιλανθρωπία’ στον
χώρο της τέχνης, υπό τις συγκεκριμένες
οικονομικές συνθήκες που επικρατούν
στην Ελλάδα, είναι κάτι περιττό. Η Ηλιάνα
είναι σαφής ως προς αυτού του είδους
τις αντιλήψεις. «Χωρίς τέχνη η ζωή είναι
εντελώς άνοστη. Είτε αυτό είναι μουσική,
είτε θέατρο, είτε ένα ζωγραφικό έργο».

Έτσι,
βλέπει το μέλλον με αισιοδοξία, εστιάζοντας
στην ουσία και όχι στην επιφάνεια. «Τα
πράγματα είναι δύσκολα, όχι μόνο λόγω
οικονομικής κρίσης, αλλά γιατί νομίζω
ότι αλλάζει η ελληνική κοινωνία και
είμαστε σε φάση αναπροσαρμογής. Αφήνουμε,
ίσως, την κακή πλευρά του νεοέλληνα και
ξαναβρίσκουμε τη χαρά στα απλά πράγματα
και στην ουσία. Νομίζω ότι θα καταφέρουμε
πολλά περισσότερα έτσι». Για την ίδια,
επιθυμεί να έχει υγεία και τίποτα άλλο.
«Νομίζω ότι τα υπόλοιπα τα φτιάχνουμε
μόνοι μας, με αρκετή προσπάθεια και
αισιοδοξία».

Η
πρώτη ελληνική μη κερδοσκοπική γκαλερί
State of
Concept βρίσκεται στο
Κουκάκι, οδός Τούσα Μπότσαρη αρ. 19.

Φωτογραφία: Thodoris Prodromidis