Η «γυάλινη οροφή» και η αόρατη εργασία των γυναικών
- 26 ΙΑΝ 2022
Καθώς κοιτάζουμε διστακτικά προς έναν κόσμο μετά την πανδημία, είναι καιρός να αρχίσουμε να κάνουμε μερικές δύσκολες, αλλά απαραίτητες συζητήσεις για την αόρατη εργασία των γυναικών.
Η αόρατη εργασία της «δούλας και κυράς»
Όπως με πολλά άλλα πράγματα, η πανδημία του COVID-19, έδειξε κάτι που ισχύει εδώ και πολύ καιρό στην κοινωνία μας: Οι γυναίκες αναλαμβάνουν σε συντριπτική πλειοψηφία την απλήρωτη, μη αναγνωρισμένη εργασία, τόσο στο σπίτι, όσο και στους χώρους εργασίας.
Στο σπίτι, οι γυναίκες σε ετεροφυλόφιλες σχέσεις αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της φροντίδας των παιδιών και τη διαχείριση του νοικοκυριού. Στην εργασία, οι γυναίκες έχουν 44% περισσότερες πιθανότητες να κληθούν να προσφερθούν εθελοντικά σε «μη προωθητικές», αλλά χρονοβόρες εργασίες. Επιπλέον, σχετική έρευνα έδειξε ότι το 51% των αντρών δέχτηκε να κάνει εθελοντική εργασία, όταν τους ζητήθηκε. Το αντίστοιχο ποσοστό στις γυναίκες φτάνει το 76%.
Η αόρατη εργασία πλήττει την καριέρα των γυναικών
Τελικά ποιος αναλαμβάνει αυτή την επιπλέον εργασία; Συνήθως οι γυναίκες και μάλιστα με κόστος στην καριέρα τους.
Η εξ αποστάσεως εργασία λόγω πανδημίας, έχει αποκαλύψει πόσο μεγάλο μέρος της κουλτούρας των χώρων εργασίας είναι τυχαίο, αυθαίρετο και σεξιστικό. Τα στοιχεία που διαμορφώνουν αυτή την απλήρωτη «κουλτούρα» πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπισθούν δίκαια.
Οι χώροι εργασίας και οι κοινωνικές δομές που θεωρούν τη φροντίδα κάθε είδους «γυναικεία υπόθεση», έχουν οδηγήσει σε αυτό που ορισμένοι οικονομολόγοι αποκαλούν «γυναικεία ύφεση». Oι εργαζόμενες μητέρες μείωσαν τις ώρες εργασίας τους 4 έως 5 φορές πιο συχνά, σε σύγκριση με τους άνδρες, για να φροντίσουν τα παιδιά κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η έλλειψη οικονομικής και διαθέσιμης παιδικής φροντίδας, είναι βασικός μοχλός αυτής της ανισότητας. Η φροντίδα των παιδιών, είναι κρίσιμης σημασίας εθνική υποδομή, εξίσου σημαντική με άλλες. Ωστόσο αντιμετωπίζεται ως «αυτονόητη», έναντι μιας οικονομικής αναγκαιότητας.
Το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής»
Ως «γυάλινη οροφή» ορίζεται ένα αόρατο ανώτατο όριο στις επιχειρήσεις και σε άλλους οργανισμούς. Πάνω από αυτή την οροφή, είναι δύσκολο ή αδύνατο οι γυναίκες να ανέλθουν στις τάξεις.
Το φαινόμενο της γυάλινης οροφής (the “glass ceiling phenomenon“) παρατηρείται σε όλους τους κλάδους των επιχειρήσεων. Αποτελεί ένα σοβαρό φαινόμενο διακρίσεων, οι οποίες αφορούν τις προαγωγές του γυναικείου φύλου ή των αδύναμων φυλετικών ομάδων.
Η οροφή αυτή χαρακτηρίζεται ως γυάλινη, επειδή δεν είναι συνήθως ένα ορατό φράγμα και μια γυναίκα μπορεί να μην γνωρίζει την ύπαρξή της μέχρι να «χτυπήσει» το φράγμα. Σύμφωνα με τον σχετικό ορισμό πρόκειται για:
«Tεχνητά εμπόδια που βασίζονται σε στάση συμπεριφοράς ή οργανωτικής μεροληψίας που εμποδίζουν τα άτομα με τα κατάλληλα προσόντα να προχωρούν προς τα πάνω στην οργάνωσή τους σε θέσεις διοίκησης».
Με άλλα λόγια, δεν αποτελεί ρητή πρακτική διακρίσεων κατά των γυναικών. Αν και μπορεί να υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές, πρακτικές και συμπεριφορές που δημιουργούν αυτό το εμπόδιο χωρίς πρόθεση να κάνουν διακρίσεις.
Η αντιμετώπιση
Ο ρόλος της παιδικής μέριμνας ως κρίσιμης οικονομικής και κοινωνικής υποδομής, αποκτά κάποια πραγματική προσοχή σε διεθνές επίπεδο. Για παράδειγμα τον περασμένο Μάρτιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Joe Biden, συμπεριέλαβε χρηματοδότηση για τη φροντίδα των παιδιών, την οικογενειακή άδεια μετ’ αποδοχών και τη φροντίδα για ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρία στην πρότασή του για υποδομές ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μέρος της μετατόπισης αυτής της αντίθεσης, θα τερματίσει την προσδοκία ότι οι γυναίκες «εκ φύσεως» πρέπει να αναλαμβάνουν ένα δυσανάλογο μερίδιο του βάρους της αόρατης εργασίας στο σπίτι και στην εργασία.
Γυναικείες οργανώσεις, μεγάλες εταιρείες, ακόμη και κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν κρούσει επανειλημμένα τον κώδωνα του κινδύνου για τις γυναίκες που εγκαταλείπουν το εργατικό δυναμικό: Λιγότερες γυναίκες στο εργατικό δυναμικό σημαίνει πιο αδύναμη οικονομία.
Παρά τις συζητήσεις που προκάλεσε η πανδημία για πιο περιεκτικά και ευέλικτα εργασιακά περιβάλλοντα, οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν δει ακόμη αυτά τα οφέλη να εμφανίζονται στον χάρτη. Αναπόφευκτα, χωρίς αλλαγή, ακόμη περισσότερες γυναίκες θα εγκαταλείπουν τις δουλειές τους.
