Η Καλλιόπη Χαραλάμπους είναι η γυναίκα πίσω από το Παιδικό & Εφηβικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας. Η μεγάλη οθόνη κάνει καλό
- 11 ΝΟΕ 2021
Η Καλλιόπη Χαραλάμπους έχει σπουδάσει αγγλική φιλολογία και θέατρο και έχει εργαστεί σε αυτό από πολλά πόστα -παραγωγή, βοηθός σκηνοθέτη αλλά και σκηνοθέτης η ίδια. Έχει ασχοληθεί με την οργάνωση events, στην πλειοψηφία τους νεανικών, έχει κάνει παραγωγή σε εκδηλώσεις. Mε τον παιδικό κινηματογράφο όμως δεν «κόλλησε» ως επαγγελματίας, αλλά ως μητέρα.
Είναι η διευθύντρια του νεόκοπου Παιδικού και Εφηβικού Φεστιβάλ Κινηματογράφου, που ξεκίνησε (καθόλου δειλά) το 2018 και φέτος, τέταρτη χρονιά, έχει καταφέρει ήδη -παρότι έχει μεσολαβήσει μια καραντίνα και άρα μια digital διοργάνωση-, να θεωρείται με έναν τρόπο θεσμός.
Τουλάχιστον από όσους είναι ή έχουν παιδιά. Με το στοίχημα να γεμίσει δύο αίθουσες του Μεγάρου Μουσικής από την πρώτη κιόλας χρονιά να έχει κερδηθεί, το Φεστιβάλ έρχεται φέτος από τις 13 έως τις 21 Νοεμβρίου με 125 ταινίες μικρού και μεγαλους μήκους σε όχι μόνο ένα αλλά τέσσερα venue(!): Μέγαρο, Δαναός, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και Cinemax 1 & 2 στην Κηφισιά για τους βου- που.
-Πώς ξεκίνησε λοιπόν όλο αυτό;
Ακούγεται κάπως κινηματογραφικό, αλλά ξεκίνησε με ένα τρόπο στη Νέα Υόρκη. Είχαμε μετακομίσει εκεί για ένα διάστημα με τον άντρα μου και τον τότε πολύ μικρό ακόμα γιο μου, τον Λεόν. Τότε έκανα συνειδητά μια παύση επαγγελματική και λόγω του παιδιού και λόγω μετεγκατάστασης. Εκεί λοιπόν ανακάλυψα ότι υπάρχει ένα παιδικό περιεχόμενο το οποίο παρουσιάζεται μόνο σε φεστιβάλ. Έως τότε δεν είχα εικόνα τι σημαίνει παγκόσμιος παιδικός κινηματογράφος, το ανακάλυψα ως μαμά, όχι ως επαγγελματίας, από την ανάγκη να καταναλώσουμε ένα περιεχόμενο ευρωπαϊκό ως ξένοι στην Αμερική.
Τότε θέλαμε να δούμε και λίγο γαλλικό σινεμά ώστε ο Λεόν να έρθει σε επαφή με τη γλώσσα του μπαμπά του, να μπορεί να συνδεθεί και με αυτό που λέμε ευρωπαική κουλτούρα. Το έψαξα και είδα ότι δεν είναι κάτι πρωτότυπο και υπάρχει παντού. Όλες οι μικρές και μεγάλες πόλεις του κόσμου έχουν ένα φεστιβάλ κινηματογράφου για παιδιά. Και παρότι υπάρχει στην Ολυμπία 22 χρόνια, στην Αθήνα δεν υπήρχε. Όταν γύρισα στην Ελλάδα έκανα αυτή την έρευνα και είδα ότι θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρον. Ως μαμά δόθηκε η αφορμή να ανακαλύψω τον χώρο αυτό και ως επαγγελματίας να δω πόσος πλούτος υπάρχει και πόσο κρίμα είναι που τα παιδιά στην Αθήνα δεν εκτίθενται σε αυτό.
«Δεν ξεχωρίζω το κοινό σε μια προβολή, φτιάχνω ένα συμπεριληπτικό θέαμα και απευθύνομαι σε όλους».
-Τι προσφέρει ένα παιδικό φεστιβάλ κινηματογράφου, εκτός από αυτό το διαφορετικό περιεχόμενο;
Υπάρχει μεγάλη ανάγκη να ορίσει κανείς αυτό που λέμε παιδικό περιεχόμενο. Μέσα από ένα φεστιβάλ μπορείς να εκπαιδεύσεις τον κόσμο, ποιο περιεχόμενο είναι για ποιες ηλικίες. Λέμε παιδικό και εννοούμε τα πάντα. Δεν είναι όμως έτσι. Άλλο πράγμα μπορεί να δει ένα παιδί 2 ετών, άλλο ένα παιδί 5, άλλο ένας έφηβος στα 13 κι άλλο στα 15. Έχει πολύ μεγάλη σημασία η αναπτυξιακή του φάση.
Αν δεις το περιεχόμενο που έχουμε στις ηλικίες 2-5 θα σου θυμίσει ένα παιδικό βιβλίο. Ο ρυθμός, η εικονογράφηση, η αισθητική και η πλοκή. Επίσης η συνθήκη της προβολής είναι σημαντική. Στις μικρές ηλικίες δεν παίζουμε με τέρμα ήχο και πολύ σβηστά τα φώτα γιατί μπορεί να είναι μια τρομακτική πρώτη εμπειρία. Η συλλογικότητα επίσης απενοχοποιεί την εμπειρία, πας κάπου που είναι κι άλλα παιδιά και μπορεί όλα να μιλάνε, να κουνιούνται, να σηκωθούν από τη θέση τους και κανείς δεν ενοχλεί κανέναν. Είναι ένα περιβάλλον εντελώς κατάλληλο και φιλικό. Και μια ατόφια ψυχαγωγική εμπειρία.
Το animation «Ζωηροί Φίλοι».
Στόχοι λοιπόν είναι η ψυχαγωγία, η εκπαίδευση, αλλά και η προσβασιμότητα. Το περιεχόμενο είναι ιδανικό για παιδιά που είναι στο φάσμα του αυτισμού, που έχουν δυσκολίες στην κατανόηση. Δεν υπάρχει ειδική κατηγορία κι αυτό είναι το κομμάτι που έπρεπε να εκπαιδευτούμε κι εμείς. Συνεργαζόμαστε εξαρχής με την The Happy Act, μια ΜΚΟ που ασχολείται με το θέμα της προσβασιμότητας στις τέχνες, κι η εκπαίδευση που μας έχουν κάνει λέει ότι η ιδέα της συμπερίληψης λέει με το ότι είμαστε όλοι μαζί. Δεν ξεχωρίζω το κοινό σε μια προβολή, φτιάχνω ένα συμπεριληπτικό θέαμα και απευθύνομαι σε όλους.
-Τι δυσκολίες βρήκες στο ξεκίνημα;
Όταν ξεκινάς κάτι από το μηδέν, η πρόκληση είναι να φτιάξεις μια ομάδα με την οποία έχεις κοινό όραμα. Να συμφωνείτε στο πού θες να πάει και πώς θέλεις να το χτίσεις ωστε σε πέντε χρόνια να είναι εκεί που το θες. Η πρώτη μεγάλη δυσκολία ήταν το να πεις παγκόσμιος κινηματογράφος για παιδιά και νέους και αυτό να μη μπει αυτόματα στην κατηγορία niche, ότι είναι για λίγους, ότι δεν απευθύνεται σε όλους.
Και για αυτό η επιλογή του Μεγάρου από την πρώτη χρονιά ήταν κριτικής σημασίας, γιατί κατευθείαν έβαλε το φεστιβάλ στο κέντρο της πόλης σε ένα χώρο που είναι για όλη την οικογένεια και έδωσε ένα στίγμα. Μια άλλη πρόκληση είναι πως σε ένα πολύ θεατρόφιλο κοινό όπως είναι της Ελλάδας που παραδοσιακά οι γονείς πηγαίνουν τα παιδιά τους σε παιδικό θέατρο, να τους πεις υπάρχει και παιδικός κινηματογράφος.
Η ταινία "Don't Be a Pussy".
-Τα παιδιά πάντως έχουν πλέον μεγαλύτερη εξοικείωση με τις οθόνες από ότι με ο,τιδήποτε άλλο.
Ισχύει, όμως ο κινηματογράφος είναι κάτι τελείως διαφορετικό από το τάμπλετ ή την τηλεόραση. Εγώ έχω διαμορφώσει με τα χρόνια μια άλλη άποψη, δεν συμφωνώ με την γενικότερη δαιμονοποίηση της οθόνης. Κι εμείς είδαμε τηλεόραση παιδιά και καταναλώσαμε και περιεχόμενο που δεν ήταν ιδανικό, είναι οκ. Θέλω να πω ότι μέσα στο πλαίσιο του helicopter parenting, του ελέγχω τα πάντα να είναι correct, φτάνουμε και σε αυτή τη δαιμονοποίηση. Υπάρχουν στιγμές που χρειάζεται και να απασχολήσεις τα παιδιά σου με μία οθόνη, είναι οκ, είναι κομμάτι της καθημερινότητας.
-Το helicopter parenting είναι όντως ένα σημείο των καιρών.
Σου συστήνω να δεις το «Κυνηγώντας την παιδική ηλικία», μια ταινία που φέρνουμε φέτος μόνο για γονείς. Ένα ντοκιμαντέρ που μιλάει ακριβώς για αυτό, για την εμπλοκή των γονιών σε κάθε δραστηριότητα/επιλογή των παιδιών και για το παγκόσμιο πείραμα που γίνεται πάνω στα παιδιά. Αυτή η γενιά που μεγαλώνει τώρα δεν έχει περάσει ούτε μια μέρα χωρίς η δραστηριότητά του να γίνεται monitored από έναν ενήλικα.
Δεν υπάρχει ελεύθερο παιχνίδι, ακόμα και τα play dates είναι υπό γονική επίβλεψη, το παιχνίδι στην παιδική χαρά γίνεται με το γονιό ενεργό, το παιχνίδι για μπάλα στο γήπεδο έχει αντικατασταθεί με προπόνηση ποδοσφαίρου. Αυτό που λένε οι ειδικοί που μιλούν είναι πως δεν χρειάζεται να περάσουν από κόσκινο όλες οι επιλογές των παιδιών. Ότι είναι οκ τα παιδιά να βιώνουν μικρές ήττες και μικρές απογοητεύσεις κι αν δεν εκτεθούν σε αυτές, αν δεν διαχειριστούν μόνα τους μικρές κρίσεις, φτάνουν στο πανεπιστήμιο να μην μπορούν να διαχειριστούν απλά πράγματα. Για μένα αυτή η ταινία έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
-Η επιλογή των ταινιών πώς γίνεται;
Έχουμε μια ομάδα προγράμματος που βλέπει ό,τι βγαίνει στον παγκόσμιο κινηματογράφο όλη τη χρονιά και καταλήγουμε σε ένα πρόγραμμα που περνάει από το κόσκινο μιας επιστημονικού συμβούλου/παιδοψυχολόγου. Φέτος έχουμε μια ενότητα που λέγεται Digital Etiquette, ταινίες που αποτυπώνουν τις σχέσεις των παιδιών με τα σόσιαλ και το διαδίκτυο και βάζουν ένα ερώτημα: υπάρχει κόστος σε αυτή την έκθεση; Τι είσαι διατεθειμένος να κάνεις για να έχεις πολλά λάικ. Κι όλα αυτά χωρίς τον συνήθη διδακτισμό. Αυτό που λέμε, όχι μόνο για τη συγκεκριμένη ενότητα, αλλά για όλες είναι, είναι ελάτε μαζί με τα παιδιά σας, ακόμα και τους εφήβους να δείτε μαζί, γιατί οι ταινίες αυτές δίνουν πάντα πάσα για κουβέντα -και με τα παιδιά αλλά και μεταξύ μας.
Η ταινία "Jackie en Oopjen".
«Μέσα στο πλαίσιο του helicopter parenting, του “ελέγχω τα πάντα να είναι correct”, φτάνουμε και σε αυτή τη δαιμονοποίηση».
-Οι ιστορίες είναι γενικά ένας καλός τρόπος να περάσεις πράγματα στα παιδιά.
Γιατί σε μας τους μεγάλους δεν είναι; Όλοι το χρειαζόμαστε το παραμύθι. Στα παιδιά όμως μπορεί να γίνει και θεραπευτικό. Αυτή η προβολή και η ταύτιση είναι και θεραπευτική διαδικασία, όταν πχ βλέπεις ένα παιδί 8 ετών στην Σουηδία ή στην Ινδία να περνάει τα ίδια θέματα με τα δικά σου στην Αθήνα. Δημιουργεί μια αίσθηση κοινότητας και στέλνει ένα αισιόδοξο μήνυμα. Ότι δεν είσαι μόνος.
To 4ο Παιδικό & Εφηβικό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας θα πραγματοποιηθεί στις 13-14 & 20-21 Νοεμβρίου. Περισσότερες πληροφορίες στο site του φεστιβάλ.
