Η Μαρία Παπαγιάννη γράφει βιβλία με τα φτερά της φαντασίας της και διεκδικεί το βραβείο H.C. Andersen

Μέχρι τώρα στις αποσκευές της η Μαρία Παπαγιάννη έχει χωρέσει τα πιο σημαντικά βραβεία: Κρατικό Βραβείο (για το έργο της «Το δέντρο το Μονάχο»), Βραβείο Ελληνικού Τμήματος της IBBY – Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (Για τα έργα της «Ως διά μαγείας» και «Παπούτσια με φτερά»), βραβεία του περιοδικού Διαβάζω αλλά και αναγραφή στον κατάλογο White Ravens.

Το 2020 κι ενώ ακόμα παλεύει με την απώλεια του συζύγου της, Θάνου Μικρούτσικου, διεκδικεί το σπουδαιότερο από αυτά. Ένα που αν το κατακτήσει θα γίνει η πρώτη συγγραφέας από την Ελλάδα που θα το έχει λάβει ποτέ. Το βραβείο H.C. Andersen, βλέπεις, δίνεται κάθε δύο χρόνια σε έναν συγγραφέα και έναν εικονογράφο σύμφωνα με την αισθητική και τη λογοτεχνική ποιότητα των έργων τους, αλλά και σύμφωνα με το κατά πόσο ο συγγραφέας ή ο εικονογράφος έχουν την ικανότητα να βλέπουν τα πράγματα από την πλευρά του παιδιού και ενισχύει την περιέργεια και την φαντασία του μικρού αναγνώστη.

Η παιδική λογοτεχνία, το μεγάλο καταφύγιο

Πόσο σημαντική ήταν για εσένα η παιδική λογοτεχνία; Μπορείς να θυμηθείς; Αν έχεις περάσει έστω κι ένα βράδυ προσπαθώντας να κρατήσεις τα βλέφαρα σου ανοιχτά προσπαθώντας να φτάσεις μέχρι το τέλος του βιβλίου σου, ξέρεις τι εννοώ. Τα βιβλία ήταν τα παράθυρα που ορθάνοιχτα περίμεναν τη φαντασία μας να διοχετευτεί μέσα σε αυτά, να φτιάξει δικά της σκηνικά, πρόσωπα και εικόνες, να «ακούσει» τα λόγια με φωνές που έφτιαχνε αυτή, να βιώσει τα συναισθήματα των ηρώων, να δει τις πιο σκληρές πλευρές της πραγματικότητας μέσα από ένα πολύ ανοιχτό, πολύ διαφορετικό, πολύ απλό χάρτινο πρίσμα. Ήταν το εισιτήριο μας να μάθουμε μαθήματα χωρίς να μας κουνά κανένας μεγάλος το δάχτυλο. Μαθαίναμε απλά. Όπως μάθαιναν από τις εμπειρίες τους και οι ήρωες που ακολουθούσαμε κατά πόδας, από τη μία σελίδα στην άλλη.

Όλα αυτά τα μαθήματα τα χρωστάμε στους συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας. Πολλά από αυτά τα χρωστάμε συγκεκριμένα στη Μαρία Παπαγιάννη που αντιμετωπίζει τα παιδιά ως μικρούς μάγους της καθημερινότητας που έχουν ανάγκη τα φτερά τους για να πετάξουν.

«Νομίζω ότι τα παιδιά στα πρώτα χρόνια του σχολείου έχουν μαγικές ικανότητες. Μπορούν και μεταμορφώνουν τα πάντα. Μπορούν και τρέχουν από τον πραγματικό κόσμο στον κόσμο της φαντασίας χωρίς δυσκολία. Κι από την άλλη, δεν μπερδεύονται. Ξέρουν πολύ καλά πως όταν ξεκινήσει το «Μια φορά κι έναν καιρό…», ανοίγουμε το πορτάκι για κει που όλα μπορούν να συμβούν», έχει πει παλιότερα η συγγραφέας.

 

Τη ρωτήσαμε, λοιπόν, πότε ήταν που άρχισε να γράφει. Κι αφού ξεκίνησε να γράφει, τι ήταν αυτό που την έκανε να αφοσιωθεί στην παιδική λογοτεχνία. «Από μικρή όπως όλα τα παιδιά αγαπούσα τις ιστορίες. Είχα την ευλογία να μεγαλώσω σ΄ ένα σπίτι ανοιχτό που μαζεύονταν θείοι, θείες και ξαδέλφια κι έλεγαν ιστορίες», εξηγεί.

«Άκουγα και μαγευόμουνα. Ανακάλυπτα τη δύναμη τους. Άλλες φέρνανε δάκρυα κι άλλες γέλια. Πολύ πριν αρχίσω λοιπόν να γράφω ονειρευόμουν να ζήσω πολλές ιστορίες για να τις λέω κι εγώ στο τραπέζι του σπιτιού μας. Κάπως έτσι γεννήθηκε και η πρώτη ιστορία μου πολλά χρόνια μετά. Όταν άρχισα να γράφω δεν είχα στο μυαλό μου αν θα αφοσιωθώ σ΄ ένα είδος βιβλίου αλλά τελικά όλοι μου οι ήρωες έχουν μεγάλα μάτια και μεγάλα αυτιά σαν των παιδιών ή αλλιώς όλοι μου οι ήρωες πιστεύουν σ΄ ένα καλύτερο κόσμου όπως τα παιδιά», συμπληρώνει η Μαρία Παπαγιάννη.

Το βιογραφικό της Μαρίας Παπαγιάννη με τα δικά της λόγια

Θα σου μεταφέρω τα δικά της λόγια και το δικό της βιογραφικό όπως το έχει αναρτήσει στην επίσημη ιστοσελίδα της η Μαρία Παπαγιάννη. Μερικές φορές άλλωστε απέναντι σε μια δεινή συγγραφέα, οι δικές μας λέξεις είναι φτωχές και λίγες.

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Λάρισα μαζί με τους γονείς μου και την αδελφή μου Βικτώρια. Θυμάμαι ένα σπίτι πάντα γεμάτο. Ξαδέλφια, θείοι, θείες και φίλοι. Τα μεγαλύτερα ξαδέλφια προμήθευαν στα μικρότερα καινούργια βιβλία και μουσικές. Μόλις κλείνανε τα σχολεία, μετακομίζαμε στον Πλαταμώνα. Τρεις ολόκληρους μήνες παιχνίδι, κολύμπι, ποδήλατο, θερινά σινεμά.

Μαθήτρια τρίτης λυκείου πήρα το έπαθλο Ευάγγελου και Ελένης Τσιρόπουλου και η εργασία μου με τίτλο Η συμβολή της Θεσσαλίας στην απελευθέρωσή της εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ευθύνη.

Σπούδασα ελληνική φιλολογία στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα έκανα όσο πιο πολλούς φίλους μπορούσα, διάβαζα και αντάλλασσα με τους φίλους μου βιβλία και μουσικές, ταξίδευα στη Χαλκιδική και στις Κυκλάδες, κι όταν μάζευα αρκετό χαρτζιλίκι, γυρνούσα με ιντερέιλ στην Ευρώπη.

Όταν τέλειωσα τη Φιλοσοφική, μετακόμισα στην Αθήνα, όπου δούλεψα για χρόνια ως δημοσιογράφος σε ραδιόφωνο, τηλεόραση, εφημερίδες και περιοδικά. Τιμή μου που συνεργάστηκα με την Ορχήστρα των Χρωμάτων ως υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου. Το 1996 παντρεύτηκα τον συνθέτη Θάνο Μικρούτσικο και γεννήθηκε η κόρη μου Αλεξάνδρα.

Το 2001 γεννήθηκε ο Στέργιος και εκδόθηκε το πρώτο μου βιβλίο με τίτλο “Καληνύχτα, μαμά”».

Είναι επίσης μία γυναίκα, θα συμπληρώσουμε, που πηγαίνει σε σχολεία για να συναντήσει μαθητές από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού ως το γυμνάσιο, μαζί με την αχώριστη φίλη της την πασχαλίτσα Πες Πες που λατρεύει τα παιδιά και τα βιβλία. Το τελευταίο της μυθιστόρημα «Παπούτσια με φτερά» έγινε αφορμή για να δημιουργηθεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά από την ΣΤ’ Δημοτικού μέχρι τη Β’ Γυμνασίου. Το πρόγραμμα ονομάζεται «Φυλακτές της ελευθερίας».

Επίσης έχει ενεργή ενασχόληση με το θέατρο. Φέτος στην Αθήνα παίζονται δυο παραστάσεις σε κείμενα της Μαρίας Παπαγιάννη και μουσική του Θάνου Μικρούτσικου. Στην Παραμυθοχώρα ο μικρός Ρωμαίος, ο ανήσυχος ποντικός επιστρέφει μετά από 15 χρόνια στην αγαπημένη παράσταση «Μια περιπέτεια για τον Ρωμαίο». Ο Ρωμαίος ανοίγει την πόρτα για να δουν τα παιδιά πόσα θαύματα χωράνε πίσω από τη σκηνή. “Το παν στο θέατρο είναι η συνεργασία” λέει ο μικρός ποντικός.

«Ο ΜΑ ΔΙ ΚΑ» φωνάζουν και οι μικροί θεατές βγαίνοντας από το Θέατρο Τζένη Καρέζη όπου παίζεται για λίγες Κυριακές ακόμα το «Ως την άκρη του κόσμου». Δυο παιδιά μετά από μια μεγάλη καταστροφή φεύγουν για να βρουν ξανά το νήμα της ζωής τους. Τρομαγμένοι αποφασίζουν να προχωρήσουν παίζοντας ένα παιχνίδι. Είναι πειρατές και ακολουθούν ένα χάρτη θησαυρού. Στην παράσταση ο Θάνος Μικρούτσικος και η Μαρία Παπαγιάννη συνεργάστηκαν με την ταλαντούχα ομάδα C for Circus.

Οι βραβεύσεις και το Διεθνές Βραβείο H.C. Andersen

Το Διεθνές βραβείο H.C. Andersen δίνεται από τη Διεθνή Επιτροπή Βιβλίων για νέους (IBBY). Σε συγγραφείς δίνεται ήδη από το 1956. Φέρει το όνομα του μεγαλύτερου παραμυθά του κόσμου, τα έργα του οποίου κυκλοφόρησαν τον 19ο αιώνα. Κάθε νικητής λαμβάνει το μετάλλιο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ένα χρυσό μετάλιο με την προτομή του Άντερσεν. Τα μετάλλια παρουσιάζονται κάθε δύο χρόνια στο συνέδριο της ΙΒΒΥ.

Ανάμεσα στους πολλούς νικητές των βραβείων ως τώρα είναι ο Ιταλός Gianni Rodari, η Σουηδή Maria Gripe, η Αυστραλή Patricia Wrightson, η Ολλανδη Annie M.G. Schmidt και άλλοι πολλοί. Τελευταίος συγγραφέας που κατέκτησε το βραβείο είναι ο Eiko Kadono από την Ιαπωνία που το απέσπασε το 2018.

Τι σημαίνει όμως ένα ακόμα βραβείο για μία συγγραφέα που έχει τιμηθεί ήδη επανειλλημένα για το έργο της; Η ίδια θα απαντήσει ως εξής: «Μια πολύ αγαπημένη μου φίλη μου έλεγε να θυμάμαι πάντα ότι κάνουμε βιβλία κι όχι βραβεία. Προσπαθώ να μην το ξεχνάω αυτό. Φυσικά κάθε φορά που ερχόταν ένα βραβείο με γέμιζε χαρά. Αλλά όταν ξεκινάω μια ιστορία το σημαντικό είναι να την πω όσο καλύτερα μπορώ. Δεν γράφω για ένα θέμα, δεν μου αρέσουν τα βιβλία που προσπαθούν να διδάξουν τα παιδιά. Νομίζω ότι όλες οι ιστορίες σου μαθαίνουν κάτι όταν σε παρασέρνουν στον κόσμο τους. Όταν για λίγο είσαι κι εσύ εκεί. Κι αυτή είναι η απόλαυση όταν διαβάζω κι αυτό είναι το μεγαλύτερο βραβείο . Όταν ένα παιδί μου λέει ότι ταξίδεψε με το βιβλίο μου».

Καθώς η επιτροπή του Διεθνούς βραβείου H.C.Andersen εξετάζει το συνολικό έργο των συγγραφέων που το διεκδικούν, κάθε συγγραφέας επιλέγει πέντε έργα του να καταθέσει προς εξέταση. Τα βιβλία που επέλεξε η Μαρία Παπαγιάννη να υποβάλει για το βραβείο είναι:

Παπούτσια με φτερά Εκδόσεις Πατάκη, 2016
Είχε απ’ όλα και είχε πολλά, εικ. Έφη Λαδά, Εκδόσεις Πατάκη, 2015
On ne gagne pas tous le jours, εικ. Eve Tharlet, Minedition, 2013 – Μια άλλη μέρα θα νικήσεις εσύ, Εκδόσεις Πατάκη, 2013
Το Δέντρο το Μονάχο, Εκδόσεις Πατάκη, 2010
Ως διά μαγείας, Εκδόσεις Πατάκη, 2006

Κι αν δεν τα έχεις διαβάσει ποτέ ως τώρα, μάλλον αυτή είναι η καλύτερη αφορμή για να τα μάθεις και να τα διαβάσεις απνευστί.

Παπούτσια με φτερά

Η μικρή Ρόζα μεγαλώνει με τον πατέρα της που είναι ψαράς αλλά στα κρυφά γράφει ποιήματα. Κάποια στιγμή, κυνηγημένη από κακές σκέψεις, θα ακολουθήσει τον Γκαμπίτο, τον γάτο με το ένα μάτι, στην Πολιτεία του Βυθού, που ετοιμάζεται για πόλεμο για τον πιο κουφό λόγο που μπορεί να φανταστεί κανείς: για τις γλώσσες που χάνονται. Ποτέ ως τότε η Ρόζα δεν είχε σκεφτεί ότι και οι γλώσσες πεθαίνουν και μαζί τους πεθαίνουν τα παραμύθια, τα τραγούδια, τα όνειρα. Τώρα πρέπει να αποφασίσει αν θα τολμήσει να υψώσει το ανάστημά της και να δώσει κι αυτή τη δική της μάχη στις γειτονιές του κόσμου.

Ένα βιβλίο για την ποίηση, για τα μικρά θαύματα και τους μεγάλους αγώνες, για το κυνήγι της χώρας της Ουτοπίας, ένα βιβλίο, δηλαδή, με κανονικούς ανθρώπους που επιμένουν να ονειρεύονται.

Η Μαρία Παπαγιάννη μέσα από το βιβλίο της καταφέρνει να μιλήσει για ζητήματα όπως ο ρατσισμός και το αντίδοτό του, την αποδοχή και φέρνει τα παιδιά αντιμέτωπο με τον πραγματικό κόσμο μέσα από μεγάλη τρυφερότητα. « ο βασικός στόχος της λογοτεχνίας για παιδιά είναι να τα βοηθήσει να μεγαλώσουν. Να μεγαλώσουν και να ζήσουν σ’ αυτό τον κόσμο και όχι σε κάποιο ροζ ζαχαρένιο κόσμο που άλλωστε ποτέ δεν υπήρχε. Αλλά νομίζω ότι στη σημερινή συγκυρία γίνεται όλο και πιο απαραίτητο να υποψιάσουμε τα παιδιά γι’ αυτό που θα βρούνε μεγαλώνοντας. Πάντα όμως, κι όταν ακόμα βρίσκομαι στον πάτο του πηγαδιού, ονειρεύομαι έναν σπόρο που μπορεί να γίνει μαγική φασολιά», είχε πει η ίδια σε συνέντευξή της στο διάστιχο.

Είχε απ’ όλα και είχε πολλά

 

Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε ένας βασιλιάς που είχε απ’ όλα και είχε πολλά.

Ζούσε ευτυχισµένος κι αυτός και όλοι στο βασίλειο, ώσπου είδε στ’ όνειρό του ότι τα έχασε όλα. Ο φόβος ρίζωσε µέσα του. Κι ύστερα τίποτα δεν ήταν όπως παλιά. Ο βασιλιάς δε µίλησε σε κανέναν για τους εφιάλτες του. Δεν ήξερε, ο χαζός, ότι οι πόνοι και οι χαρές µοιράζονται. Κι έτσι οι πόνοι µικραίνουν κι οι χαρές µεγαλώνουν.

Το αριστουργηματικό παραμύθι-παραβολή της Μαρίας Παπαγιάννη σε εικονογράφηση της Έφης Λαδά συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο «White Ravens 2016» της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Νεότητας του Μονάχου.

Τα όνειρα που όταν μπει ο φόβος και το «εγώ» μέσα τους μπορούν να γίνουν εφιάλτες, η αξία του «εμείς» και της ελευθερίας απέναντι στην απολυταρχία. Το μοίρασμα, αυτή η ζωογόνος ενέργεια που μας κινεί και μας κάνει ευτυχισμένους, η μόνη διέξοδος απέναντι σε όποιο αίσθημα απομόνωσης. Όλα τα παραπάνω είναι μαθήματα για τον αναγνώστη που τα κερδίζει ακριβώς λόγω της έλλειψης διδακτισμού εκ μέρους της συγγραφέως.

«Κέρδος είναι να αντιστέκεσαι, να ανοίγεις τις πόρτες, τα παράθυρα και να μοιράζεσαι τους εφιάλτες σου. Να μπορείς να ονειρεύεσαι χωρίς σύνορα. […] Τα παραμύθια πάντα πρόσφεραν παρηγοριά. Οι άνθρωποι, τα παλιά τα χρόνια, μαζεύονταν για να πούνε παραμύθια. Αλλά και σήμερα όταν λέμε στα παιδιά μας παραμύθια ποτίζουμε τη σχέση μας, μαθαίνουμε γι΄ αυτά που τους φοβίζουν και τους τρομάζουν, από τα γιατί τους, από τις εκφράσεις τους και τα θαυμαστικά τους», είχε πει η Μαρία Παπαγιάννη για το βιβλίο της στο Press Publica.

Μία άλλη μέρα θα νικήσεις εσύ!

 

Ο Άρης και ο Πέτρος όλη τη μέρα πολεμάνε να κερδίσει ο ένας τον άλλον. Ο Άρης έρχεται πάντα πρώτος και ο Πέτρος αναρωτιέται πότε θα έρθει εκείνη η μέρα που θα φωνάξει κι αυτός «Σε πέρασα!». Η μαμά τους τους εξηγεί πως η αληθινή ζωή είναι γεμάτη χαρές και λύπες. « Μια άλλη μέρα θα νικήσεις εσύ, Πέτρο».

Και να που φτάνει εκείνη η μέρα και ο Πέτρος καταλαβαίνει πως δεν έχει τόση σημασία ποιος κερδίζει, αλλά ποιος ξεπερνά τον εαυτό του.

Το παραμύθι «Μια άλλη μέρα θα νικήσεις εσύ» σε εικονογράφηση της Εύα Θάρλετ κυκλοφορεί ήδη σε 5 γλώσσες. Ποιος δεν γνωρίζει πόσο δεν αρέσει στα παιδιά να χάνουν; Πόσο χρειάζονται την αυυτοπεποίθηση, όχι την επίπλαστη που τους χαρίζουν οι νίκες τους στα ανταγωνιστικά παιχνίδια αλλά η αληθινή που τους προσφέρουν οι αληθινές φιλίες και η αλληλεγγύη. Αυτές τις αξίες αναδεικνύει μέσα από το τόσο σύγχρονο και τόσο διαχρονικό ταυτόχρονα παραμύθι της η Μαρία Παπαγιάννη.

Το Δέντρο το Μονάχο

 

Ένα χωριό ασάλευτο πάνω στα βράχια, στη σκιά του βουνού. Πέρα μακριά, το πέλαγος. Εκεί επιστρέφει η Βιολέτα, ηλικιωμένη γυναίκα πια, ύστερα από χρόνια απουσίας. Την ίδια εποχή εξαφανίζονται τα τάματα της εκκλησίας κι οι υποψίες της βαραίνουν. Τα παρελθόν της σκοτεινό, το παρόν της αβέβαιο. Μάγισσα τη φωνάζουν όλοι.

Ο Σίμος, ένα νέο παιδί μεγαλωμένο με τους θρύλους του τόπου του, είναι ο μόνος που θα πιστέψει στην αθωότητά της. Θα τολμήσει, όμως, να τα βάλει με τους φίλους του που οργανώνουν ολόκληρη συνωμοσία για να αποκαλύψουν το αληθινό πρόσωπο της μάγισσας; Μέσα από τις αναμνήσεις των μεγαλύτερων και τις αποκαλύψεις των νεότερων ξετυλίγεται η ιστορία του χωριού και των ανθρώπων του. Ενός τόπου σκοτεινού και φωτεινού μαζί, ενός τόπου που αναζητά την αλήθεια του μέσα από δοξασίες, προκαταλήψεις, όνειρα κι οράματα, προδοσίες, πάθη και σκιές.

Πόσο δύσκολο είναι να γράφεις για εφήβους; Πρέπει να μπορέσεις να καταργήσεις τα όρια μεταξύ λογοτεχνίας για ανηλίκους και ενήλικες με έναν τρόπο που κανείς ποτέ δεν θα καταλάβει. Και σε αυτό το βιβλίο, που μιλά για το σκοτάδι και το φως των ανθρώπων, το κλείσιμο και το άνοιγμα των μυαλών και οδηγεί από τη μία πλευρά στην άλλη μέσα από μία καταιγιστική πλοκή η Μαρία Παπαγιάννη το καταφέρνει.

Τα μικρά θαύματα στα οποία πιστεύει η Μαρία Παπαγιάννη στην καθημερινότητα γίνονται πράξη μέσα από την πίστη του Σίμου, μέσα από την αγάπη, μέσα από την αποδοχή.

Ως διά μαγείας

 

Η Εύα ξέρει καλά ότι η μαμά της, η Μανταλένα, δεν είναι μια κανονική μαμά. Έχει τα πιο κόκκινα μαλλιά του κόσμου, μιλάει στα λουλούδια που θεριεύουν και στα ζώα που την αγαπούν. Ο μπαμπάς της λέει ότι απλά η Μανταλένα γεννήθηκε σε λάθος εποχή. Η Μανταλένα προκαλεί την κόρη της να τιμωρεί τους Κακούς με Ανάποδες Ευχές. Η πρώτη Ανάποδη Ευχή της Εύας έχει στόχο τη φριχτή κουτσομπόλα που μένει απέναντί τους.
Μεγαλώνοντας η Εύα θ’ ανακαλύψει ότι στη ζωή συμβαίνουν πολλά θαύματα. Μαθαίνει ακόμα ότι πολλές φορές για να πετύχεις χρειάζεται να δώσεις πολλές μάχες. Καμιά φορά οι Ανάποδες Ευχές πιάνουν, καμιά φορά πάλι πρέπει να νικήσεις τους φόβους σου και να ριχτείς στην περιπέτεια.

Η διαφορετικότητα, υπό το πρίσμα της παιδικής λογοτεχνίας παρουσιάζεται μέσα από αυτό το βιβλίο. Και για μία ακόμα φορά η Μαρία Παπαγιάννη αποφεύγει τον διδακτισμό, δημιουργώντας αληθινούς χαρακτήρες που κάνουν το παιδί να ταυτιστεί μαζί τους και να πάρει τα δικά του μηνύματα βλέποντας με τα δικά τους μάτια.

Από το πρώτο βιβλίο στα αμέτρητα

«To Διεθνές Βραβείο H.C. Andersen αφορά το σύνολο του έργου σας.  Θυμάστε τα συναισθήματά σας όταν είδατε το πρώτο σας παιδικό βιβλίο να κυκλοφορεί;» ρωτήσαμε τη Μαρία Παπαγιάννη καλώντας την να κάνει ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο. «Φυσικά. Θυμάμαι όλες τις σημαντικές στιγμές της ζωής μου. Πολύ περισσότερο όταν η κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου συνέπεσε με την γέννηση του γιου μου. Το 2001, ήταν μια στροφή σε πολλά θαύματα. Αγαπούσα τόσο τα βιβλία που δεν μπορούσα να συγκρατήσω τον ενθουσιασμό μου. Το έψαχνα στα βιβλιοπωλεία. Θυμάμαι τον ενθουσιασμο μου όταν το βρήκα να γειτονεύει σ΄ ένα ράφι δίπλα σε βιβλία που είχα αγαπήσει. Μεγάλη χαρά ένιωσα και νιώθω κάθε φορά που μια ιστορία μου γίνεται βιβλίο. Μεγάλη χαρά νιώθω και σαν αναγνώστρια κάθε φορά που απολαμβάνω ένα βιβλίο».

Το βιβλίο εκείνο, το πρώτο, ήταν το «Καληνύχτα μαμά».

Ακολούθησαν πολλά εικονογραφημένα βιβλία, όπως το «Η κλέφτρα των ονείρων» (2006), «Εκείνα τα Χριστούγεννα ήρθαν τα πάνω κάτω» (2012), το τελευταίο της βιβλίο «Πες το μ’ένα παραμύθι – Οι περιπέτειες του Νιλς» (2018) κ.α.

Μαζί τους ήρθαν και μυθιστορήματα όπως το «Μια περιπέτεια για το Ρωμάιο» (2003), «Πιάστε τους!» (2003- συνεργασία με τον Φίλιππο Μανδηλάρα), «Με λένε Μάγια» (2008) και «Ο γύρος του κόσμου με το ποδήλατο» (2009) κ.α.

Στο συγγραφικό της έργο συγκαταλέγονται και πολλά βιβλία νεανικής λογοτεχνίας όπως το «Πρώτος!» (2005), «Βιβλιοφάγος κατά… λάθος!» (2006), «Η μυστική συνταγή της Έλλης» (2015) κ.α.

Αυτό το και άλλα που βλέπεις να επαναλαμβάνεται δεν τοποθετείται τυχαία. Είναι ασφαλές να πει κανείς ότι ο χαρακτηρισμός πολυγραφότατος φτιάχτηκε για περιπτώσεις συγγραφέων όπως η Μαρία Παπαγιάννη. Για συγγραφείς με μία φαντασία και μία πένα που δεν στερεύουν ποτέ κι έχουν ολοένα και περισσότερα να δώσουν.

Η πένα της παράλληλα εξασκείται και στην μετάφραση, αδιάκοπα, αλλά γι’ αυτή την ιδιότητα της μεταφράστριας θα χρειαστούμε άλλες τόσες λέξεις.

Από το σκοτάδι στο φως

Το 2019, όπως κατάλαβες, πήρε κάτι τρομερά σημαντικό από την Μαρία Παπαγιάννη σε προσωπικό επίπεδο. Πριν λίγες μέρες έφυγε από τη ζωή ο σύζυγός της, σπουδαίος μουσικοσυνθέτης, Θάνος Μικρούτσικος. Το 2020 ίσως φέρει στη Μαρία Παπαγιάννη των γραμμάτων και των αναγνωστών κάτι πάρα πολύ σπουδαίο. Μια διάκριση που είναι πιο σημαντική από κάθε άλλη στην παιδική λογοτεχνία. Μια διάκριση που αν όλα πάνε όπως ελπίζουμε θα δοθεί για πρώτη φορά σε συγγραφέα της χώρας μας. Ίσως, λοιπόν, ο κύκλος από το 2019 ως το 2020 να είναι για τη Μαρία Παπαγιάννη, όπως ακριβώς οι κύκλοι των βιβλίων της, από το σκοτάδι στο φως.

 

«Ακόμα φοβάμαι το σκοτάδι, αλλά η λογοτεχνία είναι εκεί για να με γιατρεύει. Γιατί η λογοτεχνία πιο πολύ με ποτάμι μού μοιάζει, που άλλοτε τρέχει στο φως κι άλλοτε ποτίζει τις σκοτεινές μας ρίζες», είχε πει στο Talk με αφορμή το βιβλίο της «Παπούτσια με φτερά». Ας την ακολουθήσουμε σε αυτό το μεγάλο ποτάμι, λοιπόν. Ας πάμε με αυτή την αφορμή κοντά στη λογοτεχνία, το μεγάλο μας καταφύγιο. Και πάμε από μικροί ή πάμε μαζί με τους μικρούς. Με την ελπίδα, μικροί και κυρίως μεγάλοι να γίνουμε καλύτεροι.