ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Η Τουρκία αποχώρησε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την έμφυλη βία

© 2023 Lefteris Pitarakis/AP IMAGES

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποτελεί το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο που θέτει κριτήρια για την πρόληψη της έμφυλης βίας. Το Συμβούλιο Επικρατείας της Τουρκίας ενέκρινε την αποχώρηση της χώρας από τη συγκεκριμένη σύμβαση στην οποία και τύποις βρισκόταν, για να τα λέμε όλα με το όνομά τους.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας έκρινε «νόμιμη» την αποχώρηση του προέδρου Ερντογάν από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης με τις γυναικείες οργανώσεις να θεωρούν κατάφωρα παράνομη την απόφαση αυτή.

Η Σύμβαση εγκρίθηκε με τη συναίνεση όλων των κομμάτων στο κοινοβούλιο το 2011 και το Σύνταγμα δεν δίνει στον Πρόεδρο την εξουσία να την ακυρώσει.

Η Τουρκία και επίσημα εκτός από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Ε και; Δίνει, δεν δίνει, την πήρε μόνος του την εξουσία και την ακύρωσε. Έτσι κι αλλιώς οι γυναίκες για μεγάλη μερίδα των γειτόνων αποτελούν κατώτερα πλάσματα.

Και επίσημα λοιπόν η Τουρκία αντιμετωπίζει τις γυναίκες και τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας ως αόρατες υπάρξεις. Και τι γίνεται με τιμωρία των δραστών σε περιστατικά έμφυλης βίας; Καλό το αστείο σου. Έχεις κι άλλα να μας πεις να ευθυμήσουμε;

«Η απόσυρση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, είναι η κορυφή ενός επικίνδυνου, αντιδικαιωματικού παγόβουνου. Όμως έχει επίσης ατσαλώσει ακτιβίστριες και ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο να υψώσουν το ανάστημά τους για τα γυναικεία και ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα», είχε δηλώσει η Agnès Callamard, Γαλλίδα ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ή επίσημα: «Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας» υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011, τέθηκε σε ισχύ το 2014 και υπογράφηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2017. Υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη, απ’ όπου πήρε και το όνομά της.

Άρθρο 1 – Σκοποί της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης

Οι σκοποί της παρούσας Σύμβασης συνίστανται στα εξής:

α. την προστασία των γυναικών ενάντια σε όλες τις μορφές βίας, καθώς και την πρόληψη, την ποινική δίωξη και εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών καθώς και της ενδοοικογενειακής βίας.

β. τη συνεισφορά στην εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών και στην προώθηση ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών συμπεριλαμβανομένης της παροχής ενδυνάμωσης στις γυναίκες.

γ. τον σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου πλαισίου, πολιτικών και μέτρων για την προστασία και την υποβοήθηση όλων των θυμάτων βίας κατά των γυναικών καθώς και της ενδοοικογενειακής βίας.

δ. την προαγωγή διεθνούς συνεργασίας με σκοπό την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.

ε. την παροχή υποστήριξης και συνδρομής σε οργανισμούς και φορείς επιβολής του δικαίου για αποτελεσματική συνεργασία τους με στόχο την υιοθέτηση μίας συνεκτικής προσέγγισης που οδηγεί στην εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.

Άρθρο 2- Πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης

1. Η παρούσα Σύμβαση θα τυγχάνει εφαρμογής αναφορικά με όλες τις μορφές βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία έχει δυσανάλογη επίπτωση επί των γυναικών.

2. Τα μέρη ενθαρρύνονται σε εφαρμογή της παρούσας Σύμβασης αναφορικά με όλα τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Τα μέρη θα καταβάλλουν ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά τις γυναίκες θύματα βίας που συνδέεται με το φύλο κατά την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας Σύμβασης.

3. Η παρούσα Σύμβαση θα τυγχάνει εφαρμογής τόσο σε περιόδους ειρήνης όσο και σε περιστάσεις ενόπλων συγκρούσεων.

Άρθρο 3- Ορισμοί

Προς τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης:

α. Ο όρος «βία κατά των γυναικών» νοείται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μία μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και σημαίνει όλες τις πράξεις μίας βίας βασιζόμενης στο φύλο οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα ή ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα, φυσική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τοιούτων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη αποστέρηση της ελευθερίας, είτε αυτή συμβαίνει στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο.

β. Ο όρος «ενδοοικογενειακή βία» σημαίνει όλες τις πράξεις φυσικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας οι οποίες συμβαίνουν εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας ή μεταξύ πρώην ή νυν συζύγων ή συντρόφων, ανεξάρτητα ή όχι του κατά πόσο ο δράστης μοιράζεται ή έχει μοιρασθεί την ίδια κατοικία με το θύμα.

γ. Ο όρος «φύλο» υποδηλοί τους κοινωνικά δομημένους ρόλους, συμπεριφορές, δραστηριότητες και ιδιότητες (χαρακτηριστικά γνωρίσματα) τις οποίες μια δεδομένη κοινωνία θεωρεί προσήκουσες και ενδεδειγμένες για τις γυναίκες και τους άνδρες.

δ. Ο όρος «βία κατά των γυναικών» που βασίζεται στο φύλο σημαίνει τη βία η οποία έχει ως αντικείμενο τη γυναίκα για μόνο το λόγο ότι είναι γυναίκα ή η οποία επηρεάζει τη γυναίκα κατά τρόπο δυσανάλογο.

ε. Ο όρος «θύμα» σημαίνει οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο το οποίο αποτελεί αντικείμενο
συμπεριφοράς η οποία προσδιορίζεται στα εδάφια α και β.

στ. ο όρος «γυναίκες» συμπεριλαμβάνει κορίτσια ηλικίας κάτω των 18 ετών.

Η ζωή στην Τουρκία και η «προστασία» των γυναικών από τους νόμους

Στην Τουρκία η έμφυλη βία είναι βαθιά ριζωμένη στην κοινωνία της απόλυτης πατριαρχίας. Το «όχι» και το «δεν θέλω» μιας γυναίκας στον άντρα της είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Μια αδιανόητη συνθήκη που αν ισχύσει, τότε οι συνέπειες είναι βαρύτατες για όσες τολμήσουν να εναντιωθούν στο ισχυρό αρσενικό.

Την τελευταία πενταετία, ομάδα παρακολούθησης των εγκλημάτων κατά των γυναικών, καταγράφει μια γυναικοκτονία την ημέρα. Ανάλογα είναι τα νούμερα για τις δολοφονίες των τρανς.

Σε έρευνα του 2002 το 71% των ερωτηθέντων είχαν ενημερώσει πως είχαν κακοποιηθεί ψυχολογικά, σωματικά και συναισθηματικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους.

Έως το 2005 ο βιασμός μέσα στον γάμο ήταν εντάξει. Απαγορεύτηκε δια νόμου το 2005, χωρίς προφανώς να αλλάξει κάτι επί της ουσίας, όπως απέδειξε έρευνα σύμφωνα με την οποία το 33% των αστυνομικών που έχουν ερευνήσει σχετικές υποθέσεις, δήλωσαν ότι «κάποιες γυναίκες άξιζαν τον βιασμό».

Το 66% των αστυνομικών, το 27% των ψυχίατρων και το 18% των ψυχολόγων δήλωσαν πως «η φυσική εμφάνιση και η συμπεριφορά των γυναικών, δελεάζουν τους άνδρες να τις βιάσουν».

Η επιθυμία Ερντογάν να αποχωρήσει από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης δεν προέκυψε σήμερα. Έχει ρητά δηλωθεί εδώ και χρόνια.

Η απάντηση του Σουλτάνου ήταν «οι γυναίκες προστατεύονται από τους νόμους. Όχι από τη Σύμβαση. Η απόσυρσή μας δεν θα οδηγήσει σε νομικά ή πρακτικά μειονεκτήματα της πρόληψης της βίας κατά των γυναικών».

Η Διεθνής Αμνηστία την ίδια ώρα σχολίαζε: «η αποχώρηση στέλνει ένα απερίσκεπτο και επικίνδυνο μήνυμα σε αυτούς που κακοποιούν, κακομεταχειρίζονται και δολοφονούν, πως μπορούν να συνεχίζουν να κάνουν ό,τι κάνουν και να μένουν ατιμώρητοι».