Κάννες 2024: Οι γυναίκες σκηνοθέτιδες αγνοούνται και ένα νέο «εκρηκτικό» #ΜeToo ετοιμάζεται

Το φετινό διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών περιλαμβάνει 22 ταινίες, μόνο 4 από τις οποίες είναι σκηνοθετημένες από γυναίκες. Αυτό αντιστοιχεί σε μόλις το 18% των φετινών τίτλων του διαγωνισμού που σκηνοθετούνται από γυναίκες. Μετά από το περσινό ρεκόρ διαγωνιστικής σύνθεσης, που περιλάμβανε 7 ταινίες σε σκηνοθεσία γυναικών, συν τον Χρυσό Φοίνικα για την Justine Triet η οποία έγινε μόλις η 3η γυναίκα που κέρδισε το κορυφαίο βραβείο του φεστιβάλ, το φετινό Φεστιβάλ Καννών επέστρεψε στις παλιές κακές του συνήθειες.

Η 77η διοργάνωση του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Καννών λοιπόν, περιλαμβάνει μόλις 4 ταινίες σκηνοθετημένες από γυναίκες στο διαγωνιστικό τμήμα, μειώνοντας την εκπροσώπηση στα επίπεδα του 2021 και επιστρέφοντας τις γυναικείες συμμετοχές του φεστιβάλ σε έναν αριθμό που ανατράπηκε, μόλις το 2011.

Μεταξύ των τίτλων του διαγωνισμού που ανακοινώθηκαν σήμερα: η τακτική στις Κάννες Andrea Arnold, θα παρουσιάσει την ταινία Bird, η Coralie Fargeat το The Substance, η ντοκιμαντερίστρια Payal Kapadia συμμετέχει με την αφηγηματική της ταινία All We Imagine as Light και η Agathe Riedinger το Wild Diamond.

Αναλυτικά οι ταινίες που διεκδικούν τον Χρυσό Φοίνικα στο 77ο Φεστιβάλ Καννών:

• THE APPRENTICE από τον Ali Abbasi
• MOTEL DESTINO από τον Karim Ainouz
• BIRD από την Andrea Arnold
• EMILIA PEREZ από τον Jacques Audiard
• ANORA από τον Sean Baker
• MEGALOPOLIS από τον Francis Ford Coppola
• THE SHROUDS από τον David Cronenberg 
• THE SUBSTANCE από την Coralie Fargeat
• GRAND TOUR από τον Miguel Gomes
• LA PLUS PRÉCIEUSE DES MARCHANDISES από τον Michel Hazanavicius
• MARCELLO MIO από τον Christophe Honore
• FENG LIU YI DAI (CAUGHT BY THE TIDES) από τον Jia Zhang-Ke
• ALL WE IMAGINE AS LIGHT από την Payal Kapadia
• KINDS OF KINDNESS από τον Γιώργο Λάνθιμο
• L’AMOUR OUF από τον Gilles Lellouche
• TREI KILOMETRI PANA LA CAPATUL LUMII από τον Emanuel Parvu
• THE SEED OF THE SACRED FIG από τον Mohammad Rasoulof
• DIAMANT BRUT (WILD DIAMOND) από την Agathe Riedinger
• OH CANADA από τον Paul SCHRADER
• LIMONOV – THE BALLAD από τον Kirill Serebrennikov
• PARTHENOPE από τον Paolo Sorrentino
• PIGEN MED NÅLEN (THE GIRL WITH THE NEEDLE) από τον Magnus Von Horn

Με μια σύνθεση 22 διαγωνιστικών τίτλων, αυτό σημαίνει ότι μόλις το 18% της φετινής επιλογής ταινιών περιλαμβάνει ταινίες σκηνοθετημένες από γυναίκες.

Η σύνθεση ρεκόρ του περασμένου έτους περιελάμβανε 7 ταινίες σκηνοθετημένες από γυναίκες στο σύνολο των 21 ταινιών που διαγωνίζονταν (πάνω από το 33% της σύνθεσης). Από αυτές τις ταινίες, η ταινία Anatomy of a Fall της Triet κέρδισε όχι μόνο τον Χρυσό Φοίνικα, αλλά και το Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου, ενώ η Kaouther Ben Hania διακρίθηκε στην κατηγορία Καλύτερου Ντοκιμαντέρ για το Four Daughters.

Μια λυπηρή αναδρομή στις Κάννες

Τα τελευταία χρόνια, το φεστιβάλ έκανε πολύ μικρά βήματα στη διάδοση του πλούτου της γυναικείας ματιάς στο διαγωνιστικό του τμήμα, αφού μετά το 2019 η διαλογή σταματούσε σε μόλις 4 ταινίες που σκηνοθέτησαν ή συν-σκηνοθετήθηκαν από γυναίκες. Ο προγραμματισμός περισσότερων από 4 ταινιών από γυναίκες σκηνοθέτιδες φαινόταν αδύνατος στο φεστιβάλ, ακόμη και αν αυτές σημείωναν άλλες νίκες σε διαφορετικά φεστιβάλ κινηματογράφου.

Το 2022, το διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Καννών περιλάμβανε 5 ταινίες σκηνοθετημένες ή συν-σκηνοθετημένες από γυναίκες για 1η φορά, συμπεριλαμβανομένων νέων ταινιών από την Claire Denis, την Kelly Reichardt, τη Valeria Bruni Tedeschi και τη Charlotte Vandermeersch. Αυτές οι επιλογές αύξησαν επίσης το ποσοστό των συνολικών ταινιών που σκηνοθέτησαν ή συν-σκηνοθέτησαν γυναίκες στο σύνολο των τμημάτων του φεστιβάλ, σημειώνοντας ένα νέο τότε ρεκόρ εκπροσώπησης, που έφτασε το 23,8%.

Το 2021, οι Κάννες φιλοξένησαν 4 ταινίες σκηνοθετημένες από γυναίκες στο διαγωνιστικό τμήμα σε σύνολο 24 ταινιών, πράγμα που σημαίνει ότι μόλις το 16,6% των ταινιών σκηνοθετήθηκαν από γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων νέων ταινιών από την Ildikó Η Enyedi, τη Mia Hansen-Løve, τη Catherine Corsini και τη Julia Ducournau, η οποία έγινε η 2η γυναίκα που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα με το τολμηρό Titane της.

Το 2012, καμία γυναίκα σκηνοθέτιδα δεν κατάφερε να φτάσει στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ, μετά από μια χρονιά ορόσημο, το 2011, όταν για πρώτη φορά τότε 4 τίτλοι ταινιών σκηνοθετημένες από γυναίκες, βρήκαν το δρόμο τους στη λίστα. Μεταξύ 2016-2018, μόνο 3 γυναίκες κινηματογραφίστριες έμπαιναν στον διαγωνισμό κάθε χρόνο. Το 2019, το φεστιβάλ έριξε ξανά στη μάχη για τον Χρυσό Φοίνικα, 4 γυναίκες σκηνοθέτες στον διαγωνισμό. Το διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ ακυρώθηκε το 2020, λόγω της πανδημίας του Covid.

Κάννες 2024: Με γυναίκα Πρόεδρο στην κριτική επιτροπή

Η κριτική επιτροπή του φετινού διαγωνισμού του φεστιβάλ θα έχει τουλάχιστον στην προεδρία, μια γυναίκα σκηνοθέτη: τη σκηνοθέτιδα και συν-σεναριογράφος της Barbie, Greta Gerwig, που θα ηγηθεί του συνόλου των διεθνών αστέρων του κινηματογράφου, που θα επιλέξουν την κορυφαία διάκριση των Καννών. Η Gerwig είναι η πρώτη γυναίκα Αμερικανίδα σκηνοθέτιδα, που κατέχει τη συγκεκριμένη θέση και είναι επίσης το νεότερο άτομο που αναλαμβάνει μετά τη Sophia Loren, η οποία ήταν 31 ετών όταν της ανατέθηκε ο ίδιος ρόλος στο Φεστιβάλ το 1966.

Η ηθοποιός Olivia de Havilland ήταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της κριτικής επιτροπής των Καννών (το 1965), ενώ το 2014 η Jane Campion, η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτιδα που βραβεύτηκε με Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών, ανέλαβε τον ρόλο της προέδρου της κριτικής επιτροπής.

Στην ενότητα Un Certain Regard (Ένα Κάποιο Βλέμμα), συναντάμε 6 ταινίες σε σκηνοθεσία γυναικών, σε μια ενότητα που μέχρι στιγμής περιλαμβάνει 21 τίτλους. Η λίστα περιλαμβάνει το Vingt Dieux της Louise Courvoisier, το Le Proces du Chien της Laetitia Dosch, το September Says της (μεγαλωμένης στην Ελλάδα, πρωταγωνίστριας και συζύγου του Γιώργου Λάνθιμου) Ariane Labed, το On Becoming a Guinea Fowl της Rungano Nyoni, το Viet and Nam της Minh Quý Trương. Το συγκεκριμένο τμήμα του Φεστιβάλ, που γενικά θεωρείται ως «σπίτι» για πιο προοδευτικές και μη παραδοσιακές ταινίες, τείνει να προγραμματίζει έναν μεγαλύτερο αριθμό ταινιών που σκηνοθετούνται από γυναίκες.

Το τμήμα Ειδικών Προβολών περιλαμβάνει νέες ταινίες από τη Yolande Zauberman (La Belle de Gaza) και την Claire Simon (Apprendre), ενώ στις προβολές Midnights περιλαμβάνεται μόνο μία ταινία σε σκηνοθεσία γυναίκας από τις συνολικά 4, με την Noémie Merlant να παρουσιάζει την ταινία The Balconettes. Παρόμοια είναι η εικόνα και στο τμήμα Πρεμιέρες των Καννών με την Jessica Palud να είναι η μόνη σκηνοθέτιδα, που θα δει την ταινία της (Maria) ανάμεσα σε άλλες 7 ανδρών συναδέλφων της.

To γαλλικό #MeToo στην Κρουαζέτ

Στο 77ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, όμως δεν θα είναι όλα αρνητικά για τις γυναίκες. Ήδη έχουν διαδοθεί φήμες στη Γαλλία για την ύπαρξη μιας μυστικής λίστας με ονόματα 10 ανδρών από την κινηματογραφική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων ηθοποιών και σκηνοθετών, που κακοποιούν γυναίκες. Τα ονόματα, που περιγράφονται από τον Guardian ως «εκρηκτικά», πιστεύεται ότι στάλθηκαν ανώνυμα στο Εθνικό Κέντρο Κινηματογράφου στο Παρίσι.

Η μυστική λίστα κακοποιητών γυναικών, αναμένεται να δημοσιοποιηθεί σύντομα, ταράζοντας όχι μόνο την Κρουαζέτ, αλλά και ολόκληρη την ευρωπαϊκή βιομηχανία του σινεμά, με πολλούς να κάνουν λόγο για ένα νέο γαλλικό #MeToo.

Mέχρι τη λήξη του φεστιβάλ στις 25 Μαΐου, μπορούμε μόνο να ελπίζουμε για οποιαδήποτε θετική αλλαγή.