Κλειτοριδεκτομή: Η σκληρή αλήθεια για τον βάναυσο ακρωτηριασμό εκατομμυρίων κοριτσιών
- 6 ΦΕΒ 2025
Η 6η Φεβρουαρίου, η Παγκόσμια Ημέρα Μηδενικής Ανοχής στην Κλειτοριδεκτομή, δεν είναι απλώς μια υπενθύμιση. Είναι μια κραυγή. Μια κραυγή ενάντια σε μια βάρβαρη πρακτική που ακρωτηριάζει εκατομμύρια κορίτσια κάθε χρόνο, τους στερεί βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και τα σημαδεύει για μια ζωή. Η κλειτοριδεκτομή δεν είναι παράδοση. Είναι κακοποίηση. Και όπως κάθε είδος κακοποίησης, πρέπει να τελειώσει.
Η κλειτοριδεκτομή ή ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) είναι η μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων των κοριτσιών για μη ιατρικούς λόγους. Είναι μια βίαιη πρακτική που εξακολουθεί να εφαρμόζεται κυρίως στην Αφρική, αλλά και σε άλλες περιοχές του κόσμου, με το πρόσχημα της «καθαρότητας», της «παράδοσης» ή της «προστασίας της τιμής».
Αντικατοπτρίζει βαθιά ριζωμένες ανισότητες μεταξύ των φύλων και αποτελεί ακραία μορφή διάκρισης. Είναι σχεδόν πάντα μια πρακτική που εφαρμόζεται σε ανήλικα κορίτσια, καταπατώντας τα δικαιώματά τους στην υγεία, την ασφάλεια, τη σωματική ακεραιότητα, καθώς και το δικαίωμα στη ζωή σε περιπτώσεις που οδηγεί σε θάνατο.
Πίσω από αυτή την αναχρονιστική πρακτική, όμως, κρύβονται βαθιά ριζωμένες κοινωνικές αντιλήψεις, που επιβάλλουν στις γυναίκες την υποταγή. Σε πολλές κοινότητες, ένα κορίτσι που δεν έχει υποστεί κλειτοριδεκτομή αντιμετωπίζει κοινωνικό αποκλεισμό, δυσκολία στο να παντρευτεί ή ακόμα και στέρηση βασικών δικαιωμάτων, όπως η πρόσβαση στο νερό και την τροφή.
- Περισσότερα από 230 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων σε 30 χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.
- Ο ακρωτηριασμός συνήθως πραγματοποιείται σε κορίτσια βρεφικής ηλικίας έως τα 15 έτη.
- Το κόστος αντιμετώπισης των επιπλοκών εκτιμάται σε 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, με την τάση να αυξάνεται εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την εξάλειψή του.
- Εφαρμόζεται κυρίως σε ανήλικα κορίτσια και σπάνια σε ενήλικες γυναίκες. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, περισσότερα από 3 εκατομμύρια κορίτσια διατρέχουν κίνδυνο να υποβληθούν σε αυτή την πρακτική κάθε χρόνο.
Τύποι ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων
Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων διακρίνεται σε 4 βασικούς τύπους:
- Τύπος 1: Μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας και/ ή της ακροποσθίας της.
- Τύπος 2: Μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας και των μικρών χειλέων του αιδοίου, με ή χωρίς αφαίρεση των μεγάλων χειλέων.
- Τύπος 3 (Εκτομή/ Ράψιμο): Στένωση του κολπικού ανοίγματος με δημιουργία καλύμματος μέσω κοπής και αναδιάταξης των μικρών ή μεγάλων χειλέων.
- Τύπος 4: Άλλες επιβλαβείς πρακτικές, όπως τρύπημα, χάραξη, αποξήρανση ή καυτηριασμός της γεννητικής περιοχής.
Τα τραγικά αποτελέσματα της κλειτοριδεκτομής
Η κλειτοριδεκτομή δεν είναι μόνο μια στιγμή φρίκης. Είναι μια διαρκής τραγωδία. Προκαλεί:
- Αφόρητο πόνο και αιμορραγία, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο.
- Μόνιμες βλάβες, όπως λοιμώξεις, προβλήματα στην ούρηση και στη γέννα.
- Ψυχολογικό τραύμα, το οποίο στοιχειώνει τα θύματα για μια ζωή.
- Σεξουαλική δυσλειτουργία και πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή.
- Εξαναγκαστικούς γάμους και διακοπή της εκπαίδευσης, βάζοντας τα κορίτσια σε έναν φαύλο κύκλο καταπίεσης και κακοποίησης.
Μπορεί να σταματήσει ως πρακτική;
Ναι, μπορεί. Και ήδη έχουμε κάνει πρόοδο. Τα τελευταία 20 χρόνια, τα ποσοστά της πρακτικής έχουν μειωθεί σε πολλές περιοχές. Όμως, με τον πληθυσμό να αυξάνεται, ο απόλυτος αριθμός των κοριτσιών που διατρέχουν κίνδυνο παραμένει τρομακτικός: 68 εκατομμύρια μέχρι το 2030.
Η λύση βρίσκεται στις ίδιες τις κοινότητες. Ο ακτιβισμός, η εκπαίδευση, η ενδυνάμωση των γυναικών και η αυστηρή εφαρμογή των νόμων μπορούν να αλλάξουν το μέλλον. Οργανώσεις συνεργάζονται με τοπικούς φορείς, δημιουργώντας ασφαλείς χώρους για τα κορίτσια και προωθώντας τον διάλογο με τις κοινότητες για να αποδομηθούν οι μύθοι γύρω από τη βάναυση πρακτική.
Το 2008, η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας ενέκρινε την απόφαση WHA61.16, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για δράση σε όλους τους τομείς (υγεία, εκπαίδευση, δικαιοσύνη). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) στηρίζει τις χώρες στην πρόληψη του FGM και την αντιμετώπιση των συνεπειών του, ενώ προωθεί την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και την ενημέρωση των κοινοτήτων.
Τώρα είναι η στιγμή να δράσουμε
Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έχει καταστροφικές συνέπειες για την υγεία των κοριτσιών και των γυναικών. Η εξάλειψή του απαιτεί παγκόσμια συνεργασία, ενημέρωση και δράση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Η εκπαίδευση, η αυστηρή νομοθεσία και η αλλαγή νοοτροπίας αποτελούν κλειδιά για την εξάλειψη αυτής της επικίνδυνης πρακτικής.
Η κλειτοριδεκτομή δεν είναι πολιτισμός. Δεν είναι επιλογή. Είναι έγκλημα. Και η θέση της είναι στα σκουπίδια της ιστορίας.
