#MarinakiReturns: Ο casual σεξισμός που βιώνουν οι εργαζόμενες μητέρες θέλει πράξεις, όχι ευχές
- 8 ΜΑΙ 2022
Η γιορτή της μητέρας δεν είναι μόνο ευχές και λουλούδια. Είναι επίσης μια καλή ευκαιρία για να σκεφτούμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες μητέρες, σε καθημερινό επίπεδο. Η συνεπικεφαλής του δικτύου Lean In στην Ελλάδα, Αρετή Γεωργιλή επιμένει ότι ακόμα και οι πιο «ασήμαντες», καθημερινές συμπεριφορές, μπορούν να κάνουν τη διαφορά, σε ζητήματα ισότητας των φύλων. Με αφορμή την ταινία #MarinakiReturns, μας εξηγεί αναλυτικά τους τρόπους που μπορεί να συμβεί αυτό.
#MarinakiReturns: Το Lean In Network Greece-Athens επαναφέρει στο τραπέζι τη συζήτηση για θέματα ισότητας
Η ταινία, η οποία αποτελεί συνέχεια του «Αχ βρε Μαρινάκι!» επεκτείνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες μητέρες, τόσο στην επαγγελματική όσο στην προσωπική τους ζωή. Αναδεικνύει παράλληλα τις αδιόρατες συμπεριφορές της καθημερινότητας. Συμπεριφορές οι οποίες δυσκολεύουν τις γυναίκες να κατακτήσουν την ισότητα στην πράξη. Ιδιαιτερότητα της φετινής ταινίας αποτελεί το γεγονός ότι για τις ανάγκες των γυρισμάτων δεν χρησιμοποιήθηκαν επαγγελματίες ηθοποιοί. Εξαίρεση αποτελεί η συμμετοχή της Αγοραστής Αρβανίτη, η οποία προσφέρθηκε και στην πρώτη ταινία, για λόγους νοηματικής σύνδεσης.
Αντίθετα, δόθηκε έμφαση στις αληθινές ιστορίες γυναικών μελών του Lean In, οι οποίες προσφέρθηκαν εθελοντικά να μοιραστούν τις ιστορίες τους.
Όπως αναφέρει η συνεπικεφαλής του Lean In Network Greece-Athens, Αρετή Γεωργιλή:
«Το «Αχ βρε Μαρινάκι!» παρουσίαζε μία πλήρη μέρα μίας εργαζόμενης μητέρας στον χώρο εργασίας της και τις ασυνείδητες προκαταλήψεις που αντιμετωπίζει. Προκαταλήψεις από συναδέλφους και εργοδότες, όχι απαραίτητα κακοπροαίρετους ή συνειδητοποιημένους σεξιστές. Το #MarinakiReturns παρουσιάζει μία πλήρη ημέρα μίας εργαζόμενης μητέρας. Από το πρωί που θα ξυπνήσει μέχρι το βράδυ πριν πάει να κοιμηθεί και θέλει να αναδείξει τις «ασήμαντες» συμπεριφορές που αντιμετωπίζει είτε στον εργασιακό χώρο, είτε στο σπίτι και δυσκολεύουν τη ζωή της».
#MarinakiReturns: Η σύγχρονη «Μαίρη Παναγιωταρά»
Σύγχρονη, εργαζόμενη μητέρα είναι εκείνη η γυναίκα που θα μπορεί να ισορροπεί την προσωπική και εργασιακή της ζωή, εκεί που θέλει η ίδια, με όποι@ επιλέξει να έχει δίπλα της ή και μόνη της, χωρίς να βρίσκει μπροστά της κανένα εμπόδιο και καμία προκατάληψη.
«To τραγούδι του Λουκιανού Κηλαηδόνη γράφτηκε πριν από 40 χρόνια. Και όμως από τότε τίποτα δεν έχει αλλάξει», επισημαίνει η Αρετή Γεωργιλή. «Επιπλέον, η πανδημία έχει δυσχεράνει τη θέση της γυναίκας και στον εργασιακό τομέα, ενώ η ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής παραμένει ακόμη απλησίαστο όνειρο, παρά τη γενικότερη λανθασμένη αντίληψη ότι τα πράγματα για τις γυναίκες είναι καλύτερα» συμπληρώνει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με σχετικές έρευνες του Lean Ιn, οι γυναίκες απασχολούνται κατά τη διάρκεια της πανδημίας 20 ώρες κατά μέσο εβδομαδιαίο όρο, περισσότερο από τους άντρες. Την ίδια στιγμή 1 στις 4 γυναίκες σκέφτεται να εγκαταλείψει ή να μετατρέψει τη δουλειά της σε μερικής απασχόλησης.
«Δεν δαιμονοποιούμε τους άντρες της ζωής μας»
Η Αρετή Γεωργιλή, τονίζει ότι τίποτα δεν θα μπορέσει πρακτικά να αλλάξει, αν οι άνδρες στο περιβάλλον μίας εργαζόμενης γυναίκας και ταυτόχρονα μητέρας, δεν μπορέσουν να καταλάβουν ότι ακόμη και οι πιο ασήμαντες συμπεριφορές, προκαλούν διακρίσεις:
«Η πρόθεσή μας δεν είναι ούτε να δαιμονοποιήσουμε, ούτε να κουνήσουμε το δάχτυλο. Δεν θέλουμε να έχουμε απέναντι τους άνδρες της ζωής μας, συντρόφους, εργοδότες, φίλους, αδερφούς. Ωστόσο, θέλουμε να τους δώσουμε να καταλάβουν τί δυσκολεύει τις γυναίκες που αγαπούν, ή/και συνεργάζονται. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να διορθώσουν τις λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά».
Τα κομβικά σημεία που χρειάζεται να αναθεωρήσουμε στο εργασιακό περιβάλλον
Η Ελλάδα, σε σχέση με άλλες χώρες, βρίσκεται σε σχετικά καλό σημείο, αναφορικά με το νομοθετικό της πλαίσιο. Το πρόβλημα όμως δεν είναι το νομικό πλαίσιο, αλλά η εφαρμογή του. Όπως επισημαίνει η Αρετή Γεωργιλή:
Το ξέρει ο Διευθυντής της τάδε εταιρείας ότι ο νόμος του απαγορεύει να μη ρωτάει μία γυναίκα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης αν σκοπεύει να μείνει έγκυος. Κι όμως 9 στις 10 γυναίκες που συμμετείχαν σε έρευνά μας μόλις πέρσι, ισχυρίζονται ότι δέχθηκαν την συγκεκριμένη ερώτηση.
Προφανώς και γνωρίζει ο γυναικοκτόνος της Ρόδου ότι ο νόμος προβλέπει αυστηρές τιμωρίες, αλλά αυτό δεν εμποδίζει το χέρι του να σκοτώσει, γιατί ξέρει ότι ίσως και να τη γλιτώσει. Είναι θετικές οι αλλαγές του ποινικού κώδικα ως προς τον βιασμό ή την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας ή της σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. Αυτό που λείπει, για να μπορέσει να εφαρμοστεί στην πράξη και να έχει αποτέλεσμα μία πολιτική ισότητας είναι το να καταλάβουν όλ@ την οπτική του φύλου, όλων των φύλων. Πρέπει επίσης, να υπάρξει οριζόντια συνεργασία όλων των αρμοδίων φορέων, υπουργείων και οργανισμών προκείμενου να γνωρίζει η αριστερά τι ποιεί η δεξιά και να πράττει αναλόγως.
Το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων, για πρώτη φορά, αναγνωρίζει αυτές τις αστοχίες. Αντιμετωπίζει την ανάγκη «για μία συντονισμένη προσπάθεια ενσωμάτωσης προτάσεων πολιτικής από όλα τα Υπουργεία για την ένταξη δράσεων που προωθούν την ισότητα των φύλων σε όλες τις σχεδιαζόμενες πολιτικές». Προβλέπει επίσης για πρώτη φορά, συγκεκριμένη διαδικασία παρακολούθησης της υλοποίησής τους σε κεντρικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ώστε να βελτιώνονται ή να αναθεωρούνται σημεία ή να προσαρμόζονται σε τοπικά ή ειδικά δεδομένα, όπου χρειάζεται».
Η αλλαγή του προφίλ της ελληνικής, πυρηνικής οικογένειας – Η γυναίκα ως τροφοδότης
Την κλασική πυρηνική οικογένεια συνοδεύουν πια και διαφορετικές δομές. Η οικογένεια μιας διπλής καριέρας είναι μία από αυτές. Σε αυτήν την οικογένεια και οι δύο σύζυγοι εργάζονται. Επιπλέον μοιράζονται τις δουλειές του σπιτιού. Είναι μία δομή οικογένειας που προσιδιάζει περισσότερο στα πρότυπα των δυτικών κοινωνιών και που σιγά-σιγά αρχίζει να συναντάται και στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία ή τη μονογονεϊκή οικογένεια, στην οποία η γυναίκα παράγει τον πλούτο του νοικοκυριού.
Πώς αποτυπώνεται αυτή η αλλαγή ανάμεσα στο εργασιακό και οικογενειακό προφίλ των Ελληνίδων; Η Αρετή Γεωργιλή υπογραμμίζει:
«Αυτό που επιδιώκουμε είναι η αρμονική σχέση των ρόλων της γυναίκας, στις νέες μορφές που παίρνει η οικογένεια. Όπως και η ισότιμη κατανομή τους μέσα σε αυτήν. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, οι γυναίκες εργάζονται κατά μέσο όρο 40 ώρες την εβδομάδα. Χρειάζονται άλλον τόσο χρόνο για τη φροντίδα του σπιτιού, των παιδιών και των ηλικιωμένων γονέων. Αυτός ο χρόνος πρέπει να μοιράζεται στα δύο όταν πρόκειται για ζευγάρι και όταν πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν τις διευκολύνσεις που χρειάζονται για να τα καταφέρουν, στο κοινωνικό και εργασιακό τους περιβάλλον».
#MarinakiReturns για πράξεις και όχι θεωρίες
Οι προκαταλήψεις και οι κοινωνικές συμπεριφορές, οι οποίες είναι βαθιά ριζωμένες μέσα μας, είναι κατά την Αρετή Γεωργιλή, οι αιτίες που εμποδίζουν τις εργαζόμενες μητέρες να προχωρήσουν:
«Υπάρχει μια σκηνή στο #ΜarinakiReturns, κατά την οποία ο σύντροφος της πάει για ένα αθώο ποτάκι μετά το γραφείο. Μία πολύ συνηθισμένη περίπτωση για κάθε σχεδόν σπίτι, είναι ήσυχος ότι η γυναίκα θα έχει γυρίσει και θα κοιμίσει εκείνη το παιδί. Τι γίνεται όμως αν η γυναίκα είχε αποφασίσει να κάνει το ίδιο; Μπορεί πραγματικά να κάνει το ίδιο;
Σε άλλη σκηνή της ταινίας, η Μαρίνα, αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα στη δουλειά, αλλά πρέπει ταυτόχρονα να πάρει και το παιδί, γιατί είναι άρρωστο. Ας αναρωτηθούμε, ποιος πάει συνήθως να πάρει το παιδί όταν έχουν πολλή δουλειά/πρόβλημα και οι δύο;
«Αν τα ζευγάρια λύσουν μεταξύ τους αυτά τα “ασήμαντα” θέματα, αυτά που “έτσι τα βρήκαμε”, αν οι εργοδότες αντιληφθούν ότι πρέπει να αντιμετωπίζουν άνδρες και γυναίκες, εργαζόμενους πατέρες και εργαζόμενες μητέρες το ίδιο, τότε θα φτάσουμε πιο γρήγορα στον στόχο μας.
Η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης συμπεριληπτικής πολιτικής που περιλαμβάνει άδειες πατρότητας. Άδειες σε πατέρες που θέλουν να φροντίσουν το παιδί τους αν συμβεί κάτι. Χώροι δημιουργικής απασχόλησης παιδιών μέσα στις εταιρείες. Όλα αυτά και πολλά ακόμα, είναι μία πολύ καλή αρχή».
Όσο για την απάντηση που δίνει σε όλους εκείνους που λένε στις εργαζόμενες μητέρες «μα, πού θα αφήσουν τα παιδιά τους», ή «τα παιδιά θέλουν τις μανάδες τους κοντά τους»: «Τα παιδιά θέλουν εξίσου και τους πατεράδες τους».
