Μήπως είσαι ψυχοπαθής; Βρήκαμε την κοινωνιοπαθή που θα σε κάνει να αμφιβάλλεις
- 29 ΦΕΒ 2024
Ψυχοπαθής ή κοινωνιοπαθής, περίπου συνώνυμες έννοιες για τα άτομα εκείνα, που έχουν μειωμένη ενσυναίσθηση (ή και καθόλου) και οι τύψεις δεν τους αφορούν. Έχουν μπόλικο θράσος και ο εγωισμός τους παίρνει σίγουρα κάποιο βραβείο σε πρωτάθλημα ναρκισσισμού ή ανηθικότητας (δεν το λέμε εμείς, εδώ ο επιστημονικός ορισμός). Λένε άπειρα ψέματα και μακάρι να μην βρεθούν στο δρόμο ή το κρεβάτι σου. Θα κάνεις την ψυχοθεραπεία που έπρεπε να κάνουν εκείνοι.
Η λέξη «κοινωνιοπαθής/ ψυχοπαθής» χρησιμοποιείται ελαφρά τη καρδία για να περιγράψει τον μ@@@@α της ημέρας. Συνήθως, εκείνο το άτομο που πιστεύει ότι είναι το πιο εύστροφο, χειραγωγεί τους πάντες και δεν αναλαμβάνει ποτέ ευθύνες για τίποτα. Η κυριότερη διαφορά μεταξύ ψυχοπαθών και κοινωνιοπαθών είναι ότι οι πρώτοι παρουσιάζουν τις περισσότερες φορές βίαιες τάσεις και είναι έντονα επιθετικοί και μπορεί να φτάσουν στα άκρα. Λόγω βλάβης στην αμυγδαλή δεν δείχνουν μάλιστα μεταμέλεια για τις πράξεις τους.
Οι κοινωνιοπαθείς, από την άλλη, μπορεί να παρουσιάζουν αντίστοιχες βλάβες στον εγκέφαλο, όμως η ανατροφή και η κοινωνικοποίηση παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή τους. Γι’ αυτόν τον λόγο έχουν συχνά τάσεις απομόνωσης από τον κοινωνικό περίγυρο. Ο όρος «κοινωνιοπαθής» (Sociopath) είναι σχετικά πρόσφατος στη δημόσια σφαίρα. Η κοινωνιοπάθεια συγχέεται με την ψυχοπάθεια. Σχηματικά, η κοινωνιοπάθεια είναι μια πιο ήπια μορφή ψυχοπάθειας.
Ο κοινωνιοπαθής ή ψυχοπαθής μένει στη διπλανή πόρτα
Η Patric Gagne έγραψε τα απομνημονεύματά της (best seller από τις προπαραγγελίες) για να αλλάξει τις αντιλήψεις μας, να διορθώσει τα στερεότυπα και να δώσει μια πληρέστερη εικόνα της κοινωνιοπάθειας. To Sociopath: A Memoir μιλά για την ίδια. Που ως παιδί είχε βίαια ξεσπάσματα ή μια συναισθηματική απάθεια. Μεγαλώνοντας είχε έλλειψη ενσυναίσθησης. Βασικά είχε μια ροπή σε εγκληματικές πράξεις (κλοπή). Απέκτησε διδακτορικό στην κλινική ψυχολογία με μια διατριβή που εξέταζε τη σχέση μεταξύ κοινωνιοπάθειας και άγχους.
Αυτή η έρευνα έγινε το θεμέλιο για τις συνεχείς σπουδές της πάνω στην κοινωνιοπαθητική διαταραχή, καθώς και το θεμέλιο για τα απομνημονεύματά της. Θέλει να αποστιγματίσει τη λέξη ψυχοπαθής/ κοινωνιοπαθής. Παρόλο που γράφει στο βιβλίο της ότι μικρή γρονθοκοπούσε τους συμμαθητές της στο σχολείο και δεν καταλάβαινε γιατί.
Πιστεύει και το λέει στους New York Times, ότι ο ψυχοπαθής ή κοινωνιοπαθής μπορεί να έχει μια υγιή σχέση. Μπορεί να είναι ένα μορφωμένο άτομο που είναι συνάδελφος, διευθυντής ή ακόμη και σύντροφός μας. Πιστεύει πως ο ψυχοπαθής με τη σωστή διάγνωση και θεραπεία μπορεί να ανακατευθύνει τους καταναγκασμούς και τις παρορμήσεις του. Και να μην καταστρέφει τα πάντα στο διάβα του.
Μπορεί ένας ψυχοπαθής ή κοινωνιοπαθής να αγαπήσει; «Ναι, διαφορετικά από τη νευροτυπική εμπειρία. Λιγότερο συναισθηματικά. Περισσότερα συμβιωτικά. Ακόμη και όταν γίνονται γονείς, πρέπει να δουλέψουν τα συναισθήματα τους για τα παιδιά τους. Δεν είναι εγγενή. Δεν νιώθουν κυριευμένοι από αγάπη όταν βλέπουν το νεογέννητο παιδί τους. Δεν υπάρχει αυτή η έμφυτη σύνδεση όταν είσαι ψυχοπαθής» λέει η Patric Gagne. Δεν νιώθουν τα σαρωτικά συναισθήματα που μας κατακλύζουν όταν ερωτευόμαστε. Δεν τους αφορά ο πόνος κάποιου άλλου.
Και πώς ζει ένας ψυχοπαθής ανάμεσά μας;
Σύμφωνα με την ίδια, επιλέγει να ακολουθήσει τους κανόνες, που εμείς θεωρούμε καθημερινή ζωή. Όχι, επειδή πρέπει. Ούτε επειδή θέλουν να είναι καλοί άνθρωποι. Θέλουν να αποφύγουν την ακαταστασία στη ζωή τους. Μπορούν να βοηθήσουν μια γιαγιά να περάσει το δρόμο, δεν τους νοιάζει όμως. Το κάνουν για να συνηθίσουν στην ιδέα. Δεν μπορούν να νιώσουν ντροπή ή ενοχές.
Και τα νευροτυπικά άτομα έχουν σκοτεινές σκέψεις. Όλοι έχουν σκοτάδια μέσα τους. Απλώς, τα νευροτυπικά άτομα διώχνουν αυτές τις σκέψεις από ενοχές. Τα άτομα με νευροαποκλίσεις (ο ψυχοπαθής δηλαδή) δεν έχουν ενοχές. Η Patric Gagne μιλά για τους άντρες που μόλις τους αποκάλυπτε τη διάγνωσή της της εκμυστηρεύτηκαν τα πιο ανείπωτα πράγματα, ότι ονειρεύονται να σκοτώνουν τη γυναίκα τους, ότι θέλουν να προσλάβουν κάποιον για να της κάνει κακό. Δεν καταλαβαίνει γιατί τη θεωρούν το συμπονετικό κοινό τους. Ξέρει ότι όλοι έχουμε δημιουργήσει μια περσόνα για τον κόσμο.
Αν δεν είσαι ψυχοπαθής θέλεις να γίνεις αρεστός, να σε συμπαθούν, φοβάσαι ότι θα σε κρίνουν, έχεις επιθυμίες να γίνεις φίλος με κάποιον. Αν είσαι ψυχοπαθής δεν θέλεις τίποτα από τα παραπάνω. Τα κάνεις όλα αναγκαστικά για να είσαι λειτουργικός. Ασχολούνται μαζί σου για να νιώσεις εσύ άνετα. Δεν θέλουν στην πραγματικότητα να σε προσέξουν. Σε χειρίζονται σκόπιμα. Με διάφορες μορφές διαπροσωπικής χειραγώγησης. Δεν πιστεύουν ότι η χειραγώγηση είναι κάτι αρνητικό, είναι κάτι που δεν μπορούν καν να δικαιολογήσουν γιατί το κάνουν. Δημιουργούν τη γνωστική ενσυναίσθηση. Δεν προσποιούνται ακριβώς.
Η Patric Gagne πιστεύει ότι η έλλειψη τύψεων, ντροπής και ενοχής δεν είναι και τόσο φριχτό όσο πιστεύουμε.
«Δεν νοιάζομαι για σένα» δεν σημαίνει ότι θέλω να σου προκαλέσω πόνο. Η Patric Gagne δεν έγραψε ένα βιβλό για να γίνει best seller. Δεν της άρεσε απλά ο τρόπος που ένιωθε το τίποτα κάποτε. Παραμένει κοινωνιοπαθής (ή ψυχοπαθής). Θέλει όμως να ξέρουμε όλοι ότι ως ψυχοπαθής μπορεί και ζει μια κανονική ζωή. Ό, τι κι αν σημαίνει για τον καθένα το «κανονική ζωή».
