Ο ανατριχιαστικός λόγος που οι γυναίκες παθαίνουμε εμμονή με τις true crime σειρές
- 10 ΜΑΡ 2023
Στην αρχή πίστευα ότι ήταν καθαρά θέμα περιέργειας. Το πόσο πορώνομαι με τις αληθινές ιστορίες εγκληματιών και την τηλεοπτική τους μεταφορά, στο μυαλό μου ήταν απλά ότι αυτό το genre με έχει κερδίσει γιατί μου δημιουργεί αγωνία και το cliffhanger εφέ (φινάλε που σε κάνει να θες να δεις το επόμενο επεισόδιο) που αγαπώ.
Η επιστήμη και η ψυχολογία όμως, έχουν μια άλλη, αρκετά διαφορετική, ανατριχιαστική, αλλά και απόλυτα ρεαλιστική άποψη για το γιατί οι γυναίκες προτιμάμε το true crime περιεχόμενο. Ας ξεκινήσουμε από τους αριθμούς: Σύμφωνα με μια μελέτη, το 2019 ο αριθμός των γυναικών που προτιμούσαν το true crime είδος είχε αυξηθεί κατά 16%. Ενώ αυτό που περιμένει κανείς λογικά, είναι οι άντρες να προτιμούν αυτό το βίαιο είδος περιεχομένου, οι γυναίκες είναι αυτές που επιλέγουν κατά κύριο λόγο να δουν αληθινές ιστορίες γυναικοκτονιών, βιασμών και serial killers. Μάλιστα, ένα podcast του είδους αυτού, το True Crime and Wine με περισσότερα από μισό εκατομμύριο downloads τον μήνα, έχει κατά 85% γυναικείο κοινό. Την ίδια στιγμή, οι άντρες βλέπουν αντίστοιχα βίαια προγράμματα που όμως έχουν να κάνουν με πολέμους, συμμορίες, όπλα κλπ.
Γιατί όμως προτιμάμε τo true crime περιεχόμενο;
Η πιο δημοφιλής και κοινώς αποδεκτή εξήγηση για το γιατί οι γυναίκες αγαπούν τις ιστορίες αληθινού εγκλήματος, είναι επειδή αισθάνονται, συνειδητά ή υποσυνείδητα, ότι μπορεί να μάθουν κάτι από αυτό. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή οι γυναίκες είμαστε πολύ (πιο) συχνά τα θύματα σε αληθινές ιστορίες εγκλήματος.
Σύμφωνα με τη μελέτη της Amanda Vicary, εμπειρογνώμονας εγκληματικής ψυχολογίας και αναπληρωτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Illinois Wesleyan, οι γυναίκες ισχυρίστηκαν ότι το να βλέπουν true crime περιεχόμενο οδήγησε σε συνειδητή αλλαγή συμπεριφοράς, προκειμένου να νιώσουν και να είναι ασφαλείς. Οι γυναίκες ουσιαστικά, αντιγράφουμε ασυνείδητα συμβουλές και κόλπα που μαθαίνουμε από τις αληθινές ιστορίες εγκλημάτων, χωρίς όμως να συνειδητοποιούμε ότι ακριβώς αυτός είναι ο λόγος που ξεκινάμε και συνεχίζουμε να τα βλέπουμε/ακούμε/διαβάζουμε.
Πρόσφατες μελέτες (UNODOC 2018,2019) αποδεικνύουν ότι για το 2017, το 20% των θυμάτων ανθρωποκτονιών παγκοσμίως ήταν γυναίκες. Υπολογίζεται πως 50.000 γυναικοκτονίες σημειώνονται κάθε χρόνο στον πλανήτη, το οποίο αντιστοιχεί σε 137 γυναίκες κάθε μέρα κατά μέσο όρο, δηλαδή 1 κάθε 10 λεπτά.
Στα δικά μας, σύμφωνα με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας: Το σύνολο των βιασμών που καταγγέλθηκαν ετησίως στην Ελληνική Αστυνομία τα έτη 2010-2017 κυμαίνονταν από 163-264. Το 2017 επτά γυναίκες δολοφονήθηκαν στην Ελλάδα από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους – το 2016 και το 2018 οι δολοφονίες γυναικών από συγγενικό τους πρόσωπο είχαν ανέλθει σε 13 σε κάθε έτος αντίστοιχα. Από το σύνολο των δραστών που διώχθηκαν ποινικά για άσκηση ενδοοικογενειακής βίας το 2016 το 86,2% αυτών ήταν άνδρες, το 84% αντίστοιχα για το 2017 και το 85,4% για το 2018.
Εξαιτίας αυτών και ακριβώς επειδή το φαινόμενο των επιθέσεων σε γυναίκες αυξάνεται σε παγκόσμια κλίμακα, η πλειονότητα των true crime stories περιγράφουν λεπτομερώς εγκλήματα κατά των γυναικών. Επίσης είναι γεγονός ότι μας διδάσκεται από νεαρή ηλικία να μην περπατάμε μόνες μας τη νύχτα, να μην μιλάμε σε αγνώστους, να παραμένουμε σε εγρήγορση κλπ. Ενστικτωδώς, λοιπόν, έχουμε την ανάγκη να παρακολουθήσουμε ιστορίες άλλων γυναικών και πώς εκείνες διέφυγαν (ή όχι) τον κίνδυνο, να αντιγράψουμε ή να αποφύγουμε κινήσεις και συνήθειές τους προκειμένου να σωθούμε ή να μην κινδυνεύσουμε κι εμείς οι ίδιες.
Ακόμα, παρόλο που οι γυναίκες φοβόμαστε μην γίνουμε οι ίδιες θύματα εγκλημάτων και επιθέσεων, ενδιαφερόμαστε για το είδος του true crime, επειδή μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς διαπράττεται ένα έγκλημα. Τι έκανε τον θύτη να επιτεθεί; Πώς παγίδευσε το θύμα; Πώς δραπέτευσε το θύμα; Η Vicary αναφέρει ότι παρακολουθώντας true crime, οι γυναίκες απορροφούν υποσυνείδητα πληροφορίες για την αντιμετώπιση φρικιαστικών καταστάσεων και τυχόν ενδείξεις για να αναγνωρίσουν σημάδια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βία.
Μια άλλη, ενδιαφέρουσα οπτική δίνει στη vogue η ψυχοθεραπεύτρια Rhea Gandhi: «Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες είναι συχνά θύματα ή επιζώντες εγκλήματος, παρά θύτες. Ίσως μας ελκύει αυτό το είδος αναζητώντας μια αίσθηση δικαιοσύνης. Ως γυναίκες που ζούμε σε μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία, το αίσθημα ανασφάλειας και φόβου είναι σχεδόν μια σταθερή ψυχική κατάσταση και ίσως, η βαθιά επιθυμία μας να αισθανόμαστε ασφαλείς και προστατευμένες από τα νομικά συστήματα εξιδανικεύεται όταν παρακολουθούμε ιστορίες όπου επικρατεί δικαιοσύνη. Αυτή η αίσθηση δικαιοσύνης που νιώθουμε στο τέλος μιας ταινίας ή σειράς true crime αντανακλά την επιθυμία μας να γίνουμε μέρος των κοινωνικών και νομικών συστημάτων που εργάζονται ακούραστα για την ασφάλεια και την προστασία των γυναικών».
Τέλος, το ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για το γεγονός ότι είμαστε η πλειονότητα των θυμάτων δολοφονιών και επιθέσεων, δεν σημαίνει ότι δεν νιώθουμε θυμό ή/και φόβο. Το να παρακολουθούμε true crime περιεχόμενο, μας βοηθά ενδεχομένως να εκτονώσουμε δι’ αντιπροσώπου αυτά τα καταπιεσμένα κανάλια φόβου και οργής.
