ROLE MODELS

Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής: 8 γυναίκες που κυβερνούν τον κόσμο του σύγχρονου design

architecture.mit.edu//LinkedIn.com/© 2023 Ted Shaffrey/AP IMAGES/hok.com/WORKac.com/© 2023 Chris Pizzello/Invision/AP IMAGES/ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΝΤΟΥΝΑΣ/24 MEDIA CREATIVE TEAM

«Πού είναι οι Γυναίκες Αρχιτέκτονες;», αναρωτιόταν το 2016 στο βιβλίο της η Δέσποινα Στρατηγάκος, ιστορικός και καθηγήτρια αρχιτεκτoνικής στο Buffalo, το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και ερώτηση είναι η ανάλογη με εκείνη της Αμερικανίδας ιστορικού τέχνης, Linda Nochlin, στο άρθρο της «Γιατί Δεν Υπήρξαν Σπουδαίες Γυναίκες Καλλιτέχνιδες;». Ένα άρθρο του 1971 με σπουδαία και καθοριστική σημασία για την εξέλιξη της φεμινιστικής ιστορίας και τη θεωρία της τέχνης.

Ο χώρος της τέχνης είναι ένας ιστορικά ανδροκρατούμενος χώρος και η αρχιτεκτoνική δεν αποτελεί εξαίρεση. Τα ποσοστά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, μιλούν από μόνα τους. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι η πρόσφατη έρευνα της εταιρίας Zippia, σύμφωνα με την οποία τη δεδομένη στιγμή εργάζονται πάνω από 152.775 αρχιτέκτονες στις ΗΠΑ. Οι γυναίκες αποτελούν το 23,3% του συνόλου των αρχιτεκτόνων, ενώ οι άνδρες καταλαμβάνουν το 76,7%. Η πρώτη Δευτέρα του Οκτώβρη, λοιπόν, είναι αφιερωμένη στο έργο του αρχιτέκτονα και με αφoρμή την Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονίκης, τιμάμε 8 από τις σπουδαιότερες γυναίκες αρχιτέκτονες που κυβερνούν τον κόσμο του σύγχρονου design.

Elizabeth Diller

Ξεκινάμε με τη μοναδική γυναίκα-ιδρυτικό στέλεχος της εταιρείας στο Diller Scofidio + Renfro με έδρα τη Νέα Υόρκη, Elizabeth Diller. Το στιλ της αρχιτέκτονισσας εμπνέεται από τον Μοντερνισμό που κυριάρχησε στην Ευρώπη τη δεκαετία του 1920.

Ένα από τα εξαιρετικά αναγνωρισμένα έργα της εταιρείας της περιλαμβάνουν το αειφόρο design του High Line. Πρόκειται για ένα υπερυψωμένο δημόσιο πάρκο μήκους 2,4 χιλιομέτρων που διασχίζει τη δυτική πλευρά του Manhattan κατά μήκος μιας εγκαταλελειμμένης γραμμής τρένου. Ακόμα ένα αξιοσημείωτο έργο είναι η επέκταση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης (ΜοΜΑ) στη Νέα Υόρκη.

Γυναίκες στην Αρχιτεκτονική: Kazuyo Sejima

Παρόλο που η Kazuyo Sejima με καταγωγή από την Ιαπωνία δεν ονειρευόταν ποτέ να γίνει επαγγελματίας αρχιτέκτονας, συγκαταλέγεται, πλέον, στην παγκόσμια λίστα με τις πιο περιζήτητες γυναίκες αρχιτέκτονες. Είναι η πρώτη αρχιτεκτόνισσα που ανέλαβε τη διεύθυνση της Biennale Αρχιτεκτoνικής στη Βενετία. Είναι η δεύτερη γυναίκα που έχει πάρει το βραβείο Pritzker (το 2010 μαζί με τον σύζυγό της), το σημαντικότερο βραβείο αρχιτεκτoνικής. Το έργο της διακρίνεται για τον πρωτοποριακό μινιμαλισμό του.

Η ίδια και ο Ryue Nishizawa είναι το δίδυμο πίσω από το αρχιτεκτονικό γραφείο SANAA (Sejima and Nishizawa and Associates). Το γραφείο που εξερευνά τη σχέση ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο, αντλώντας έμπνευση από το φυσικό περιβάλλον ενός κτιρίου, έχει αναλάβει σπουδαία αρχιτεκτονικά έργα όπως το New Museum of New York City, το Rolex Learning Centre στην Ελβετία, το O-Museum του Nagano και το Kanzawa’s 21st Century Museum of Art.

Amale Andraos

Η αρχιτέκτονας Amale Andraos ήταν η πρώτη γυναίκα που κατείχε τη θέση της προέδρου στο Columbia Graduate School of Architecture, Planning and Preservation (2014-2021) και πλέον είναι σύμβουλος στο Πανεπιστήμιο, ενώ παράλληλα διευθύνει την εταιρεία που ίδρυσε μαζί με τον σύζυγό της, Dan Wood, WorkAC με έδρα τη Νέα Υόρκη. Ο μακρύς κατάλογος έργων που έχουν την υπογραφή της, περιλαμβάνει κατοικίες διασημοτήτων, μουσεία και γκαλερί τέχνης και εκπαιδευτικά κτίρια.

Το 2021 ανακηρύχθηκε Επίτιμο Μέλος του Βασιλικού Αρχιτεκτονικού Ινστιτούτου του Καναδά, γεγονός που αποτέλεσε για την ίδια η επιβεβαίωση της παγκόσμιας επίδρασης που ασκεί στον κόσμο της αρχιτεκτονικής.

Γυναίκες στην Αρχιτεκτονική: Marianne McKenna

Γνωστή για την καινοτόμο και βιώσιμη προσέγγισή της στην αρχιτεκτονική, η Marianne McKenna είναι Καναδή αρχιτέκτονας και ιδρύτρια της KPMB Architects, ενός από τα κορυφαία αρχιτεκτονικά γραφεία του Καναδά. Το Μουσείο Gardiner στο Toronto, αντιπροσωπεύει ξεκάθαρα τη σχεδιαστική προσέγγιση της αρχιτέκτονος που δίνει έμφαση στη χρήση φυσικών υλικών για τη δημιουργία κτιρίων που είναι λειτουργικά και όμορφα.

Το 2010 συμπερηλήφθηκε στη λίστα με τις 100 πιο ισχυρές γυναίκες του Καναδά και το 2014 κατέλαβε μια θέση στη λίστα με τους 50 πιο ισχυρούς ανθρώπους του Τορόντο από το MacLean’s Magazine.

Emma Miloyo

Η Emma Miloyo είναι η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Αρχιτεκτoνικού Συλλόγου της Κένυας και είναι επίσης η πρώτη Αφρικανή γυναίκα που πήρε πτυχίο Αρχιτεκτoνικής από το Jomo Kenyatta University of Agriculture and Technology. Αυτή τη στιγμή συνεργάζεται με το Design Source, ένα αρχιτεκτονικό γραφείο με έδρα το Ναϊρόμπι και επίσης συνιδρύτρια του σχολείου Kiota School, ενώ στόχος της είναι να εμπνεύσει νέες γυναίκες να δουν την αρχιτεκτoνική ως επάγγελμα με προοπτικές καριέρας.

Γυναίκες στην αρχιτεκτονική: Jeanne Gang

Για τη Jeanne Gang, η αρχιτεκτονική είναι ο καταλύτης της αλλαγής και για τον λόγο αυτό το στιλ της αρχιτεκτονικής της ξεπερνά τις διαδεδομένες κτιριακές δομές και ενσωματώνει στο design τη σχέση του σύχγρονου ανθρώπου και του δομημένου κόσμου. Όλα αυτά αντανακλώνται μέσα από τα έργα του Studio Gang, του γραφείου αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού που ίδρυσε με έδρα στο Chicago. Ένα από τα εμβληματικά έργα της είναι ο ουρανοξύστης 32 ορόφων, Aqua Tower στην περιοχή. Πρόκειται για το ψηλότερο κτήριο που έχει σχεδιαστεί ποτέ από γυναίκα αρχιτέκτονα.

Kimberly Dowdell

Η Kimberly Nicole Dowdell με καταγωγή από το Detroit είναι επί του παρόντος διευθύντρια του γραφείου της, HOK, στο Chicago και υπηρέτησε ως πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Αρχιτεκτόνων Μειονότητας (NOMA) για την περίοδο 2019-2020. Από τις 15 Ιουνίου 2022 είναι η 100η πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων και η πρώτη μαύρη γυναίκα που υπηρετεί σε αυτόν τον ρόλο.

Γυναίκες στην αρχιτεκτονική: Frida Escobedo

Η Frida Escobedo συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο φημισμένες αρχιτεκτόνισσες του Μεξικού και είναι περισσότερο γνωστή για τον σχεδιασμό του Serpentine Pavilion του 2018 στους Κήπους του Kensington στο Λονδίνο. Είναι η νεότερη αρχιτέκτονας και η πρώτη σόλο γυναίκα από το 2000 που έχει αναλάβει έργο τέτοιου βεληνεκούς. Είναι η ιδρύτρια του αρχιτεκτονικού γραφείου Frida Escobedo, Taller de Arquitectura. Άλλα αξιόλογα έργα στα οποία έχει συμβάλλει, είναι το Μουσείο V&A και το MoMA PS1.