Sara Björk Gunnarsdóttir: Η γυναίκα που έβαλε γκολ στον σεξισμό, διεκδικώντας τα δικαιώματά της

Η Sara Björk Gunnarsdóttir μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο μέσα από ένα άρθρο που υπέγραψε για το The Player’s Tribune, εξήγησε όλο τον παραλογισμό με τον οποίο έπρεπε να έρθει αντιμέτωπη διεκδικώντας τα αυτονόητα εργασιακά της δικαιώματα, αλλά και τον σεξισμό και τα double standards που αντιμετώπισε επιστρέφοντας στην εργασία της αφού απέκτησε τον γιο της, Ragnar.

Τα ρεκόρ της Sara Björk Gunnarsdóttir

Μπορεί να μην είχες ακούσει ως τώρα το όνομά της αλλά καλό είναι να καταλάβεις για πόσο μεγάλη αθλήτρια στον χώρο του γυναικείου ποδοσφαίρου μιλάμε πριν συνεχίσουμε. Για να μην έχεις καμία απορία ότι όλα όσα της συνέβησαν δεν θα μπορούσαν να συμβούν σε μία γυναίκα που έχει ήδη κατακτήσει αρκετές κορυφές στο επάγγελμά της. Αλλά όλες οι κορυφές καταρρέουν μπροστά στο ανυπέρβλητο εμπόδιο των διακρίσεων.

Η Sara Björk Gunnarsdóttir είναι μέλος της εθνικής ομάδας της Ισλανδίας από το 2007 και έχει εκπροσωπήσει την ομάδα της το 2009, το 2013, το 2017 και το 2022 στα πρωταθλήματα της UEFA. Επιπλέον είναι η μόνη γυναίκα που έχει λάβει τον τίτλο «Αθλητής της χρονιάς» δύο φορές το 2018 και το 2020 στη χώρα της. Επίσης είναι η πρώτη Ισλανδή που κατέκτησε το Champions League με τη Lyon το 2020.

Η ιστορική νίκη της στο Ποδοσφαιρικό Δικαστήριο της FIFA

«Αυτή η ιστορία είναι μεγαλύτερη από εμένα. Είναι μία έκκληση αφύπνισης για όλες τις ομάδες και ένα μήνυμα για όλες τις παίκτριες ότι αν έχουν μείνει ή θέλουν να μείνουν έγκυες κατά τη διάρκεια της καριέρας τους έχουν δικαιώματα και δικλείδες ασφαλείας», έγραψε στο Twitter αναρτώντας το άρθρο της η Ισλανδή ποδοσφαιρίστρια. Τον Μαίο του 2022 το Ποδοσφαιρικό Δικαστήριο της FIFA τη δικαίωσε διατάζοντας την πρώην ομάδα της, τη Lyon -η Sara Björk Gunnarsdóttir παίζει πλέον στη Juventus- να της καταβάλλει το ποσό των 82 χιλιάδων ευρώ σαν αποζημίωση plus 5% σε τόκους.

«Είναι η πρώτη απόφαση αυτού του είδους από τότε που καθορίστηκαν οι κανόνες της FIFA για τη μητρότητα τον Ιανουάριο του 2021», ανέφερε tweet της FIFPRO.

Την απόφαση σχολίασε και η Megan Rapinoe από τις ΗΠΑ, σημειώνοντας μιλώντας για την ποδοσφαιρική ομάδα της Γαλλίας: «Όλοι λατρεύετε να λέτε πόσο στηρίζετε τις γυναίκες, αλλά οι αριθμοί δεν βγαίνουν». Από την πλερυά της η ομάδα υποστήριξε ότι έκανε ότι μπορούσε για να στηρίξει τη Sara Björk Gunnarsdóttir ακολουθώντας τον Γαλλικό νόμο.

«Τι συνέβη όταν έμεινα έγκυος»

«Ξέρω ότι αυτή η ιστορία μπορεί να αναστατώσει ισχυρούς ανθρώπους στον κόσμο του ποδοσφαίρου. Υποτίθεται ότι δεν μιλάς γι’ αυτή την πλευρά του παιχνιδιού. Αλλά πρέπει να πω την αλήθεια», έγραψε αρχικά η Sara Björk Gunnarsdóttir στο άρθρο της με τίτλο «Τι συνέβη όταν έμεινα έγκυος», με το οποίο αποκάλυπτε το παρασκήνιο της ιστορικής δικαστικής της νίκης.

Όπως έγραφε παρακάτω μετακόμισε από την Ισλανδία στη Lyon το 2020 και ξεκίνησε να ζει το όνειρό της. «Το να βάζω το τελευταίο γκολ και να κερδίζω το Champions League για τη Lyon ήταν μία από τις πιο περήφανες στιγμές της καριέρας μου», εξήγησε. Και μετά όπως γράφει, «Έμεινα έγκυος».

Ήταν τον Μάρτιο του 2021 που η ίδια και ο σύντροφός της, επίσης ποδοασφαιριστής Árni Vilhjálmsson κατάλαβαν την εγκυμοσύνη της. «Στην αρχή το μόνο που ένιωθα ήταν ευτυχία αλλά μετά προσγειώθηκα στην πραγματικότητα. “Σκ@@@. Πώς θα αντιδράσει η ομάδα σε αυτό;”», είχε αναρωτηθεί η Sara Björk Gunnarsdóttir. Δεν πέρασε πολύς χρόνος και η απορία της απαντήθηκε.

«Στην Ευρώπη για πολύ καιρό δεν ήταν κάτι σύνηθες να μείνει μία παίκτρια έγκυος. Έχει υπάρξει πρόοδος αλλά η κουλτούρα του αθλήματος είναι ακόμα η κουλτούρα του αθλήματος. Όταν είδα το τεστ εγκυμοσύνης, φυσικά μου προκάλεσε χαρά. Δεν ήταν προγραμματισμένο, αλλά ήξερα ότι με αυτόν τον άνθρωπο ήθελα να κάνω οικογένεια και δεν σκέφτηκα στιγμή ότι δεν θα κρατήσω το μωρό μου. Αλλά στο πίσω μέρος του μυαλού, ακόμα νιώθεις ότι είσαι ένοχη για κάτι. Ότι απογοητεύεις τους ανθρώπους», σημείωσε.

Λίγο καιρό αφού κράτησε μυστική την εγκυμοσύνη της χρειάστηκε να την αποκαλύψει λόγω της ναυτίας που ένιωθε. «Νομίζω ότι όταν το συνειδητοποίησαν όλοι ήταν χαρούμενοι για μένα και τρομερά ενθουσιασμένοι. Φυσικά είχαν πολλές ερωτήσεις γιατί ήμουν το πρώτο άτομο στην ιστορία της ομάδας που έμενε έγκυος με την πρόθεση να ξαναγυρίσει να παίξει μετά την ολοκλήρωση της εγκυμοσύνης».

Η στιγμή που η Sara Björk Gunnarsdóttir κατάλαβε ότι κάτι πάει στραβά

Σε συνάντησή της με τον διευθυντή της ομάδας, κι αφού ο γιατρός της συνιστούσε να μην παίζει πια η Sara Björk Gunnarsdóttir συμφώνησε να επιστρέψει στην Ισλανδία για να περάσει το υπόλοιπο της εγκυμοσύνης της. «Ήθελα να γυρίσω στη Lyon μετά τον τοκετό. Ήμουν πολύ ξεκάθαρη σε αυτό», επεσήμανε και τόνισε ότι η ομάδα υπέγραψε το σχέδιό της, τη βοήθησε με τα χαρτιά για την ασφάλειά της και εκείνη έφυγε για την Ισλανδία τον Απρίλιο του 2021.

«Δεν είχα κανένα λόγο να πιστεύω ότι κάτι θα πάει στραβά. Μέχρι που πήρα τον πρώτο μου μισθό».

Η Sara Björk Gunnarsdóttir εξήγησε ότι εκείνος ο πρώτος μισθός της μετά την ανακοίνωση της εγκυμοσύνης της, ήταν μόνο κάποιες ασφαλιστικές εισφορές. Ο αρχικός ενθουσιασμός που όλοι την στήριξαν έδωσε τη θέση του στο άγχος και την απογοήτευση. Επικοινώνησε με τους υπεύθυνους ξανά και ξανά ώσπου ο γενικός διευθυντής της Lyon Vincent Ponsot, της είπε ότι οι δύο μισθοί που είχε χάσει ως τώρα θα της καταβάλλονταν αλλά όχι και οι υπόλοιποι, καθώς σύμφωνα με τον γαλλικό νόμο δεν της χρωστούσαν τίποτα άλλο. Ωστόσο, η αθλήτρια είχε μάθει τυχαία ότι ήδη υπήρχε κανονισμός από τη FIFA για την άδεια μητρότητας για τις επαγγελματίες του ποδοσφαίρου. Αποφάσισε λοιπόν να κάνει το αυτονόητο. Να διεκδικήσει τα δικαιώματά της.

«Δεν έχει κανένα μέλλον στη Lyon»

Ο γενικός διευθυντής της ομάδας της όταν πληροφορήθηκε ότι θα διεκδικούσε τους μισθούς της μέσω της FIFA φέρεται να είπε: «Αν η Sara πάει στη FIFA με αυτό το ζήτημα, δεν έχει κανένα μέλλον στη Lyon».

«Δεν μπορούσα να το χωνέψω. Ήμουν σοκαρισμένη. Και ειλικρινά ήμουν πληγωμένη. Όλη η κατάσταση με είχε τρελάνει. Πώς μπορούσε οποιαδήποτε ομάδα να το κάνει αυτό; Δεν θα συζητούσε, δεν θα διαπραγματεύοταν. Ο Vincent είχε αποκλείσει κάθε οδό», σημείωσε. «Αυτή θα έπρεπε να είναι η πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής μου», πρόσθεσε σε άλλο σημείο η Sara Björk Gunnarsdóttir που ήταν έγκυος κι αντί για χαρά ένιωθε έναν τεράστιο θυμό για την αδικία την οποία είχε υποστεί.

Αναρωτιόταν τι σήμαινε για εκείνη αυτό το «κανένα μέλλον». Γέννησε τον γιο της Ragnar και επέστρεψε στη Lyon τον Ιανουάριο του 2022 μαζί με τον σύντροφό της και το μωρό της. «Ήταν το πιο απίστευτο, απερίγραπτο συναίσθημα το να γίνεσαι μαμά. Νιώθεις υπερήρωας μετά τον τοκετό», σημείωνει στο άρθρο της.

Η επιστροφή της Sara Björk Gunnarsdóttir

Η πραγματικότητα που είχε να αντιμετωπίσει επιστρέφοντας όμως, δεν ήταν -και πάλι- τόσο ευχάριστη. Οι προπονητές την διαβεβαίωναν ότι θα την βοηθούσαν και ότι θα πάλευαν να έχει όλα όσα χρειάζεται. «Αλλά μου ζητούσαν διάφορα πράγματα, όπως το να μην φέρνω το μωρό μαζί μου στα εκτός έδρας. Έλεγαν ότι θα μπορούσε να ενοχλεί τους παίκτες στο λεωφορείο ή το αεροπλάνο, αν έκλαιγε όλη την ώρα. Αρνήθηκα να συμφωνήσω σε κάτι τέτοιο. Θήλαζα ακόμα κι ήταν τόσο μικρός και τόσο εξαρτημένος από μένα», περίεγραψε μεταξύ άλλων η Sara Björk Gunnarsdóttir.

«Με έκαναν συνέχεια να νιώθω ότι ήταν αρνητικό πράγμα το γεγονός ότι είχα γίνει μαμά», εξήγησε ενώ παράλληλα καταλάβαινε ότι το γεγονός ότι είχε προσφύγει στο Ποδοσφαιρικό Δικαστήριο επηρέαζε τις σχέσεις της με τη διοίκηση της ομάδας.

«Ο Vincent έλεγε σε ένα meeting μας ότι ακόμα δεν το καταλάβαινε αλλά είχα κάθε δικαίωμα να κάνω ότι χρειαζόμουν και ότι εκείνοι είχαν κάθε δικαίωμα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Ο πρόεδρος της ομάδας μπήκε μέσα,. Ήταν η πρώτη φορά που με έβλεπε μαζί με το μωρό μου μετά την επιστροφή μου. Δεν με χαιρέτησε, δεν κοίταξε ή αναγνώρισε την παρουσία του Ragnar. Αλλά ο Vincent μού είχε μόλις πει, λίγα λεπτά πριν “Δεν είναι προσωπικό’. Μετά από εκείνη τη συνάντηση με τον πρόεδρο ήταν πολύ εμφανές ότι ήταν προσωπικό.

Είπα στον Vincent “Ναι, έχω κάθε δικαίωμα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου γιατί έχω ένα συμβόλαιο που μου λέει ότι το έχω κι έναν νόμο που μου λέει ότι το έχω“», σημείωσε στη συνέχεια της επιστολής της.

«Ήμουν τόσο εξαντλημένη απ’ όλη τη μάχη. Ήταν ξεκάθαρο ότι ανεξάρτητα απ’ όσα μου έλεγαν η ουσία ήταν αληθινή: Ως νέα μητέρα, δεν είχα μέλλον σε αυτή την ομάδα. Θα το έκαναν αδύνατο».

Η αθλήτρια που έβαλε γκολ στον σεξισμό για όλες μας

Στη συνέχεια η Sara Björk Gunnarsdóttir εξηγεί ότι η απόφαση βγήκε τον Μάιο και τη δικαίωσε. «Γι’ αυτό τα γράφω αυτά. Η νίκη αυτή ήταν μεγαλύτερη από εμένα. Μοιάζει σαν εγγύηση οικονομικής ασφάλειας για όλους του παίκτες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί όσο βρίσκονται εν ενεργεία. Δεν υπάρχει κανένα “ίσως”, τίποτα άγνωστο», τόνισε.

«Θέλω να σιγουρευτώ ότι κανείς δεν θα χρειαστεί να περάσει όσα πέρασα εγώ. Κι ότι η ομάδα της Lyon θα ξέρει ότι δεν είναι εντάξει αυτό. Δεν είναι “απλά η δουλειά”. Είναι τα δικαιώματά μου ως εργαζόμενη, ως γυναίκα, ως άνθρωπος», έγραφε στο άρθρο της η Sara Björk Gunnarsdóttir.

«Είμαι γεμάτη ελπίδα για το ποδόσφαιρο των γυναικών. Υπάρχουν πολλά να γιορτάσουμε. Τις εγκαταστάσεις; Τις επενδύσεις; Το επίπεδο; Τους fans που γεμίζουν τα στάδια; Έχουμε διανύσει πολύ δρόμο κι αυτό είναι αναμφισβήτητο. Αλλά η πραγματικότητα, όταν σκεφτόμαστε συνολικά την κουλτούρα στο άθλημα; Υπάρχει πολλή ακόμα δουλειά να γίνει. Αξίζουμε καλύτερα», κατέληγε στην επιστολή της.

Αξίζουμε καλύτερα, όποιο κι αν είναι το επάγγελμα που επιλέξαμε με αφοσίωση να ασκούμε. Αξίζουμε ισότητα, αξίζουμε εργασιακά δικαιώματα, αξίζουμε να μην αντιμετωπίζουμε πια την προοπτική απόκτησης παιδιού με τρόμου για το μέλλον στη δουλειά μας αλλά μόνο με χαρά. Αξίζουμε να εργαζόμαστε σε υγιή και όχι τοξικά περιβάλλοντα. Αξίζουμε να μας αντιμετωπίζουν ως επαγγελματίες. Αξίζουμε να μη δεχόμαστε ποτέ την ερώτηση αν σκοπεύουμε να κάνουμε παιδιά, αν είμαστε single ή παντρεμένες σε μία επαγγελματική συνέντευξη.

Αξίζουμε καλύτερα και όπως μάς διδάσκει η περίπτωση της Sara Björk Gunnarsdóttir, μπορούμε να τα καταφέρουμε. Εμείς είμαστε που μπορούμε να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας, μπορούμε να μη συμφωνήσουμε σε καταστάσεις που φωνάζουν από μακριά «διάκριση». Μπορούμε γιατί έχουμε νόμους που μας λένε ότι μπορούμε να το κάνουμε, όπως είπε και η Sara Björk Gunnarsdóttir. Ο δρόμος που βάδισε είναι ο δρόμος που αξίζει να βαδίσουμε όλες.