Σύστημα Μοντεσσόρι: Τι είναι, τι διδάσκει τα παιδιά και το βιβλίο που κάνει τη θεωρία, πράξη
- 21 ΙΑΝ 2021
«Να είστε οδηγός του παιδιού. Δεν χρειάζεται ούτε υπηρέτη, ούτε αφεντικό». Αυτή είναι μία φράση που συμπυκνώνει τη φιλοσοφία της μεθόδου Μοντεσσόρι. Μια λέξη που ακούς πολλές φορές με το που γίνεσαι γονιός. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που βασίζεται στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη του παιδιού, μέσα από αρχές και δραστηριότητες που στοχεύουν στη διάπλαση ανεξάρτητων και υπεύθυνων ανθρώπων. Ξεκινά από τη βρεφική ηλικία (0-6 μηνών) και ολοκληρώνεται στο τέταρτο στάδιο ανάπτυξης, στην Ωριμότητα (18-24 ετών).
Ήταν λίγο πριν γεννήσω όταν χαζεύοντας έπιπλα σ’ ένα κατάστημα με βρέφικα, το μάτι μου έπεσε σε ένα ξύλινο κρεβατάκι αλλιώτικο από τ’ άλλα. Χωρίς κάγκελα, χωρίς ύψος, με το στρώμα στο πάτωμα. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που ήρθα σ’ επαφή με τη μοντεσσοριανή προσέγγιση, αλλά όχι η τελευταία. Και παρόλο που τελικά κατέληξα σε κλασική κούνια για το δικό μου παιδί, από εκείνη τη στιγμή και μετά άρχισα να το ψάχνω και να γοητεύομαι σε πολλά σημεία από τη διδασκαλία της Δρ. Μαρίας Μοντεσσόρι. Το πρώτο βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου και συστήνω ανεπιφύλακτα είναι το “The Montessori Toddler: A parent’s guide to raising a curious and responsible human being” της παιδαγωγού Simone Davies, το οποίο εξηγεί με απλή και κατανοητή γλώσσα τι είναι το σύστημα Μοντεσσόρι και το κυριότερο, πώς μπορείς να το εφαρμόσεις πρακτικά- μέχρι το σημείο που θες εσύ ως γονιός- στην καθημερινή ζωή του παιδιού και μέσα στο σπίτι. Το βιβλίο με τίτλο «Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί (1-3 ετών): Πώς να μεγαλώσετε ανεξάρτητα και υπεύθυνα παιδιά» μάλιστα κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
ΜΟΝΤΕΣΣΟΡΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ: ΠΩΣ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΕΤΕ
Ποια ήταν η Μαρία Μοντεσσόρι
Μια από τις πρώτες γυναίκες γιατρούς στην Ιταλία στα τέλη του 19ου αιώνα, η Μαρία Μοντεσσόρι εργάστηκε σε μία κλινική στη Ρώμη φροντίζοντας τους φτωχούς και τα παιδιά τους. Παρατηρώντας καποια στιγμή σε ένα άσυλο, παιδιά με συναισθηματική και διανοητική αναπηρία να μαζεύουν ψίχουλα από ψωμί όχι για να το φάνε, αλλά για να εξερευνήσουν την αίσθηση της αφής, η Μοντεσσόρι διαπίστωσε και πρότεινε πως η εκπαίδευση και όχι η ιατρική είναι η απάντηση για αυτά τα παιδιά. Αφιερώθηκε στην εκπαιδευική φιλοσοφία, την ψυχολογία και την ανθρωπολογία, δημιουργώντας ένα πρωτοποριακό για την εποχή πειραματικό εκπαιδευτικό υλικό.
H γιατρός και παιδαγωγός, Maria Montessori, το 1913. / Bettmann/Getty Images
Τελικά η πλειοψηφία αυτών των παιδιών πέρασε τις κρατικές εξετάσεις με βαθμολογία καλύτερη από τα παιδιά χωρίς αναπηρίες. Η δρ Μοντεσσόρι αναγνωρίστηκε διεθνώς και από το πρώτο μοντεσσοριανό σχολείο του 1907 μέχρι και σήμερα, η δική της μέθοδος διαπαιδαγώγησης που αντιλαμβάνεται το παιδί ως ένα άτομο που ανήκει στον εαυτό του και την αλληλεπίδραση με τον ενήλικα ως αμφίδρομη διαδικασία, κατέχει σημαντική θέση. Όπως έμαθα από το βιβλίο της Davies, ο Jeff Bezos (ιδρυτής της Amazon), η Jackie Kennedy, ο Larry Page (ιδρυτής της Google) και ο σπουδαίος συγγραφέας Gabriel García Márquez είναι μερικά από τα διάσημα πρόσωπα που φοίτησαν σε μοντεσσοριανό σχολείο.
Σύστημα Μοντεσσόρι, αλήθεια και μύθος
‘Οπως κάθε βιβλίο που βοηθά τους γονείς στην ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση των μικρών, έτσι και το «Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί» είναι το μέσο για να μάθεις ακόμα καλύτερα το δικό σου βλαστάρι, ειδικά σε περιόδους αλλαγών. Να το κατανοήσεις και να έρθεις πιο κοντά του, στο ύψος του, που είναι πολύ βασικό στη μοντεσσοριανή αγωγή, για την οποία ο επικρατέστερος μύθος λέει πως τα παιδιά κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς παρέμβαση. «Η μοντεσσοριανή προσέγγιση βρίσκεται κάπου στη μέση, μεταξύ παραχωρητικότητας και “απολυταρχίας” διορθώνει η Davies. Ελευθερία αλλά μέσα σε όρια που θα το κάνουν πιο υπεύθυνο. Η ανεξαρτησία έρχεται μέσα από τη συνεισφορά και την αυτοεξυπηρέτηση. Τα παιδιά ενθαρρύνονται στο να μεταχειρίζονται εύθραυστα αντικείμενα με προσοχή, να ντύνονται μόνα τους, να επιλέγουν τα ρούχα τους, να φροντίζουν τον χώρο τους και το περιβάλλον, να βοηθούν τους υπόλοιπους.
H Simone Davies
Σε όλα αυτά έχουν τους γονείς και τους δασκάλους τους όχι σε ρόλο «μπαμπούλα», αλλά ως υποστηρικτές τους. Η μάθηση είναι βιωματική. «Είναι ο δικός του τρόπος να μαθαίνει. Αυτό είναι το μονοπάτι που ακολουθεί. Μαθαίνει τα πάντα χωρίς να γνωρίζει ότι τα μαθαίνει… βαδίζοντας πάντα στα μονοπάτια της χαράς και της αγάπης, σύμφωνα με τη Μοντεσσόρι. Ένα ακόμα σημείο που συχνά παρερμηνεύεται είναι πως οι μοντεσσοριανοί παιδαγωγοί αποτρέπουν τους γονείς να επαινούν τα παιδιά τους. Σύμφωνα με την Davies «αντί απλώς να το επαινείτε λέγοντας “μπράβο” μιλήστε του γι’ αυτό που είδατε να κάνει: «έτρεξες μέχρι την κορυφή του λόφου. Φάνηκε πολύ διασκεδαστικό”. Προσπαθούμε να αφήσουμε χώρο στα παιδιά να κρίνουν μόνα τους παρά να αναζητούν εξωγενή έγκριση».
«Να παραμένετε ήρεμοι όταν το παιδί δεν είναι».
Με το Σύστημα Μοντεσσόρι μπορεί να συμφωνήσεις απόλυτα ή όχι και τόσο. Μπορείς όμως να κάνεις κάτι ακόμα πιο έξυπνο και ρεαλιστικό, μία σταχυολόγηση συμβουλών και δραστηριοτήτων που ανήκουν σε αυτή την πολυεπίπεδη μέθοδο. Το ακόμα καλό νέο είναι πως αυτή την Παρασκευή 22/1 στις 19:00 η συγγραφέας του βιβλίου και μοντεσσοριανή παιδαγωγός της Διεθνούς Μοντεσσοριανής Εταιρείας (ΑΜΙ), Simone Davies, θα παραχωρήσει σεμινάριο μέσα από τις σελίδες του Public στο Facebook, YouTube και blog, με αφορμή την κυκλοφορία του «Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί» στα ελληνικά. Και δεν χρειάζεται να φοιτά το παιδί μας σε μοντεσσοριανό σχολείο ή να μην πηγαίνει ακόμη σχολείο. Η Davies θα εστιάσει στο πώς να διαμορφώσουμε τους χώρους στο σπίτι μας σύμφωνα με τις μοντεσσοριανές αρχές- ειδικά αυτή την εποχή που τα παιδιά κάθονται πολύ στο σπίτι-, θα δώσει ιδέες για μοντεσσοριανές δραστηριότητες και φυσικά για το πώς μπορούμε να ενσωματώσουμε την προσέγγιση Montessori στον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Μετά τη παρουσίαση θα απαντήσει και στις ερωτήσεις του κοινού που μπορούν τις να θέσουν γραπτώς μέσα από τα σχόλια.
