«Στείλε μου φωτογραφία σου»: Η διαδικτυακή βία μέσα από τα μάτια μιας νέας γυναίκας
- 25 ΝΟΕ 2023
«Τι κάνεις κούκλα;», «Στείλε μου μία φωτογραφία σου», «Τυχερός αυτός που ξαπλώνει δίπλα σου». Αυτά είναι μόλις μερικά από τα πιο light μηνύματα που γυναίκες κάθε ηλικίας βρίσκουν συχνά στα εισερχόμενα τους στα social media. Υπάρχουν βέβαια και τα πιο hardcore: «Ξέρω που μένεις», «Θα ανεβάσω τις φωτογραφίες σου στο x site». Τέτοιου είδους μηνύματα, κάνουν συχνά πολλές από εμάς να μπουν στη διαδικασία να κατηγορήσουμε μέχρι και τον ίδιο μας τον εαυτό. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για χαρακτηριστικές περιπτώσεις διαδικτυακής βίας κατά των γυναικών.
Τι ακριβώς είναι η διαδικτυακή βία;
Η διαδικτυακή βία συχνά παίρνει τη μορφή της καταδίωξης, της ρητορικής μίσους (hate speech), της πλαστοπροσωπίας (μέσω της δημιουργίας fake προφίλ), του εκβιασμού ή και της σεξουαλικής παρενόχλησης και εμφανίζεται να είναι πιο τραυματική για τις γυναίκες και τα κορίτσια, καθώς σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, οι γυναίκες και τα κορίτσια στοχοποιούνται πιο έντονα στο Διαδίκτυο.
Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι κυρίως λόγω των κοινωνικών προτύπων και στερεοτύπων που υπάρχουν για τις γυναίκες, καθώς ένα παρόμοιο περιστατικό μπορεί να επηρεάσει διαφορετικά τις γυναίκες και τα κορίτσια και διαφορετικά τους άντρες και τα αγόρια. Αν, για παράδειγμα διαρρεύσει μία εικόνα σεξουαλικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, λόγω του κοινωνικού προτύπου της «σεμνότητας» που υπάρχει για τις γυναίκες, θα επηρεάσει τη ζωή τους πολύ περισσότερο απ’ ότι θα επηρεάσει τη ζωή ενός άντρα αντίστοιχα. Σε αυτό συμβάλλει και η συχνή σεξουαλικοποίηση των γυναικών τόσο στο Διαδίκτυο, όσο και στην πραγματική ζωή.
3 λεπτά που αξίζουν την προσοχή σου
Στο παρακάτω βίντεο, η Πέννυ, μια νεαρή κοπέλα, μιλάει για το πώς αντιλαμβάνεται εκείνη τη διαδικτυακή βία, για τον στιγματισμό και την κριτική που μπορεί να φοβόμαστε ότι θα δεχτούμε αν μιλήσουμε γι’ αυτήν, αλλά και για την ανάγκη να την αντιμετωπίσουμε ζητώντας υποστήριξη. Ταυτίσου ελεύθερα.
Μερικές σκληρές αλήθειες για τη διαδικτυακή βία
Κάποια σκληρά στατιστικά στοιχεία που απεικονίζουν το μέγεθος του προβλήματος. Συγκεκριμένα:
- To 58% των κοριτσιών και νεαρών γυναικών, έχουν υποστεί βία στο διαδίκτυο. (Πηγή: Παγκόσμια έρευνα που διεξήγαγε το «Plan International» το 2020).
- 1 στις 10 γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστεί παρενόχληση στο διαδίκτυο από την ηλικία των 15 ετών (Πηγή: European Union Agency for Fundamental Rights 2014).
- Το 4-7% των γυναικών στις χώρες της ΕΕ έχουν υποστεί παρενόχληση στο διαδίκτυο κατά τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ μεταξύ 1-3% έχει βιώσει διαδικτυακή καταδίωξη/παρακολούθηση. (Πηγή: Μελέτη που διεξήχθη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2021).
Επίσης, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος TRACeD*, στην Ελλάδα, τη Σλοβενία, την Ιταλία και την Κύπρο με τη συμμετοχή γονέων, εκπαιδευτικών, μαθητριών, νεαρών γυναικών αλλά και επαγγελματιών που εργάζονται με γυναίκες:
- Η μη συναινετική δημοσιοποίηση προσωπικών στιγμών συμβαίνει κυρίως σε γυναίκες. Αυτό συνδέεται με τη διαρκή σεξουαλικοποίηση των γυναικών τόσο στο Διαδίκτυο, όσο και στην πραγματική ζωή.
- Πολλά κορίτσια δήλωσαν πως δεν θα μιλούσαν στους γονείς, τις φίλες, ή τις δημόσιες αρχές, αν βίωναν διαδικτυακή βία, ιδίως αν συνδεόταν με ερωτικό περιεχόμενο, γιατί φοβούνται την κριτική.
- Οι δασκάλες και οι δάσκαλοι συχνά αισθάνονται ότι ενδέχεται να υπερβούν την αρμοδιότητά τους αν συνδράμουν τις μαθήτριες και τους μαθητές στην αντιμετώπιση περιστατικού βίας στο Διαδίκτυο.
Αντιμετωπίζοντας την έμφυλη βία στο Διαδίκτυο τώρα
«Μιλάμε για την διαδικτυακή βία. Μόνο έτσι μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε» δηλώνει η Πέννυ στο βίντεο. Και έχει απόλυτο δίκιο.
Είναι σαφές ότι η διαδικτυακή βία υπάρχει και ότι η ανάγκη να αντιμετωπιστεί είναι επιτακτική. Οι γυναίκες και τα κορίτσια που βιώνουν διαδικτυακή βία, χρειάζεται να έχουν άμεση υποστήριξη, πρώτα απ’ όλα από το στενό τους περιβάλλον όπως είναι η οικογένεια και οι φίλοι, ενώ πολλές φορές μπορεί να χρειαστούν ψυχολογική ή νομική υποστήριξη.
Το πρόγραμμα TRACeD για την αντιμετώπιση της διαδικτυακής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, επιδιώκει να εκπαιδεύσει και να ενδυναμώσει μαθήτριες και φοιτήτριες σχετικά με τα δικαιώματά τους. Παράλληλα, παρέχει απευθείας υποστήριξη σε πρόσωπα που βιώνουν ή μπορεί να βιώσουν βία στο διαδίκτυο, μέσα από τη διαδραστική πλατφόρμα του προγράμματος.
Ποι@ μπορεί να επωφεληθεί;
Η πλατφόρμα του TRACeD απευθύνεται σε παιδιά, κορίτσια στην εφηβεία, φοιτητές/τριες και νεαρές γυναίκες, γονείς, εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες που δουλεύουν μαζί με κορίτσια και νεαρές γυναίκες (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εγκληματολόγοι, νομικοί, κτλ.), καθώς και σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να μάθει για την έμφυλη βία στο Διαδίκτυο ή επηρεάζεται από αυτή.
Τι είδους υποστήριξη μπορείς να βρεις στην πλατφόρμα;
Οι Cyber Guardians μπορούν να παράσχουν ψυχολογική και νομική υποστήριξη, καθώς και να δώσουν πρακτικές συμβουλές για τη διαχείριση περιστατικών έμφυλης βίας στο Διαδίκτυο.
Πώς λειτουργεί το Helpchat;
Αν αντιμετωπίζεις εσύ ή κάποι@ που γνωρίζεις οποιαδήποτε μορφή λεκτικής/σεξουαλικής κακοποίησης ή παρενόχλησης στο Διαδίκτυο, μπορείς να μοιραστείς τους προβληματισμούς σου και ένας από τους Cyber Guardians της πλατφόρμα του TRACeD θα σου απαντήσει το συντομότερο δυνατό.
*Το TRACeD είναι ένα διετές έργο που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2022 και ολοκληρώνεται τον Φεβρουάριο του 2024. Είναι ένα πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, το οποίο υλοποιείται από το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, μαζί με τους ακόλουθους εταίρους: ActionAid Hellas, CODECA – Center for Social Cohesion, Development & Care, CSIi – Cyber Security International Institute, Fondazione Carolina και το Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα.
