ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Στο Ιράκ τα κορίτσια θα μπορούν να παντρεύονται από 9 ετών. Όταν η παιδοφιλία βαφτίζεται «γάμος»

Ahsan Mohammed Ahmed Ahmed/Anadolu Agency via Getty Images/Ideal Image

Η Μέση Ανατολή μάς έχει αποδείξει πολλές φορές πως δεν σέβεται τις γυναίκες, τα δικαιώματα και τη ζωή τους. Άσχημες και δυσοίωνες -για το μέλλον τους- ειδήσεις, «έρχονται» με απογοητευτική συνέπεια από διάφορες χώρες αυτής της γεωγραφικής περιοχής. Το Ιράν, η Υεμένη, η Σαουδική Αραβία και το Αφγανιστάν είναι «εξέχοντα» παραδείγματα. Οι γυναίκες εκεί εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, νομικούς, κοινωνικούς και επαγγελματικούς περιορισμούς, ελευθερία κίνησης, αυστηρό έλεγχο ενδυμασίας, ανισότητες ακόμα και στα πιο απλά πράγματα και άμεση απειλή της ζωής τους.

Σε αυτές τις χώρες, η έμφυλη βία γίνεται αποδεκτή και μένει ατιμώρητη αντί να καταδικάζεται. Οι γυναίκες δεν έχουν κανενός είδους προστασία και το Ιράκ που θα επιτρέπει, πλέον, τον γάμο από την ηλικία των 9, αφήνει τις γυναίκες ακόμα πιο απροστάτευτες μπροστά στο «ιερό τέρας» της πατριαρχίας που καλύπτεται με το πέπλο της θρησκείας. Αυτό που υποτίθεται προστατεύει (;) τις γυναίκες από την «ακολασία».

Το Ιράκ ετοιμάζεται να νομιμοποιήσει την παιδοφιλία: Κορίτσια θα μπορούν να παντρεύονται από 9 ετών

Το Ιράκ, λοιπόν, ετοιμάζεται να αλλάξει τη νομοθεσία που αφορά τα κορίτσια και τις γυναίκες, κατεβάζοντας το νόμιμο όριο ηλικίας για γάμο από τα 18 στα 9 έτη, δίνοντας τη δυνατότητα σε ενήλικους άνδρες να παντρεύονται παιδιά. Η νομιμοποίηση της παιδοφιλίας, της σεξουαλικής κακοποίησης και του βιασμού είναι εδώ.

Η αλλαγή που προωθείται από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, στην οποία συμμετέχουν κατά κύριο λόγο συντηρητικά σιιτικά κόμματα, στοχεύει στην κατάργηση του Νόμου 188 του 1959, που θεωρείται ένας από τους πιο προοδευτικούς νόμους της χώρας. Θεσπίστηκε για την προστασία των δικαιωμάτων των Ιρακινών οικογενειών ανεξαρτήτως θρησκείας. Η κυβέρνηση, πάντως, υποστηρίζει ότι η τροποποίηση ευθυγραμμίζεται με την αυστηρή ερμηνεία του ισλαμικού νόμου, προκειμένου να «προστατεύσει» τα νεαρά κορίτσια από «ανήθικες σχέσεις».

Φόβοι ότι η νέα αυτή τροπολογία θα βαθύνει τον ήδη υπάρχοντα σεχταριστικό διχασμό στη χώρα και θα επιβάλει ένα σύστημα που περιορίζει τις γυναίκες σε θρησκευτικά πρότυπα διακυβέρνησης, όπως εκείνα που ισχύουν στο Ιράν και στο Αφγανιστάν, έχουν ήδη εκφραστεί. Οι ενάντιοι αυτής της τροπολογίας, καταγγέλλουν πως πρόκειται για μια αλλαγή που θα υπονομεύσει στα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών που ζουν στο Ιράκ.

Ειδικοί και ακτιβιστές προειδοποιούν ότι η τροποποίηση πρόκειται να ταράξει τον κοινωνικό ιστό της χώρας και θα αναιρέσει τα πιο σημαντικά δικαιώματα των γυναικών στο Ιράκ. «Η τροπολογία δεν θα υπονομεύσει απλώς αυτά τα δικαιώματα. Θα τα εξαλείψει», δήλωσε η Sarah Sanbar, ερευνήτρια για το Ιράκ της οργάνωσης Human Rights Watch.

Ο παιδικός γάμος δεν είναι καινούργιος στο Ιράκ

Το Ιράκ ήδη έχει ήδη υψηλά ποσοστά παιδικών γάμων τα οποία αυξάνονται τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με έκθεση του Human Rights Watch του Μαρτίου 2024. Σύμφωνα με στοιχεία της Unicef, περίπου το 28% των γυναικών στο Ιράκ παντρεύονται πριν από τα 18 τους ενώ έρευνα της Αποστολής Βοήθειας του ΟΗΕ στο Ιράκ, αποκάλυψε ότι το 22% των μη καταγεγραμμένων γάμων αφορά κορίτσια κάτω των 14 ετών.

Γι’ αυτήν την κατάσταση, ευθύνεται κυρίως ένα νομικό παραθυράκι που επιτρέπει στους θρησκευτικούς ηγέτες, αντί των δικαστηρίων, να τελούν χιλιάδες γάμους ετησίως – συμπεριλαμβανομένων αυτών με κορίτσια μόλις 15 ετών- με την άδεια του πατέρα τους. Αυτοί οι μη καταγεγραμμένοι γάμοι εντοπίζονται κυρίως σε οικονομικά φτωχές, υπερ-συντηρητικές σιιτικές κοινότητες του Ιράκ.

Το πρόβλημα που προκύπτει από αυτούς τους -ήδη προβληματικούς- γάμους, είναι ακόμα βαθύτερο κοινωνικά. Το γεγονός πως δεν αναγνωρίζονται από τον νόμο, στερεί ταυτόχρονα στα κορίτσια και τα παιδιά τους μια μακρά λίστα δικαιωμάτων. Η άρνηση από νοσοκομεία να κάνουν εισαγωγή σε γυναικες για τοκετό χωρίς πιστοποιητικό γάμου, είναι ένα παράδειγμα που αποδεικνύει τα εμπόδια στην υγειονομική τους περίθαλψη και την περιορισμένη πρόσβαση σε επείγουσες μαιευτικές υπηρεσίες. Αυτές οι γυναίκες αναγκάζονται να γεννήσουν στο σπίτι με τον κίνδυνο των ιατρικών επιπλοκών να ελλοχεύει. Μερικά ακόμα παραδείγματα, αφορούν την ικανότητα των γυναικών και των κοριτσιών να έχουν πρόσβαση σε κυβερνητικές υπηρεσίες και να εγγράψουν τη γέννηση των παιδιών τους.

Η τροποποίηση, λοιπόν, αντί να λάβει μέτρα γι’ αυτούς τους παράνομους γάμους, έρχεται να τους νομιμοποιήσει. Το σχέδιο τροπολογίας θα επικυρώνει τους μη εγγεγραμμένους γάμους, οι οποίοι μέχρι τώρα τελούνται από θρησκευτικούς ηγέτες, αλλά δεν καταχωρούνται νομικά και θεωρούνται παράνομοι σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο περί προσωπικής κατάστασης. Η τροπολογία θα καταργήσει, επίσης, τις ποινικές κυρώσεις για τους άνδρες που συνάπτουν αυτούς τους γάμους.Παράλληλα, θα στερήσει από τις γυναίκες την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την εργασία, σύμφωνα με τον οργανισμό Human Rights Watch.

Η Αλ-Χασάν, μία από τις κορυφαίες φωνές στο φεμινιστικό κίνημα του Ιράκ, κατήγγειλε ότι αυτό που προσπαθούν να πετύχουν οι βουλευτές δεν είναι προς το συμφέρον της κοινωνίας, αλλά προς το προσωπικό τους συμφέρον. Χαρακτήρισε την τροπολογία «πολύ επικίνδυνη», σημειώνοντας ότι η παρέμβαση στις υποθέσεις της ιρακινής δικαιοσύνης συνιστά «παραβίαση του συντάγματος».

«Το Ιράκ είναι ένα πολιτισμένο, αστικό κράτος και δεν μπορεί να είναι διαφορετικά. Η πρώτη γυναίκα υπουργός στις αραβικές χώρες ήταν Ιρακινή και η πρώτη γυναίκα δικαστής ήταν Ιρακινή», τόνισε εκπρόσωπος της Αλ-Χασάν. «Φιλοδοξούμε να προοδεύσουμε, όχι να οπισθοδρομήσουμε».

Η εν λόγω τροπολογία έχει «πέσει» στο τραπέζι των συζητήσεων από το καλοκαίρι του 2023. Το ιρακινό κοινοβούλιο είχε ολοκληρώσει την πρώτη ανάγνωση του νομοσχεδίου στις 4 Αυγούστου του 2023. Απαιτούνται 2 ακόμη αναγνώσεις και μια συζήτηση προτού βγει η απόφαση για το αν ψηφιστεί ως νόμος. Το κοινοβούλιο πρότεινε παρόμοιες τροποποιήσεις του νόμου περί προσωπικής κατάστασης το 2014 και ξανά το 2017, οι οποίες απέτυχαν να περάσουν.

Ελπίζουμε να γίνει το ίδιο και τώρα.