Το Wimbledon είναι ο θρίαμβος του οξύμωρου σε ό,τι αφορά τον σεξισμό

Οι νικητές -στις γυναίκες και τους άνδρες- παίρνουν το έπαθλο και από 2.5 εκατομμύρια ευρώ. Είναι το τελευταίο των Grand Slam που έχει διατηρήσει το ίδιο bonus για άνδρες και γυναίκες. Η πιο δυνατή κραυγή που έχει καταγραφεί, ιστορικά ανήκει σε γυναίκα: η Maria Sarapova είχε φτάσει τα 105 ντεσιμπέλ, το 2009.

H Maria Sharapova, το 2009, στο Λονδίνο. / AP Photo / Sang Tan

Ως τουρνουά που προέκυψε το 1877, διατηρεί κάποιες παραδόσεις που θα τις έλεγες αναχρονιστικές έως προσβλητικές, για τις γυναίκες. Θα δούμε κάποια περιστατικά, αφού πρώτα μάθουμε την ιστορία του event -γιατί οπως θα δεις, έχει ένα κάποιο νόημα. Πριν περάσουμε στο θέμα μας, να πούμε πως στο φετινό Wimbledon νικήτρια ήταν η Αυστραλή Ash Barty. Νίκησε την Karolina Pliskova στον τελικό και σήκωσε για πρώτη φορά το βαρύτιμο τρόπαιο. Πάμε τώρα, στο παρασύνθημα.

To Wimbledon δημιουργήθηκε από gentlemen που ήθελαν να παίζουν τένις με γυναίκες

To μόνο εκ των Grands Slam που διεξάγεται σε γρασίδι, ήταν η έμπνευση που είχε το All England Lawn Tennis and Croquet Club -των ιδιωτικών μελών-, που υπάρχει στο Church Road της περιοχής που λέγεται Wimbledon, στο Λονδίνο (νοτιοδυτικά της πόλης, 11.4 χιλιόμετρα από το κέντρο). Το club δημιουργήθηκε (στις 23/7 του 1868) σε άλλο δρόμο (Worple Road) και αρχικά είχε το όνομα All England Croquet Club. Τον εμπνεύστηκαν 6 gentlemen, στα γραφεία της εφημερίδας ‘The Field’, ενώ το κροκέ ήταν στο πικ του και αυτοί αναζητούσαν ένα παιχνίδι στο οποίο να μπορούν να ανταγωνίζονται με γυναίκες, επί ίσοις όροις -ώστε να μπορούν να γίνουν και γυναίκες μέλη του club.

Το κροκέ το ‘χε συστήσει στη χώρα ο Ταγματάρχης Walter Clopton Wingfield, ο οποίος είχε υπηρετήσει στην Ινδία και την Κίνα. Όταν αποσύρθηκε στην Ουαλία έψαχνε να κάνει κάτι να ‘βγάζει’ λεφτά. Άρχισε να πουλάει κουτιά που είχαν μέσα ‘τα απαραίτητα για τη sphairistiké’. Eκ της ελληνικής λέξης ‘σφαιριστική’. Το περιεχόμενο των κουτιών ήταν ένα δίχτυ, δυο πάσσαλοι, τέσσερις ρακέτες και έξι κόκκινες λαστιχένιες μπάλες. Έκανε την εισαγωγή από τη Γερμανία. Εκείνος έβαζε την τεχνογνωσία: του τι κάνεις με όσα αγοράζεις. Στις οδηγίες ήταν η τοποθέτηση του διχτυού σε ύψος 1.54 -το κρατούσαν οι πάσσαλοι-, στο κέντρο του γηπέδου ‘που είχε το σχήμα κλεψύδρας, πλάτους 6.40 και μήκους 9 μέτρων.

Ο Ταγματάρχης συνέστησε «να χτυπάτε ευγενικά την μπάλα και να τη στέλνετε στη γωνία που είναι πιο μακριά από τον αντίπαλό σας». Είχε ονομάσει το project του ως ‘sticky’. Η διαφορά με το σπορ που παιζόταν σε κλειστούς χώρους και επίσης, είχε ρακέτες και μπάλα (και λεγόταν τένις από το γαλλικό tenez -ορίστε/κρατήστε, λέξη που φώναζε αυτός που έκανε το σερβίς, ενημερώνοντας πως ο αγώνας αρχίζει) ήταν πως η δική του ανακάλυψη μπορούσε να διεξαχθεί σε ανοιχτούς χώρους.

Στιγμιότυπο από το Wimbledon του 1928. / AP Photo / AP Photo

Η ανακάλυψη του Charles Goodyear (των γνωστών ελαστικών), ως προς το βουλκανισμένο καουτσούκ, συν την εμφάνιση της χλοοκοπτικής μηχανής εξέλιξαν το project του Wingfield σε χιτάκι. Υπήρχε όμως, ένα θέμα: οι αγώνες συγκέντρωναν το ενδιαφέρον λίγων θεατών, με τους έξι ιδιοκτήτες του club να μη βγάζουν τα χρήματα που ήθελαν, όταν διοργάνωναν το καλοκαιρινό τουρνουά για τα μέλη και τους φίλους τους. Την ίδια ώρα, οι ιδιοκτήτων χώρων όπου παιζόταν τένις γίνονταν πλούσιοι. Η σχετική αξιοποίηση του γρασιδιού που υπήρχε στο Wimbledon έγινε μονόδρομος. Το όνομα του χώρου άλλαξε σε (προστέθηκε το All England Lawn Tennis) και το πρώτο τουρνουά τένις διεξήχθη το 1877. Το σερβίς γινόταν… από κάτω. Πρώτος νικητής αναδείχθηκε ο Spencer Gore, που μέχρι τότε έκανε καριέρα στο κρίκετ. Οι θεατές έφτασαν τους 200.

Aπό τους πρώτους κανόνες ήταν να φορούν οι μετέχοντες άσπρα (το 1995 ο κανονισμός έγινε ‘almost entirely in white rule’ και το 2014 προστέθηκαν τα κοσμήματα) και να προσφέρονται στους θεατές φρέσκιες φράουλες, με κρέμα που υπάρχει -ως συνταγή- από το 1500.

Από το 1882 το κύριο σπορ του χώρου ήταν το τένις. Δυο χρόνια μετά προστέθηκαν τα μονά γυναικών και τα διπλά ανδρών και από το 1913 υπάρχουν τα διπλά γυναικών και τα μεικτά διπλά.

Η Suzanne Lenglen, το 1926. / AP Photo / AP Photo

Η Γαλλίδα Suzanne Lenglen ήταν η πρώτη superstar του σπορ, στις γυναίκες. Το στιλ μπαλαρίνας και τα εξωτικά ρούχα που φορούσε συνδυάστηκαν με την ικανότητα να ισοπεδώνει τις αντιπάλους της, στα χρόνια που ακολούθησαν του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε κατακτήσει 15 τίτλους (6 στο μονό, άλλους τόσους στο διπλό και 3 στο μεικτό), νικώντας τα 91 από τα 94 ματς που έδωσε στα συγκεκριμένα γήπεδα.

Η Martina Navratilova έχει κατακτήσει τα περισσότερα Wimbledon (9, μεταξύ του 1978 και του 1990). Ακολουθούν ο William Renshaw (στο βαθύ παρελθόν -1889), ο Pete Sampras (2000) και ο Roger Federer, οι οποίοι ‘πήραν’ από 7 (2012).

Πάμε τώρα, και στο τι συμβαίνει -με συνέπεια- στο Wimbledon

Κάθε χρόνο γίνονται στο κεντρικό γήπεδο (της μεγαλύτερης χωρητικότητας θεατών) περισσότεροι αγώνες ανδρών, από ό,τι γυναικών. Για την ακρίβεια, οι διπλάσιοι. Το 2017, ανήμερα της ‘ladies day’ έγιναν εκεί δυο παιχνίδια γυναικών, επειδή δεν διεξήχθησαν τα ισάριθμα των ανδρών -λόγω αποσύρσεων αθλητών. Το σεξισμό του προγράμματος έχει καταγγείλει και ο Andy Murray, από το 2017, λέγοντας «δεν πιστεύω πως είναι δίκαιος. Όπως δεν πιστεύω πως υπάρχει κάποιος που να πιστεύει ότι είναι δίκαιος. Όταν γίνονται καλύτεροι αγώνες, μεταξύ γυναικών από ό,τι ανδρών είναι χρήσιμο να αλλάζουν τα γήπεδα. Και τούμπαλιν».

Σε ό,τι αφορά τα φετινά πεπραγμένα, η Βρετανίδα έφηβη, Emma Raducanu αποσύρθηκε για ιατρικούς λόγους, στον τέταρτο γύρο του τουρνουά. Αυτό ήταν το ντεμπούτο της στο Wimbledon.

Στο παιχνίδι της με την Αυστραλή Τομλάνοβιτς, η 18χρονη δυσκολευόταν να αναπνεύσει. Πήρε ιατρικό τάιμ άουτ και σε αυτό αποφασίστηκε να μη συνεχίσει. Ο, τρεις φορές νικητής του Wimbledon, John McEnroe τελούσε χρέη σχολιαστή για το BBC Sport. Σε αυτά που είχε να πει για την απόσυρση της Raducanu ήταν δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στην πίεση. Σύγκρινε δε, αυτό που της συνέβη με την πρόσφατη απόσυρση της Νaomi Osaka από το Roland Garros, για λόγους ψυχικής υγείας -κάτι που επίσης, έκρινε ως αδιανόητο. Όταν τον κατηγόρησαν για διάφορα, μεταξύ των οποίων ήταν και ο σεξισμός, απάντησε «είπα ό,τι ένιωθα. Και ένιωσα πως αυτό που είπα, ήταν σωστό. Κάποιοι διαφώνησαν. Εκείνη δεν εξήγησε τι της συνέβη;». Εξήγησε, όπως ευχαριστούσε όσους έδειξαν μεγαλύτερη κατανόηση, από τον McEnroe για αυτό που έπαθε.

Ένας άλλος θρύλος του σπορ, ο Boris Becker επίσης κατηγορήθηκε για σεξιστικό σχόλιο, όταν αναφέρθηκε στην αρραβωνιαστικιά του Marton Fucsovics, κατά το παιχνίδι του με τον Novak Djokovic. Ο έτερος σχολιαστής του αγώνα έκανε ένα αστείο για το όνομα της κοπέλας αυτής (Anett Böszörményi), λέγοντας πως «όταν είσαι τενίστας, είναι πάντα καλό να έχεις μια σύντροφο που τη λένε Anett». Ο Becker πρόσθεσε «όντως λένε πως στην Ουγγαρία έχουν τις πιο όμορφες γυναίκες. Δεν έχω ιδία άποψη, αλλά σίγουρα η συγκεκριμένη είναι πολύ όμορφη». Η συνέχεια άνηκε στην επικεφαλής της οργάνωσης Women in Sport, Stephanie Hillborne, η οποία δήλωσε πως «δουλεύουμε εδώ και δεκαετίες για να αλλάξουμε την αθλητική κουλτούρα και να σταματήσει η αντικειμενικοποίηση των γυναικών. Όταν δυο άνδρες μιλούν με άνεση για μια γυναίκα, κατ’ αυτόν τον τρόπο -live στην TV- φαίνεται πως έχουμε πολλή δουλειά ακόμα μπροστά μας».

«Δεν θα ήταν καλύτερο να εμπνεύσουμε νέα κορίτσια να ασχοληθούν με τον αθλητισμό, από το να μιλάμε για την εμφάνιση των γυναικών;».

Μια από τις πιο προκλητικές δηλώσεις ανήκει στον Λετονό Ernests Gulbis, την περίοδο που μπήκε στο ΤΟΡ10 της παγκόσμιας κατάταξης. Τον είχαν ρωτήσει αν θα ήθελε κάποια από τις αδελφές του να ασχοληθεί με το σπορ. Είχε απαντήσει «καλώς εχόντων των πραγμάτων, δεν θα διεκδικήσουν επαγγελματική καριέρα στο τένις. Είναι κάτι σκληρό για τις γυναίκες. Δεν θα ήθελα να γίνουν επαγγελματίες τενίστριες. Οι γυναίκες πρέπει να απολαμβάνουν λίγο περισσότερο τη ζωή. Να σκέφτονται την οικογένεια, τα παιδιά. Αυτά είναι πράγματα που δεν μπορούν να κάνουν οι τενίστριες, μέχρι να γίνουν 27».

Ο Ernests Gulbis, στο Australian Open του 2020. / AP Photo/ / Lee Jin-man

Το 2019, όταν η Venus Williams επρόκειτο να συναντηθεί με την έφηβη Cori Gauff, πλήθος σχολιαστών έκανε focus στα 24 χρόνια που χώριζαν τις αθλήτριες. Σε ουκ ολίγες αναφορές, ξεχώριζε η ηλικία της Gauff και όχι όσα είχε καταφέρει, παρ’ ό,τι είναι νεότατη. Δεν ήταν τίποτα μπροστά στις αναφορές που έγιναν στην ηλικία της Venus και το χαρακτηρισμό της ως «η μεγαλύτερη σε ηλικία γυναίκα που έφτασε έως τον τελικό του Wimbledon, μετά τη Navratilova το 1994».

Σχεδόν εμμονικά οι σχολιαστές αναφέρονται πάντα, και στα ρούχα των τενιστριών -ενώ δεν λένε κουβέντα για αυτά των ανδρών. Αντί να ασχολούνται με όσα έχουν επιτύχει όσες φτάνουν στις κεντρικές σκηνές και ανήκουν μεταξύ των καλύτερων του είδους, στον πλανήτη, επιμένουν να αναφέρονται σε οτιδήποτε άλλο.

Η Serena Williams με το θρυλικό catsuit, το Μάιο του 2018. / AP Photo / Michel Euler

Η αντίδραση της Serena Williams ήταν να φορέσει την περιβόητη catsuit, στο Roland Garros του 2018, με τη γαλλική ομοσπονδία τένις να παρουσιάζει -για πρώτη φορά στην ιστορία της- dress code, ώστε να μην επαναληφθούν όμοια φαινόμενα.

Ο συνήγορος των γυναικών, Andy Murray

Το 2015 ο Andy Murray είχε κατακρίνει τον τρόπο που είχε επιλέξει το BBC για να παρουσιάσει αθλητικές ειδήσεις.

Ο δηλωμένος φεμινιστής, από το 2014 όταν υπερασπίστηκε με άρθρο του στη γαλλική Equipe, την απόφαση του να προσλάβει γυναίκα (το πρώην μέλος του ΤΟΡ10 του σπορ, Amelie Mauresmo) για προπονήτρια, Βρετανός τενίστας είχε ήδη χαρακτηρίσει το σεξισμό που υπάρχει στο κορυφαίο επίπεδο του αθλητισμού, ως «γελοίο και απίστευτο».

Το 2018, ο DJ Martin Solveig -εκ των παρουσιαστών της τελετής της Χρυσής Μπάλας στο ποδόσφαιρο-, είχε δώσει στην Ada Hegerberg το σχετικό βραβείο. Όπως γινόταν η παράδοση, τη ρώτησε αν κάνει twerk. Ο Murray έγινε έξαλλος και εκδήλωσε την οργή του μέσω post στο Instagram. Η συνέπεια ήταν να ζητήσει συγγνώμη ο DJ.

Το Instagram Story του Andy Murray, για το σεξισμό στον αθλητισμό. / Instagram

Σημειωτέον, το 2017 ο Βρετανός είχε παραδώσει έκθεση στο BBC, με θέμα την ισότητα των φύλων στοιν αθλητισμό. Μεταξύ άλλων, εξηγούσε πώς η συνεργασία του με την Mauresmo του επέτρεψε να μάθει περισσότερα για όσα περνούν οι γυναίκες, οι οποίες εργάζονται μέσα στον αθλητισμό. «Επειδή δεν υπάρχουν πολλοί άνδρες τενίστες που έχουν γυναίκες προπονήτριες, με ρωτάτε πολλές φορές για αυτό. Η συνεργασία μου με την Amelie ήταν προϊόν της απόφασης μου πως εκείνη ήταν το σωστό άτομο για τη δουλειά -ανεξαρτήτως φύλου. Με τον καιρό διαπίστωσα πως δεν τύγχανε της ίδιας αντιμετώπισης με τους άνδρες προπονητές, οπότε ένιωσα την ανάγκη να μιλήσω για αυτό». Κατέληξε στο ότι «πολλές κάνουν τις ίδιες θυσίες με τους άνδρες, είναι το ίδιο αποφασισμένες και αφοσιωμένες στο να νικήσουν όπως οι άνδρες, που βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης».