Τότε που περπάτησα νύχτα στην πόλη και δεν φοβήθηκα

Αυτή είναι η ιστορία για το πώς βρέθηκα να περπατάω αργά το βράδυ σε κακοφωτισμένα στενάκια, σε στενά πεζοδρόμια, σε σκοτεινές πλατείες, σε γέφυρες και υπόγειες διαβάσεις και να μην φοβάμαι καθόλου, να μην διαλέγω να πάρω τον πιο μακρύ δρόμο γιατί είναι πιο ασφαλής, να μην περπατάω με τα κλειδιά στα δάχτυλα, να μην κάνω ψέματα ότι μιλάω στο τηλέφωνο και να μην κοντοστέκομαι σε κάθε σκιά από πίσω μου μέχρι να με προσπεράσει.

Ήταν ένα βράδυ που για δυο ώρες η γειτονιά μου έμοιαζε ασφαλής και ότι μου ανήκει. Εμένα και των άλλων γυναικών που περπατήσαμε μαζί στις βιωματικές περιηγήσεις που έκανε η ActionAid σε συνεργασία με την οργάνωση Urbana στην περιοχή του Κολωνού, ώστε να καταγράψουμε σε μια άτυπη χαρτογράφηση όσα ζητήματα βιώνουν οι γυναίκες της περιοχής. Νιώθαμε πολύ ασφαλείς γιατί είχαμε η μία την άλλη και με έναν περίεργο τρόπο νιώθαμε επίσης ότι επανακτούμε τον δημόσιο χώρο, ειδικότερα τις νυχτερινές ώρες που σίγουρα θα φοβόμασταν αν ήμασταν μόνες. Ήταν μάλιστα τόσο ασυνήθιστο το θέαμα γυναικών να περπατούν απλώς στον δρόμο που παντού μας ρωτούσαν «από που είμαστε».

Μερικές μέρες πριν βγούμε στον δρόμο, είχαμε κάνει ένα πολύ ενδιαφέρον σεμινάριο στο κέντρο της ActionAid στον Κολωνό, όπου καταλάβαμε επί της ουσίας γιατί οι πόλεις που ζούμε είναι «σχεδιασμένες από άνδρες για άνδρες» και εξοικειωθήκαμε με εργαλεία αξιολόγησης του δημόσιου χώρου υπό την οπτική του φύλου. Στη συνέχεια, επιλέξαμε τις διαδρομές που επιθυμούσαμε να χαρτογραφήσουμε και ξεκινήσαμε τις περιηγήσεις βιωματικής χαρτογράφησης που έγιναν και με το φως της ημέρας και αργά το βράδυ.

Σε κάθε διαδρομή, σημειώναμε στον χάρτη μας όλα τα σημεία που χαρακτηρίζαμε «προβληματικά»: μη επαρκής φωτισμός, διαβάσεις και αερογέφυρες που δημιουργούν αίσθημα ανασφάλειας, στενά και χωρίς ορατότητα πεζοδρόμια, σπασμένα παγκάκια και απουσία χώρων αλληλεπίδρασης, απουσία σήμανσης στα πάρκα ώστε να γνωρίζεις που είναι η έξοδος και άλλα πολλά. Σημειώσαμε επίσης τη μηδενική αναπαράσταση των γυναικών στον δημόσιο χώρο μέσω αγαλμάτων και ονομάτων δρόμων που ήταν όλα ανδρικά.

Στη μέση μιας διαδρομής σταθήκαμε για πολλή ώρα στη γωνία ενός στενού δρόμου, χωρίς καθόλου φωτισμό που έμοιαζε λες και έβγαινε από ταινίες τρόμου. Αναρωτιόμασταν αν ήταν συνετό να το διασχίσουμε, όσο ενδυναμωμένες και αν νιώθαμε εκείνη τη στιγμή από την παρουσία της καθεμιάς μας. Μετά από λίγη ώρα είπαμε ομόφωνα ότι θα το κάναμε, ώσπου ήσυχα, σχεδόν αθόρυβα μια από τις γυναίκες είπε ότι είχαν προσπαθήσει να την βιάσουν, σέρνοντάς την σε εκείνο το στενό πριν από μερικά χρόνια. Η συγκίνηση του να διασχίζουμε όλες μαζί μέσα στο σκοτάδι αυτό το στενό και να προσέχουμε η μία την άλλη και ιδιαίτερα εκείνη τη γυναίκα, θα μείνει μαζί μου για πάντα.

Θέλουμε να σταματήσουμε να παίρνουμε σαν δεδομένο ότι οι γειτονιές μας δεν είναι ασφαλείς και μέσω του προγράμματος GREAT Budgeting φιλοδοξούμε να το αλλάξουμε. Τα ευρήματα από τις περιηγήσεις θα κατατεθούν στον Δήμο Αθήνας, ζητώντας την συνδρομή τους ώστε να βελτιωθούν όλα τα σημεία που κάνουν τις γυναίκες να νιώθουν ανασφάλεια και προκαλούν δυσκολίες στη μετακίνησή τους. Διεκδικούμε ασφάλεια, προσβασιμότητα και ορατότητα για όλες τις γυναίκες γιατί οι γειτονιές μας ανήκουν σε όλους και όλες.

Το έργο «Gender Responsive, Accountable and Transparent (GREAT) Budgeting» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης την ActionAid. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.