Valentina Tereshkova: Η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της ανθρωπότητας που βρέθηκε στο διάστημα

Πριν στρατολογηθεί για το σοβιετικό, διαστημικό πρόγραμμα, η Valentina Tereshkova ήταν εργάτρια σε υφαντουργείο και ερασιτέχνιδα αλεξιπτωτίστρια.

Στις 16 Ιουνίου 1963, η Valentina Tereshkova έγινε η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της ανθρωπότητας, που ταξίδεψε στο διάστημα.

Valentina Tereshkova: Τα νεανικά της χρόνια

Η Valentina Tereshkova γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1937 στο χωριό Μασλενίκοβο, στην Περιφέρεια Γιαροσλάβλ της κεντρικής Ρωσίας. Οι γονείς της είχαν μεταναστεύσει εκεί από τη Λευκορωσία. Ο πατέρας της ήταν οδηγός τρακτέρ, ενώ η μητέρα της εργάτρια σε υφαντουργείο.

Εξαιτίας του πολέμου πήγε στο σχολείο σε ηλικία 8 ετών, το 1945, αλλά το εγκατέλειψε το 1953 και συνέχισε την εκπαίδευσή της με μαθήματα δι’ αλληλογραφίας.

Άρχισε να ενδιαφέρεται για τον αλεξιπτωτισμό από νεαρή ηλικία και εκπαιδεύτηκε στην πτώση με αλεξίπτωτο στην τοπική αερολέσχη, πέφτοντας για πρώτη φορά σε ηλικία 22 ετών, στις 21 Μαΐου 1959. Εκείνη την εποχή, εργαζόταν ως εργάτρια σε ένα υφαντουργείο της περιοχής.

Η εμπειρία της στον αλεξιπτωτισμό οδήγησε στην επιλογή της ως υποψήφια για το διαστημικό πρόγραμμα. Το 1961 διορίσθηκε γραμματέας του τοπικού παραρτήματος της Κομσομόλ.

Μετά την πρώτη διαστημική πτήση, αυτή του Γιούρι Γκαγκάριν το 1961, ο μηχανικός πυραύλων Σεργκέι Κορολιόβ, ο θεμελιωτής του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος, είχε την ιδέα της αποστολής μιας γυναίκας στο διάστημα.

Μια αίτηση για το διάστημα

Στις 16 Φεβρουαρίου 1962 η Valentina Tereshkova επιλέχθηκε μετά από αίτησή της για το πρόγραμμα αυτό. Μεταξύ άλλων οι προδιαγραφές απαιτούσαν οι υποψήφιες να είναι αλεξιπτωτίστριες κάτω των 30 ετών, με ύψος κάτω από 1,70 και βάρος κάτω από 70 κιλά.

Υπέρ της επιλογής της Valentina Tereshkova ήταν το ιδιαίτερο γεγονός ότι ο πατέρας της, ο Βλαντίμιρ Τερεσκόφ, ήταν ήρωας πολέμου: ως λοχίας των τεθωρακισμένων και κυβερνήτης άρματος μάχης είχε σκοτωθεί στον πόλεμο κατά των Φινλανδών.

Η ομάδα πέρασε αρκετούς μήνες εντατικής εκπαιδεύσεως που τελείωσαν με εξετάσεις τον Νοέμβριο 1962, μετά τις οποίες απέμειναν οι 4 υποψήφιες. Η Valentina Tereshkova ήταν ανάμεσα στις πρώτες τρεις στη βαθμολογία. Αναπτύχθηκε ένας σχεδιασμός για τις δύο να σταλούν σε δύο μοναχικές πτήσεις με Βοστόκ που θα εκτοξεύονταν σε διαδοχικές ημερομηνίες τον Μάρτιο ή Απρίλιο του 1963.

Η αρχική πρόθεση ήταν να εκτοξευθεί πρώτη η Tereshkova με την αποστολή Βοστόκ 5 και να ακολουθήσει η Πονομαριόβα με το Βοστόκ 6. Ωστόσο, το σχέδιο τροποποιήθηκε τον Μάρτιο 1963: Το Βοστόκ 5 θα μετέφερε τώρα έναν άνδρα κοσμοναύτη, τον Βαλέρι Μπικόφσκι, και η πρώτη γυναίκα θα επέβαινε στο Βοστόκ 6 τον Ιούνιο.

«Εδώ Γλάρος»

Η Κρατική Επιτροπή Διαστήματος όρισε (στη συνεδρίαση της 21ης Μαΐου) την Tereshkova να κυβερνήσει το Βοστόκ 6, απόφαση που επιβεβαιώθηκε από τον ίδιο τον Νικίτα Χρουστσόφ.

Την ημέρα της πτήσης, η ίδια είπε στους δικούς της ότι θα συμμετείχε σε αλεξιπτωτιστικούς αγώνες. Η οικογένειά της έμαθε από τις ειδήσεις στο ραδιόφωνο ότι η Valentina Tereshkova θα ταξίδευε στο διάστημα

Κατά την απογείωση, η ίδια περιγράφει ότι φώναξε: «Ουρανέ, βγάλε το καπέλο σου», έναν στίχο από το ποίημα «Σύννεφο με παντελόνια» του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι.

Όταν μπήκε σε τροχιά, ο επίγειος σταθμός έπιασε τη φωνή της: «Εδώ Γλάρος. Είμαι καλά και χαρούμενη. Βλέπω τον ορίζοντα, μια ωχρή γαλάζια λουρίδα. Είναι η Γη. Πόσο ωραία είναι». Το όνομα κλήσης της σε αυτή την πτήση ήταν «Τσάικα» (γλάρος στα ρώσικα).

Έκανε τον γύρο της Γης επί 2 ημέρες, 22 ώρες και 50 λεπτά και παρά την τρομερή ναυτία που αισθανόταν στο μεγαλύτερο μέρος της πτήσης, κατόρθωσε να συμπληρώσει 48 περιφορές γύρω από τη Γη και σχεδόν τρία ημερονύκτια στο διάστημα.

Με μόνο αυτή την πτήση, συμπλήρωσε περισσότερο χρόνο στο διάστημα (71 ώρες) από το άθροισμα των χρόνων όλων μαζί των Αμερικανών αστροναυτών που είχαν ταξιδέψει στο διάστημα ως τότε.

Κατά τη διάρκεια της αποστολής, η Valentina Tereshkova κρατούσε ημερολόγιο πτήσεως και τράβηξε φωτογραφίες του ορίζοντα, οι οποίες αργότερα χρησιμοποιήθηκαν για τον εντοπισμό στρωμάτων αεροδιαλυμάτων μέσα στην ατμόσφαιρα.

Τα ελληνικά δημοσιεύματα της εποχής

Η «Καθημερινή», στις 18 Ιουνίου του 1963 έγραφε: «Μόσχα, 17.- Χθες εστάλη εις το Διάστημα η πρώτη γυναίκα αστροναύτης του κόσμου, η Ρωσίς Βαλεντίνα Τερέσκοβα, ηλικίας 26 ετών, η οποία σήμερον συνεχίζει μετά του αντισμηνάρχου Μπικόφσκυ την πορείαν της πέριξ της Γης.

Η πραγματοποίησις του εγχειρήματος αυτού κατά τας ρωσικάς εξηγήσεις αποβλέπει εις εξακρίβωσιν της αντοχής της γυναικός εις τας κοσμικάς πτήσεις και την σύγκρισιν με τας υπό ιδίας συνθήκας αντιδράσεις του ανδρός.

Οπωσδήποτε, πέραν των προπαγανδιστικών ρωσικών μεγαλαυχιών, το επίτευγμα δίδει νέα στοιχεία εις την επιστήμην διά την ταχυτέραν επικοινωνίαν του ανθρώπου με άλλους πλανήτας του ηλιακού μας συστήματος».

Αφού διένυσε 2 εκατομμύρια χιλιόμετρα στο διάστημα η Valentina Tereshkova προσγειώθηκε με επιτυχία στις 19 Ιουνίου 1963 στην περιοχή Μπαγιέφσκι, στο Καζακστάν. Μετά το τέλος της αποστολής της δήλωσε:

«Τώρα οι άνδρες μας δεν θα νιώθουν μόνοι στο διάστημα».

«Πολύ συχνά βλέπω στα όνειρά μου αυτή την πτήση, είναι ένα αλησμόνητο γεγονός» θα πει σήμερα στα 86 της χρόνια, γνωρίζοντας πως το αλησμόνητο αυτό γεγονός την έκανε κομμάτι της παγκόσμιας ιστορίας.